Nga phát triển UAV “Alexander Nevsky” làm đối trọng với “Baba Yaga” của Ukraine

Công ty Resource LLC mới đây đã công bố mẫu máy bay không người lái mang tên Alexander Nevsky, mẫu UAV có nét tương đồng với “Baba Yaga” của Ukraine tại Hội nghị toàn Nga lần thứ IV dành cho các nhà sản xuất và vận hành UAV – Dronnitsa, theo hãng tin TASS. Đây là một trong số nhiều dự án UAV mà ngành công nghiệp quốc phòng Nga đang phát triển nhằm đối trọng với loại UAV ném bom khét tiếng của Kiev.

Theo đại diện Resource LLC, Alexander Nevsky có khả năng mang tải trọng tới 100 kg – tương đương 5 mìn chống tăng TM-62 hoặc 15 quả đạn cối 82 mm. Với tải trọng 50 kg, UAV này có thể hoạt động trong phạm vi 20–25 km. “Chúng tôi đã có Baba Yaga của riêng mình” vị đại diện nhấn mạnh.

Từ khi Nga khởi động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine vào tháng 2/2022, Moscow đã nỗ lực phát triển các loại UAV có đủ sức đối trọng với Baba Yaga.

Điều gì khiến Baba Yaga thành công?

Ban đầu, Baba Yaga chỉ là một máy bay không người lái nông nghiệp dùng để phun hóa chất. Tuy nhiên, sau khi chiến sự nổ ra, nó nhanh chóng được cải tiến thành UAV ném bom, có khả năng thực hiện các cuộc tập kích chính xác trong đêm.

Được trang bị camera nhiệt, Baba Yaga có thể mang tải trọng tối đa 15 kg, gồm đạn phân mảnh, đầu nổ xuyên lõm hoặc mìn chống tăng với tốc độ tối đa 80 km/h, tầm bay khoảng 10 km và thời gian hoạt động gần 25 phút.

Baba Yaga chứng tỏ hiệu quả khi tấn công mục tiêu xe bọc thép, kho đạn dược và các vị trí phòng thủ, khiến binh sĩ Nga đặt cho nó biệt danh “Baba Yaga” – gắn với hình tượng mụ phù thủy trong văn hóa dân gian Slav, thường lặng lẽ xuất hiện trong bóng tối để gieo rắc nỗi sợ hãi.

Một trong những lý do khiến Baba Yaga phát huy hiệu quả trong giai đoạn đầu chiến sự là việc Nga chưa thể triển khai hệ thống phòng không tầm gần ngay sát chiến tuyến.

Những drone cỡ lớn có thể bị phát hiện, theo dõi và đánh chặn bởi hệ thống phòng không cơ động Pantsir-S. Còn biến thể mới nhất là Pantsir-SM thì có khả năng bắn hạ UAV như Baba Yaga bằng các loại tên lửa tầm ngắn giá rẻ.

Tuy nhiên, hệ thống Pantsir-SM rất đắt đỏ và thường chỉ được triển khai sâu trong nội địa để bảo vệ mục tiêu trọng yếu. Nếu đặt gần tiền tuyến, chúng dễ trở thành mục tiêu bị pháo binh đối phương tập kích.

So với UAV cảm tử FPV, loại máy bay không người lái ném bom tái sử dụng như Baba Yaga lại tiết kiệm chi phí hơn khi tấn công mục tiêu cố định. Sau khi thả bom, chúng có thể quay trở về căn cứ. Chi phí mỗi nhiệm vụ gần như chỉ giới hạn trong số bom đạn được sử dụng.

Nga đẩy mạnh phát triển UAV ném bom

Không chỉ Resource LLC, nhiều công ty khác của Nga cũng chạy đua nghiên cứu UAV cỡ lớn. Tháng 3/2025, báo Izvestia cho biết một start-up tại Tomsk là UAS RPC (Trung tâm Nghiên cứu và Sản xuất Hệ thống máy bay không người lái) đang phát triển loại UAV cánh cố định có thể mang tải trọng 200 kg với tầm bay hàng trăm km, dự kiến thử nghiệm vào cuối năm 2025. Loại UAV này không cần đường băng, có thể thả hàng bằng dù, vừa đóng vai trò vận tải, vừa có thể cải biến thành UAV ném bom.

Trước đó, tháng 8/2024, hãng tin RIA Novosti cho biết công ty Groza đã phát triển một drone tấn công dạng 6 cánh quạt mang tên Night Witch, có khả năng thả bốn quả bom.

Đại diện công ty nhấn mạnh: “Chúng tôi sản xuất một chiếc Night Witch mỗi ngày. Chiếc máy bay không người lái này được trang bị hệ thống thả bốn quả bom với tổng tải trọng 15–20 kg. Hệ thống liên lạc băng rộng cho phép truyền hình ảnh trực tiếp trong phạm vi 50 km. Night Witch hoạt động kết hợp với UAV cất hạ cánh thẳng đứng Sova-22, vốn đảm nhiệm vai trò trinh sát và dẫn bắn cho Night Witch cũng như pháo binh trên thực địa”.

Night Witch có tốc độ hành trình 60 km/h, tải trọng tối đa 20 kg, thời gian bay 40 phút khi mang tải 10 kg. Được tích hợp với hệ thống định vị chống gây nhiễu, camera nhiệt cùng khả năng zoom quang học 10 lần và zoom số 32 lần, Night Witch đã trở thành một trong những mẫu UAV Nga ngày càng được sử dụng nhiều ở tiền tuyến, có khả năng tạo ra sức tàn phá đáng kể ngang ngửa với Baba Yaga.

Do kích thước lớn và sức tải cao, UAV ném bom có thể mang nhiều loại vũ khí, qua đó có thể tấn công được đa dạng mục tiêu.

Cả Ukraine và Nga đều đang tìm cách tăng tính sát thương cho các UAV ném bom bằng việc trang bị vũ khí dẫn đường chính xác (PGM).

Theo tạp chí Forbes, Baba Yaga hiện đã được trang bị bom thông minh BK-3OF, có khả năng dẫn đường bằng laser bán chủ động.

UAV đánh chặn: Lớp phòng thủ mới trước mối đe dọa từ bầu trời

Nga và Ukraine hiện đều tập trung phát triển UAV đánh chặn nhằm vô hiệu hóa các UAV cỡ lớn dễ bị phát hiện như UAV trinh sát và UAV ném bom.

Khác với các loại UAV tấn công, UAV đánh chặn không mang tải trọng vì vậy chúng có thể bay nhanh hơn. Chúng được tích hợp cảm biến quang điện tử đơn giản, cho phép lao trực diện vào mục tiêu để tiêu diệt.

Ưu điểm của UAV đánh chặn là giá thành rẻ hơn nhiều so với UAV ném bom, đồng thời có thể triển khai rộng rãi, kín đáo dọc chiến tuyến. Nếu không khóa được mục tiêu, chúng vẫn có thể quay lại và tái sử dụng.

Hiệu quả của UAV đánh chặn buộc lực lượng Nga phải triển khai hệ thống nhận diện kẻ địch dành riêng cho máy bay không người lái, nhằm tránh tình trạng bắn nhầm lẫn.

Sự xuất hiện của UAV “Alexander Nevsky” đã đánh dấu bước tiến mới trong nỗ lực của Nga nhằm đối trọng với Baba Yaga – loại vũ khí từng khiến binh sĩ Nga phải dè chừng trên chiến trường Ukraine.

Dù hiệu quả thực tế của biến thể này vẫn cần được kiểm chứng, song rõ ràng cuộc chạy đua UAV ném bom đã trở thành một phần cốt lõi trong chiến tranh hiện đại. Với khả năng mang tải trọng lớn, tái sử dụng linh hoạt và chi phí thấp hơn so với UAV cảm tử, UAV ném bom đang định hình lại cách thức tiến hành tác chiến.

Tuy nhiên, song song với sự phát triển ấy là thách thức ngày càng lớn từ các biện pháp khắc chế, trong đó có UAV đánh chặn và hệ thống phòng không chuyên dụng. Xung đột giữa Nga và Ukraine cho thấy kỷ nguyên UAV trên bầu trời mới chỉ bắt đầu và nó sẽ tiếp tục định hình cán cân sức mạnh quân sự trong nhiều năm tới.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống