Kho dự trữ tên lửa Arrow của Israel cạn kiệt: Liệu Mỹ có tiếp viện?

Trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa Israel và Iran, năng lực phòng thủ của Tel Aviv đang đối mặt với một thách thức nghiêm trọng. Theo hãng thông tấn Mehr của Iran ngày 21/6, kho dự trữ tên lửa đánh chặn Arrow của Israel đang ở mức thấp nguy hiểm, làm dấy lên câu hỏi lớn về khả năng duy trì hệ thống phòng thủ trước các đợt tấn công tên lửa dữ dội từ Iran.

Thực trạng của hệ thống phòng thủ Israel

Theo Bộ tư lệnh trung tâm Khatam al-Anbiya của Lực lượng vũ trang Iran, thông tin tình báo cho thấy Israel đang phải chịu tình trạng năng lực radar và kho vũ khí cạn kiệt, bất chấp việc sở hữu các hệ thống phòng thủ tên lửa tiên tiến và đắt tiền nhất thế giới. Tuyên bố này được đưa ra sau khi Israel tiến hành Chiến dịch "Sư tử Trỗi dậy" vào ngày 13/6, một cuộc tấn công phủ đầu nhắm vào các cơ sở hạt nhân, căn cứ tên lửa và lãnh đạo quân sự của Iran.

Phản ứng của Iran đã diễn ra mạnh mẽ và liên tục. Kể từ thời điểm đó, Iran đã thực hiện hơn 270 lần phóng tên lửa, trong đó nhiều cuộc tấn công đã thử thách nghiêm trọng khả năng phòng thủ của Israel. Tiếng còi báo động đã hú lên khắp Tel Aviv và Jerusalem trong những ngày qua, khi hệ thống phòng không nhiều lớp của Israel phải đối mặt với một loạt tên lửa đạn đạo của Iran. Đáng chú ý, một số tên lửa đã xuyên thủng hệ thống Arrow và tấn công mục tiêu ở Tel Aviv và Haifa, gây ra những thiệt hại nhất định. Israel đã xác nhận ít nhất 24 người tử vong và 390 người bị thương do các cuộc tấn công trả đũa này.

Theo một quan chức cấp cao của Mỹ phát biểu với tờ The Wall Street Journal vào ngày 18/6, tốc độ hao hụt tên lửa đánh chặn Arrow của Israel đang diễn ra rất nhanh chóng, có thể làm suy yếu khả năng chống lại tên lửa đạn đạo tầm xa của Iran. Trang tin "Middle East Eye" cũng trích dẫn một cựu quan chức quốc phòng Mỹ cho rằng cả Israel và Mỹ đều đang tiêu thụ kho dự trữ tên lửa đánh chặn với tốc độ không bền vững, đặt ra lo ngại về khả năng duy trì nguồn cung trong một cuộc chiến kéo dài.

Arrow – Nền tảng phòng thủ của Israel và những hạn chế

Hệ thống tên lửa Arrow, được phát triển chung bởi Israel Aerospace Industries và Boeing với nguồn tài trợ đáng kể từ Mỹ, là nền tảng của chiến lược phòng thủ của Israel trước các mối đe dọa đạn đạo tầm xa. Hệ thống này bao gồm hai biến thể: Arrow 2, nhắm vào tên lửa ở tầng khí quyển (độ cao khoảng 50 km và tầm bắn 100 km), và Arrow 3, có khả năng đánh chặn ngoài khí quyển ở khoảng cách lên đến 2000 km.

Mỗi tên lửa đánh chặn Arrow có giá khoảng 3 triệu USD, và quá trình sản xuất là một quy trình phức tạp, tốn nhiều thời gian, thường mất nhiều năm để xây dựng đủ kho dự trữ. Chi phí cao và vai trò chuyên biệt của hệ thống này khiến nó khác biệt với các hệ thống phòng thủ khác của Israel như Iron Dome (đối phó tên lửa tầm ngắn) và David's Sling (đối phó mối đe dọa tầm trung).

Không giống như Iron Dome được sản xuất hàng loạt, tên lửa Arrow được thiết kế để chống lại các tên lửa đạn đạo tinh vi như Shahab-3 hoặc Fateh-110 của Iran, vốn có thể bay xa hơn 1.600 km trong vài phút và gây ra mối đe dọa chiến lược đối với các trung tâm dân số và cơ sở hạ tầng quân sự của Israel. Việc Israel phụ thuộc vào một số lượng hạn chế các vũ khí đánh chặn này làm nổi bật tình trạng tắc nghẽn sản xuất mà họ đang phải đối mặt.

Vai trò then chốt của Mỹ và những cân nhắc chiến lược

Mỹ từ lâu đã là đồng minh thân cận nhất của Israel, cung cấp khoản viện trợ quân sự hàng năm trị giá 3,8 tỷ USD cho Israel, bao gồm cả quỹ phòng thủ tên lửa. Trong cuộc xung đột hiện tại, Mỹ đã đóng vai trò tích cực trong việc hỗ trợ phòng thủ của Israel, với các lực lượng Mỹ đánh chặn tên lửa của Iran bằng hệ thống THAAD và Patriot được bố trí trong khu vực. Thậm chí, vào ngày 13/6, tàu khu trục USS Arleigh Burke của Hải quân Mỹ đã bắn tên lửa SM-3 để bảo vệ Israel.

Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng hiện tại đã đặt ra câu hỏi về việc liệu Mỹ có thể hoặc sẽ đẩy nhanh quá trình sản xuất Arrow để đáp ứng nhu cầu cấp thiết của Israel hay không. Dan Caldwell, cựu quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ, nhận định rằng "các loại tên lửa đánh chặn cần thiết để bắn hạ tên lửa đạn đạo rất tốn kém và khó sản xuất hàng loạt". Điều này cho thấy việc bổ sung kho dự trữ không phải là một nhiệm vụ đơn giản.

Khả năng tên lửa của Iran, mặc dù có thể kém tiên tiến hơn so với hệ thống phòng thủ của Israel, nhưng lại đặt ra thách thức đáng kể do khối lượng lớn. Tình báo Israel ước tính Iran sở hữu khoảng 2.000 tên lửa đạn đạo có khả năng vươn tới Israel trước khi xung đột bắt đầu. Mặc dù Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) tuyên bố đã phá hủy một phần đáng kể trong số đó và Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ báo cáo các đợt tấn công của Iran đang giảm dần về quy mô, khả năng phóng các đợt tấn công liên tiếp của Tehran vẫn gây áp lực lớn lên hệ thống phòng thủ của Israel.

Chiến lược của Iran có thể bao gồm việc kết hợp tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình và thiết bị bay không người lái để áp đảo hệ thống phòng không của Israel, một chiến thuật đã được quan sát thấy trong các cuộc xung đột khác.

Trước bối cảnh xung đột leo thang, Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres đã kêu gọi "kiềm chế tối đa", trong khi Nga và nhóm G7 cũng bày tỏ quan ngại về tình hình căng thẳng. Mỹ đã tái bố trí tàu chiến và máy bay ở Trung Đông, cho thấy sự sẵn sàng ứng phó nếu xung đột lan rộng.

Khi cuộc xung đột bước sang tuần thứ hai, câu hỏi liệu Mỹ có thể hoặc sẽ cung cấp đủ tên lửa đánh chặn Arrow để Israel duy trì khả năng phòng thủ của mình vẫn còn bỏ ngỏ. Cam kết của Mỹ đối với an ninh của Israel là không thể nghi ngờ, nhưng những hạn chế về mặt hậu cần và chính trị có thể cản trở khả năng tiếp tế nhanh chóng. Cuộc khủng hoảng này không chỉ thử thách khả năng phục hồi của Israel mà còn thử thách sức mạnh của quan hệ đối tác Mỹ - Israel trong một khu vực đang bên bờ vực của một cuộc chiến tranh lớn hơn.