Xe tăng hiện đại và bí mật của lớp giáp tổng hợp

Xe tăng chiến đấu chủ lực “Leopard” 2A8. Ảnh: 81.cn

Giáp tổng hợp là loại giáp mới được tạo thành từ hai hoặc nhiều loại vật liệu khác nhau, có thể chống lại hiệu quả các loại đạn xuyên lõm và đạn xuyên giáp. Sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, tên lửa chống tăng phát triển mạnh, khiến việc tăng độ dày thép không còn khả thi vì làm xe quá nặng, giảm cơ động. Thập niên 1960, Liên Xô trang bị cho xe tăng T-64 giáp tổng hợp ba lớp “thép + sợi thủy tinh + thép”, nâng khả năng chống đạn lõm tương đương 600 mm thép đồng nhất nhưng chỉ tăng thêm 4 tấn, như “áo chống đạn nhẹ” cho xe tăng. Từ đó, giáp tổng hợp chính thức ra đời và sau hơn nửa thế kỷ đã tiến xa với nhiều cải tiến về vật liệu, cấu trúc và trí tuệ nhân tạo.

Vật liệu liên tục được cải tiến. Gốm là thành phần cốt lõi của giáp tổng hợp, và trong thời gian dài, chủng loại của nó ngày càng phong phú, phạm vi ứng dụng ngày càng rộng. Năm 1962, Mỹ là quốc gia đầu tiên kết hợp gốm oxit nhôm với hợp kim nhôm để bảo vệ trực thăng, mở ra kỷ nguyên ứng dụng gốm vào giáp tổng hợp. Hiện nay, gốm oxit nhôm thế hệ mới, nhờ cải tiến quy trình nung, đã giữ được độ cứng nhưng tăng đáng kể độ dẻo dai, giúp khả năng chống chịu nhiều cú đánh liên tiếp được cải thiện rõ rệt. Tiêu biểu như giáp “Chobham” của xe tăng Challenger 2 (Anh) sử dụng mô-đun gốm cacbua silic kết hợp với tấm thép lưng, có thể liên tiếp chống được nhiều quả đạn RPG hoặc một quả tên lửa chống tăng, nâng cao khả năng bảo vệ.

Cấu trúc bên trong và bên ngoài được tối ưu hóa. Nguyên lý mô-đun hóa hiện đang được áp dụng rộng rãi vào giáp tổng hợp. Giáp tổng hợp dạng khoảng cách của xe tăng Leopard 2A7 (Đức) sử dụng các mô-đun lắp bổ sung bằng bu-lông, đạt khả năng bảo vệ tương đương 600 mm thép đồng nhất. Cấu trúc này giúp dễ dàng sử dụng và rút ngắn thời gian sửa chữa trên chiến trường. Giáp tổng hợp mô-đun của xe tăng Leclerc (Pháp) có cách kết nối khoa học hơn giữa các mô-đun, đồng thời cấu trúc bên trong mô-đun cũng có nhiều sáng tạo, thông qua việc phối hợp và sắp xếp các vật liệu khác nhau để tăng khả năng chống chịu trước nhiều loại đạn. Ngoài ra, một số quốc gia còn đang thử nghiệm áp dụng cấu trúc dạng tổ ong hoặc dạng lưới vào giáp tổng hợp, nhằm lợi dụng biến dạng cấu trúc để hấp thụ năng lượng nổ và chống lại tác động.

Kết hợp với các biện pháp phòng thủ khác. Hiện nay, việc kết hợp hệ thống phòng thủ chủ động với giáp tổng hợp để tăng khả năng bảo vệ xe tăng đã trở thành lựa chọn của nhiều quốc gia. Radar trong hệ thống phòng thủ chủ động có thể nhanh chóng phát hiện mục tiêu đang bay tới, tính toán vị trí đánh chặn tối ưu rồi phóng đạn đánh chặn để phá hủy. Những “mục tiêu lọt lưới” sẽ bị giáp tổng hợp đỡ lại, tạo thành lớp bảo vệ kép. Không chỉ vậy, các nước còn đang nghiên cứu ứng dụng thuật toán trí tuệ nhân tạo để hệ thống phòng thủ chủ động và giáp tổng hợp có thể tự động điều chỉnh chiến lược phòng thủ tùy theo đặc tính của đạn tấn công, đạt được khả năng phòng vệ thông minh.

Khả năng bảo vệ của giáp tổng hợp phụ thuộc vào sự kết hợp và phối hợp giữa kim loại, gốm và vật liệu polymer, nhưng sự khác biệt về đặc tính vật lý khiến việc phối hợp trở nên khó khăn. Giáp tổng hợp sử dụng nhiều vật liệu hiệu suất cao nên chi phí rất đắt đỏ. Sự xuất hiện của các loại đạn xuyên lõm song song (tandem warhead) và các “đối thủ” mới khác cũng buộc giáp tổng hợp phải tiếp tục cần được nâng cấp. Tuy nhiên, trong tương lai, xe bọc thép có thể vượt ra ngoài giới hạn phòng thủ vật lý truyền thống, xây dựng lá chắn bảo vệ toàn diện trên “chiến trường đa chiều” gồm phổ điện từ, không gian thông tin và phòng thủ vật lý. Khi đó, những thách thức hiện nay có thể sẽ không còn là vấn đề.

THANH SƠN

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.