Năng lực tàu ngầm Nga khiến NATO lo ngại

Nga tăng cường hoạt động đội tàu ngầm

Nga đang ngày càng dựa vào Hạm đội phương Bắc để tăng cường khả năng răn đe trong khu vực, theo báo cáo thường niên công bố ngày 13/2 của Cơ quan Tình báo Na Uy.

"Các lực lượng của Hạm đội phương Bắc sẽ tiếp tục thực hiện các cuộc tập trận định kỳ, các cuộc tuần tra tàu ngầm dài ngày hơn ở Biển Barents và tăng cường hoạt động của tàu ngầm ở Đại Tây Dương. Việc sử dụng các tàu ngầm đa nhiệm ít tiếng ồn mới cũng giúp hạm đội Nga tăng cường năng lực ở Biển Na Uy và Đại Tây Dương. báo cáo nêu rõ.

Theo báo cáo năm 2023 của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, Hạm đội phương Bắc có 26 tàu ngầm, 10 tàu tác chiến mặt nước, 16 tàu tuần tra và ven biển, 8 tàu tác chiến/đối phó với lôi, 8 tàu đổ bộ, cùng với các máy bay chiến đấu, máy bay chống ngầm và hệ thống phòng không.

Theo Bộ Quốc phòng Nga, Hạm đội phương Bắc đang phục vụ 6 tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo, một tàu đang sửa chữa và 3 tàu khác đang được chế tạo. Ngoài ra, 4 tàu ngầm tên lửa hành trình đang được chế tạo và 3 tàu ngầm đang được chế tạo.

Theo ông Pavel Luzin, một học giả của Chương trình Nga và Á-Âu tại Đại học Tufts, Nga đang xem xét lại hoàn toàn cách tiếp cận hàng hải trong bối cảnh Điển và Phần Lan đã nộp đơn xin gia nhập NATO.

Lo ngại của NATO

NATO ngày càng lo ngại rằng các tàu ngầm tấn công, tàu ngầm tên lửa đạn đạo và tàu lặn chuyên dụng của Nga có thể được sử dụng để đe hoặc tấn công cơ sở hạ tầng kinh tế, quân sự của họ.

Kể từ khi Nga sáp nhập Bán đảo Crimea vào năm 2014, mối lo ngại này đã tăng lên. Kể từ đó, các tàu ngầm Nga đã triển khai thường xuyên hơn, nhiệm vụ kéo dài hơn và hoạt động của chúng gần hơn với các cơ sở hạ tầng quan trọng dưới biển.

Theo Business Insider, Nga đã đầu tư rất nhiều vào việc hiện đại hóa hạm đội 58 tàu ngầm hiện có, mặc dù 10 trong số chúng đã hoạt động hơn 35 năm. Các tàu ngầm lớp Yasen là thành phần đáng lo ngại nhất. Tàu thứ ba đang được thử nghiệm trên biển và hai tàu lớp Yasen đã đi vào hoạt động từ năm 2014.

Nếu các tàu này có thể tiến vào Đại Tây Dương trong trường hợp xảy ra một cuộc chiến, chúng có thể được sử dụng để tấn công các cơ sở hạ tầng quan trọng ở Châu Âu hoặc Mỹ. Tàu ngầm lớp Yasen được đánh giá là hoạt động đặc biệt yên tĩnh và mang tên lửa hành trình tấn công mặt đất.

Hoạt động gần đây của tàu ngầm Nga cho thấy Moscow tập trung vào khả năng đi vào Đại Tây Dương và đến gần Bờ Đông nước Mỹ.

Với mục đích rõ ràng là di chuyển càng xa càng tốt mà không bị NATO phát hiện, 10 tàu ngầm của Nga, 8 trong số đó chạy bằng năng lượng hạt nhân, đã thực hiện đợt triển khai bất ngờ từ các căn cứ ở Bắc Cực đến Bắc Đại Tây Dương vào năm 2019.

Phó Đô đốc Daniel Dwyer, chỉ huy Hạm đội 2 có trụ sở tại Virginia của Hải quân Mỹ, cho biết vào năm 2022 rằng Đại Tây Dương "không còn cung cấp lợi thế địa lý" cho phép bảo vệ đại lục Mỹ mà Washington đã tận hưởng trong nhiều thập kỷ. Hạm đội được kích hoạt lại vào năm 2018 để đối phó với các mối đe hải quân ngày càng tăng.

Nga đã chế tạo ít nhất hai tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân cỡ lớn đóng vai trò là tàu mẹ để triển khai các tàu ngầm cỡ nhỏ hơn và tiếp tục chế tạo các tàu ngầm lớp Kilo II chạy bằng điện-diesel chuyên dùng cho trinh sát và tác chiến chống ngầm.

Khi so sánh với tàu ngầm chạy bằng năng lượng thông thường, tàu ngầm năng lượng hạt nhân có một số lợi ích so với tàu ngầm: chúng thường lớn hơn và có thể mang nhiều vũ khí hơn, đồng thời chúng có thể di chuyển nhanh hơn và có hành trình dài hơn.

Theo ông Tuomas Pöyry, Phó Chủ tịch của Image Soft, một công ty Phần Lan chuyên phát triển hệ thống giám sát dưới nước, các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân với các lò phản ứng được giảm tiếng ồn là "những thứ khó phát hiện nhất".

“Nếu một tàu ngầm hạt nhân hiện đại lặn và ở yên dưới đáy biển để ẩn nấp và chờ đợi, chúng rất khó bị phát hiện. Theo ông Pöyry. Ngay cả những tàu ngầm hạt nhân có độ ồn thấp nhất cũng vẫn có thể bị phát hiện cách xa hàng chục km trong điều kiện thích hợp, và một tàu ngầm di chuyển sẽ gây ra tiếng ồn.

Cuộc săn tìm dưới nước

Nhiệm vụ chính của các tàu ngầm tấn công và tên lửa hành trình của Liên Xô trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh là tấn công tàu chiến, đặc biệt là tàu sân bay và cơ sở hạ tầng của đối phương, chẳng hạn như cảng biển. Theo dõi các tàu ngầm đó là mối quan tâm chính của NATO.

Hệ thống giám sát âm thanh (SOSUS), một mạng lưới sonar được sử dụng để tìm và xác định các tàu ngầm Liên Xô nằm trong "khoảng trống" GIUK (nằm giữa Greenland-Iceland-Vương quốc Anh) có vị trí chiến lược ở Bắc Đại Tây Dương, được Mỹ tạo ra trong những năm đầu của Chiến tranh Lạnh.

Thông tin về SOSUS cuối cùng đã bị rò rỉ cho Liên Xô, làm giảm hiệu quả của nó, nhưng Mỹ vẫn duy trì mạng lưới này cho đến khi Chiến tranh Lạnh kết thúc. Thông qua các hoạt động bí mật, chẳng hạn như trục vớt một phần tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo K-129 bị chìm năm 1974 và nghe lén thông tin liên lạc của hải quân Liên Xô, Mỹ cũng thu được thông tin tình báo về tàu ngầm Liên Xô.

Khi Moscow củng cố hạm đội dưới biển và thể hiện khả năng tấn công các mục tiêu sâu trong đất liền bằng tên lửa hành trình mới, NATO tập trung nhiều hơn vào việc tìm kiếm và theo dõi tàu ngầm Nga trong những năm gần đây.

Theo các chuyên gia, các công nghệ mới sẽ khiến việc tìm tàu ngầm của đối phương trở nên khó khăn hơn bao giờ hết trong những năm tới. Khi nói về khả năng tìm kiếm những tàu ngầm như vậy, quân đội các nước NATO tỏ ra thận trọng. Một số quan chức thậm chí thừa nhận rằng họ thậm chí không thể nhìn thấy những gì họ muốn thấy.

Người đứng đầu Bộ Tư lệnh Lực lượng Mỹ ở Châu Âu đã được hỏi liệu các lực lượng Mỹ có "bao quát đầy đủ" đối với các tàu ngầm Nga ở Đại Tây Dương hay không trong phiên điều trần của Thượng viện vào tháng 2/2020.

Khi đó ông trả lời rằng: "Chúng tôi đã làm, nhưng không phải 100%."

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống