Nga đã cải tiến "lão tướng" thời Liên Xô thành tàu chiến nguy hiểm nhất thế giới

Kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, hạm đội tàu chiến mặt nước của Hải quân Nga đã bị thu hẹp nhanh chóng; chỉ còn 3 tàu tuần dương và 11 tàu khu trục vẫn đang hoạt động cho đến thời điểm này. Vào thời điểm cao điểm, có tới 37 tàu tuần dương và 52 tàu khu trục trong biên chế.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến điều này. Trước hết là kết quả của sự sụt giảm mạnh về cả GDP và ngân sách quốc phòng trong thời kỳ Xô Viết. Ngoài ra, hải quân Nga tập trung nhiều hơn vào tàu ngầm, hệ thống phòng thủ bờ biển và các lớp tàu hộ tống, tàu khu trục nhỏ có khả năng mang các lớp tên lửa rất lớn so với kích thước của chúng. Đây cũng là nguyên nhân khiến hạm đội tàu viễn dương lớn bị bỏ quên.

Nga nhận ra rằng tất cả các tàu tuần dương và tàu khu trục đang sử dụng trong biên chế ngày nay đều được chế tạo từ thời Liên Xô, điều này khiến việc thu hẹp quy mô hạm đội trở thành một vấn đề nghiêm trọng. Kể từ khi Liên Xô tan rã, không có tàu nào được đóng mới sử dụng nội địa. Chỉ có hai tàu khu trục lớp Sovrenemmy được chế tạo vào những năm 1990 cho mục đích xuất khẩu sang Trung Quốc.

Hải quân Nga đã đầu tư vào việc hiện đại hóa rộng rãi một số tàu chiến cũ của mình để giúp chúng duy trì khả năng và hiệu suất chiến đấu trong thế kỷ 21. Ngoài ra, tàu khu trục lớp Udaloy Marshal Shaposhnikov đã được triển khai một trong những chương trình hiện đại hóa đầy tham vọng nhất của Nga.

Từ năm 1980 đến năm 1995, các tàu khu trục lớp Udaloy được đưa vào phục vụ, bao gồm 13 chiếc đã hoàn thành, trong đó có 8 chiếc hiện đang hoạt động trong Hải quân Nga. Phần lớn hạm đội tàu khu trục Nga ngày nay được đại diện bởi lớp tàu này.

Các lớp Udaloy và Sovremenny được tạo ra và đóng song song. Lớp Udaloy tập trung vào tác chiến chống tàu ngầm, trong khi lớp Sovremenny mang tên lửa hành trình chống tàu P-270, có tầm bắn rất xa để chống các tàu mặt nước kẻ thù.

Kể từ đó, Nga không còn phụ thuộc vào các tên lửa quá khổ vì các thế hệ tên lửa mới hơn đã đạt được tầm bắn, hiệu suất bay và tốc độ tương tự nhưng có kích thước nhỏ gọn hơn. Kết quả là lớp tàu Udaloy được cho là khả thi hơn để tiến hành nâng cấp.

Cải tiến tàu khu trục lớp Udaloy

Kể từ năm 2017, tàu khu trục lớp Udaloy Marshal Shaposhnikov, được chế tạo vào năm 1985, đã trải qua những cải tiến đáng kể về cảm biến, thiết bị điện tử và vũ khí, bao gồm thay thế 8 tên lửa hành trình chống tàu P-270 bằng 16 ống phóng từ hệ thống phóng thẳng đứng 3S14 mới, mang đến khả năng tương thích với các lớp tên lửa hành trình mới nhất của Nga.

Tên lửa hành trình chống hạm cận âm Uran, loại tên lửa ít khi được triển khai trên các tàu mặt nước của Nga có nguồn gốc gần giống với Kh-35 phóng từ trên không, được tích hợp với hai bệ phóng 3S24, mỗi bệ phóng có bốn ống phóng.

Mặc dù được tối ưu hóa để đánh chặn tên lửa hành trình, Marshal Shaposhnikov vẫn giữ được khả năng phòng không với kho vũ khí gồm 64 tên lửa đất đối không tầm ngắn tương tự hệ thống Tor trên mặt đất. Tuy nhiên, nó cũng có khả năng tấn công mọi loại máy bay.

Con tàu được đưa vào hoạt động trở lại từ năm 2020 và sau đó được tích hợp tên lửa chống ngầm Otvet mới, tên lửa này đã được thử nghiệm thành công vào năm 2021 trước khi được đưa vào trang bị đại trà.

Mặc dù vẫn còn nhiều điều chưa rõ chắn về khả năng của Otvet, nhưng nó được coi là một trong những vũ khí chống tàu ngầm mạnh nhất của Nga, góp phần bổ sung cho quá trình hiện đại hóa kho vũ khí tên lửa hành trình trên tàu Shaposhnikov.

Việc tích hợp tên lửa hành trình siêu thanh Zicron, đã được xác nhận vào cuối năm 2019 và được hỗ trợ bằng cách tích hợp hệ thống phóng thẳng đứng 3S14, là cải tiến đáng chú ý nhất đối với tàu Shaposhnikov.

Tên lửa Zicron

Với tốc độ Mach 9 hoàn toàn vô song và khả năng cơ động cực cao, Zicron được coi là tên lửa hành trình chống hạm nguy hiểm nhất trên thế giới. Các tàu triển khai tên lửa này có tầm bắn 1.000 km có thể thực hiện kiểm soát trên các khu vực biển cực rộng và có khả năng vô hiệu hóa các hạm đội lớn của kẻ thù.

Các hệ thống phòng thủ hiện tại gần như không thể đánh chặn được do tầm bắn và tốc độ của Zicron. 16 tên lửa Zicron, 8 tên lửa Uran, cùng kho vũ khí phòng không và chống tàu ngầm hiện đại đều là những ví dụ về tàu Shaposhnikov được đánh giá có lực mạnh. Không cần sử dụng các loại vũ khí khác, Zircon đã có khả năng vô hiệu hóa toàn bộ nhóm tàu tấn công mặt nước.

Tên lửa Zicron rất phù hợp với vị trí hoạt động của tàu Shaposhnikov trong hạm đội Thái Bình Dương, nơi hải quân Nga bị áp đảo rất nhiều bởi các hạm đội phương Tây và đồng minh cũng như hoạt động trên các khu vực rộng lớn hơn so với Hạm đội Biển Đen hoặc Baltic.

Dự kiến, các tàu chiến của Nga ở Thái Bình Dương sẽ tiếp tục được ưu tiên tích hợp các loại tên lửa mới đắt tiền, mà ngay cả với số lượng nhỏ cũng sẽ góp phần thay đổi cán cân quyền lực trong khu vực.

Ngoài ra, Zicron sẽ được triển khai từ máy bay ném bom và máy bay chiến đấu trong tương lai dưới dạng biến thể phóng từ trên không, trong khi hệ thống phòng thủ bờ biển trên mặt đất cũng sẽ được tích hợp tên lửa phiên bản Zicron tương ứng.

Với những vũ khí này, tàu Shaposhnikov là ứng cử viên nặng ký cho danh hiệu tàu chiến mặt nước mạnh nhất của Hải quân Nga. Tên lửa Harpoon và SM-6 của Mỹ, thậm chí cả YJ-18 và YJ-100 của Trung Quốc đều không có khả năng tác chiến tương tự như Zicron.

Điểm yếu của Shaposhnikov là nó thiếu khả năng phòng thủ diện rộng do tầm bắn ngắn của tên lửa đất đối không, điều này sẽ cần sự yểm trợ từ các tàu có khả năng phòng không tầm xa hơn.

Mặc dù vẫn chưa có chiếc tàu nào trong số này được đặt đóng, nhưng lớp tàu khu trục tương lai của Nga được thiết kế như một biến thể mở rộng của khinh hạm Đô đốc Gorshkov, được cho là sẽ triển khai các tên lửa đất đối không tầm xa dựa trên các tên lửa của hệ thống S-400.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống