Điều gì tạo nên “cơn sốt” vũ khí từ Thổ Nhĩ Kỳ?

Theo Daily Sabah, những năm gần đây, ngành công nghiệp quốc phòng (CNQP) của Thổ Nhĩ Kỳ thu hút được sự chú ý của các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ nhờ các giải pháp tiết kiệm chi phí, hiệu quả trên chiến trường. Số liệu xuất khẩu vũ khí của các công ty Thổ Nhĩ Kỳ đã khép lại năm 2024 với con số kỷ lục là 7,1 tỷ USD. Xu hướng này dự kiến sẽ tiếp tục tăng vào năm 2025, trong đó thị trường châu Âu và Bắc Mỹ đóng vai trò quan trọng. Người đứng đầu Cơ quan CNQP Thổ Nhĩ Kỳ (SSB) Haluk Gorgun cho biết, trong 5 năm qua, Mỹ là quốc gia mà Thổ Nhĩ Kỳ xuất khẩu vũ khí nhiều nhất, trong khi một nửa trong số 10 khách hàng mua vũ khí lớn của Ankara là các quốc gia châu Âu.

Nhiều yếu tố góp phần làm gia tăng nhu cầu đối với vũ khí của Thổ Nhĩ Kỳ. Một trong những lợi thế quan trọng nhất là giá cả. So với vũ khí của phương Tây, vũ khí của Thổ Nhĩ Kỳ thường cung cấp các khả năng tương đương với mức giá thấp hơn, khiến chúng trở thành lựa chọn hấp dẫn cho các quốc gia đang phải đối mặt với tình trạng ngân sách hạn chế. Ngoài ra, Ankara đã phát triển một chuỗi cung ứng trong nước mạnh mẽ, giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung từ nước ngoài. Điều này bảo đảm thời gian sản xuất và giao hàng nhanh chóng. Đây là yếu tố quan trọng khi các quốc gia châu Âu tìm cách bổ sung kho dự trữ sau khi viện trợ quân sự cho Ukraine. Một lợi thế khác là đổi mới công nghệ. Thổ Nhĩ Kỳ đã đạt được tiến bộ đáng kể trong việc phát triển máy bay không người lái (UAV), hệ thống tác chiến điện tử và công nghệ tên lửa. Các mẫu UAV Bayraktar TB3 của công ty Baykar, Anka-3 của công ty TUSAS và đạn dẫn đường chính xác của công ty Roketsan đã đưa Thổ Nhĩ Kỳ trở thành nhà cung cấp chính về các CNQP mới nổi.

UAV Bayraktar TB3 do công ty Baykar của Thổ Nhĩ Kỳ phát triển. Ảnh: baykartech.com.

Mặc dù Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu đã là thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), nhưng những thay đổi địa chính trị gần đây đã làm thay đổi động lực mua sắm vũ khí trong liên minh quân sự này. Các tranh cãi về chi tiêu quốc phòng, hợp tác công nghiệp và chính sách mua sắm đã tạo ra sự căng thẳng giữa các quốc gia thành viên, dẫn đến nhu cầu đa dạng hóa nguồn cung vũ khí. Anh đã thể hiện sự quan tâm đến UAV và xe bọc thép của Thổ Nhĩ Kỳ cho kế hoạch mua sắm quốc phòng trong tương lai. Mỹ cũng ghi nhận năng lực quốc phòng ngày càng tăng của Thổ Nhĩ Kỳ. Hai bên đã tiến hành các cuộc thảo luận về tăng cường hợp tác quốc phòng, bao gồm cả trong lĩnh vực UAV và hệ thống tên lửa tiên tiến.

Để ứng phó với những thay đổi trong chính sách đối ngoại của Mỹ, các lãnh đạo EU đang tìm cách củng cố năng lực quốc phòng của khối. Sự thay đổi này tạo cơ hội cho Thổ Nhĩ Kỳ trở thành đối tác chiến lược trong các sáng kiến quốc phòng của châu Âu. Gần đây, những công ty quốc phòng hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ đã đặt mục tiêu đẩy mạnh hoạt động của họ tại các nước châu Âu sau khi EU công bố kế hoạch huy động khoảng 800 tỷ euro cho chi tiêu quốc phòng. Các hệ thống phòng không tầm thấp, tầm trung và tầm cao của công ty Aselsan, tên lửa tầm ngắn và tầm xa của Roketsan, UAV của Baykar, máy bay Hurkus, Hurjet, Kaan và UAV dòng Anka của công ty TUSAS... là những sản phẩm có tiềm năng bán nhiều nhất cho các nước thành viên EU.

Với tư cách là nhà xuất khẩu vũ khí đáng tin cậy và hiệu quả, dự kiến Thổ Nhĩ Kỳ sẽ mở rộng hơn nữa hoạt động xuất khẩu ở các thị trường mới. Hiện nay, Ankara đang tăng cường quan hệ với các quốc gia vùng Vịnh, châu Phi và Trung Á. Vào đầu năm 2024, Saudi Arabia đã hoàn tất thỏa thuận trị giá 3 tỷ USD với các công ty quốc phòng của Thổ Nhĩ Kỳ, bao gồm Baykar và Roketsan, để mua UAV và hợp tác sản xuất thiết bị quân sự. Trong khi đó, các quốc gia châu Phi như Nigeria và Cộng hòa Chad đã thể hiện sự quan tâm đối với công nghệ quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ, đặc biệt là trong lĩnh vực chống khủng bố.

Khi tình hình an ninh toàn cầu tiếp tục diễn biến phức tạp, nhu cầu về các sản phẩm quốc phòng đa dạng và tiết kiệm chi phí có thể sẽ tăng lên. Việc các quốc gia thành viên NATO và ngoài liên minh quân sự này ngày càng quan tâm đến vũ khí của Ankara báo hiệu sự thay đổi trong hoạt động mua sắm quốc phòng toàn cầu, trong đó ngành CNQP Thổ Nhĩ Kỳ đang nổi lên như một nhân tố chủ chốt.

LÂM ANH

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.