UAV thách thức khả năng phòng thủ của châu Âu

Từ đầu tháng 11, Bỉ liên tiếp ghi nhận các vụ drone xâm nhập không phận khiến sân bay Brussels phải ngừng cất, hạ cánh tạm thời, sân bay Liège gián đoạn hoạt động, đồng thời xuất hiện những thiết bị bay quanh các căn cứ quân sự như Elsenborn-Butgenbach, Kleine-Brogel và nhà máy điện hạt nhân Doel. Các báo cáo cho thấy, có thời điểm nhiều chiếc drone xuất hiện đồng thời, hoạt động xuyên suốt nhiều giờ và né tránh được nỗ lực can thiệp ban đầu. Chính phủ Bỉ đã phải triệu tập Hội đồng An ninh quốc gia, kêu gọi hỗ trợ từ các nước láng giềng và huy động biện pháp tài chính khẩn cấp để củng cố phòng thủ không phận. 

Những sự cố nói trên là lời cảnh tỉnh rằng mối đe dọa nhỏ nhưng tinh vi có thể gây ra những gián đoạn lớn và đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tái cấu trúc năng lực phòng thủ khu vực. Giới phân tích đánh giá không phải là một chuỗi sự cố rời rạc mà lặp lại ở nhiều địa điểm nhạy cảm như sân bay, căn cứ quân sự và hạ tầng năng lượng, bao gồm nhà máy điện hạt nhân. Điều đó cho thấy kịch bản có tính tổ chức và mục tiêu rõ ràng.

Bỉ hiện có nhiều cơ sở trọng yếu mang tính chiến lược cao, trong đó nổi bật là căn cứ Kleine-Brogel, nơi lưu trữ bom hạt nhân B61 của Mỹ. Nếu một drone lọt qua được vùng trời này, hậu quả là rất khó lường. Một kịch bản tồi tệ đã được giới chuyên gia tính tới, đó là hàng loạt drone tấn công khi máy bay chiến đấu mang bom hạt nhân đang cất cánh. Đây chính là lỗ hổng chiến lược không chỉ của Bỉ mà còn của toàn bộ NATO.

Nhà máy điện hạt nhân Doel của Bỉ (ảnh minh họa). Ảnh: Getty Images

Đài Phát thanh và Truyền hình cộng đồng người Bỉ nói tiếng Pháp (RTBF) dẫn thông tin từ Bộ Quốc phòng Bỉ cho biết, vẫn chưa xác định được thủ phạm trong các vụ việc gần đây. Bộ trưởng Quốc phòng Theo Francken từ chối nêu tên bất kỳ quốc gia nào, nhưng ông thừa nhận đang có “những hoạt động cố ý gây bất ổn” nhằm gieo rắc hoang mang trong dư luận. Ông cho rằng đây có thể là một chiến dịch gián điệp tinh vi, song chưa đủ bằng chứng để kết luận.

Dẫu sao những sự cố liên tiếp đã cho thấy một thực tế đáng lo ngại, đó là năng lực phòng thủ của Bỉ còn nhiều hạn chế. Nhà báo Gaëtan Powis chuyên về lĩnh vực quốc phòng của Tạp chí “Air et Cosmos” nhận xét, lực lượng vũ trang nước này vẫn “thiếu hụt nghiêm trọng” trang thiết bị chống drone. Hiện Bỉ mới chỉ có thể bố trí lính bắn tỉa trên trực thăng hoặc sử dụng thiết bị gây nhiễu sóng.

Trong bối cảnh đó, các nước láng giềng Đức, Pháp và Vương quốc Anh đã nhanh chóng vào cuộc, thể hiện tinh thần đoàn kết và trách nhiệm khu vực. 3 quốc gia này đồng ý cung cấp nhân sự, thiết bị và công nghệ hỗ trợ Bỉ trong công tác phát hiện, ngăn chặn và vô hiệu hóa các drone xâm nhập. Đây không chỉ là hành động hỗ trợ một đồng minh gặp khó khăn mà còn phản ánh mối quan tâm ngày càng sâu sắc của châu Âu đối với dạng đe dọa an ninh phi truyền thống đang gia tăng nhanh chóng.

Các nước láng giềng không chỉ chia sẻ nhân lực mà còn mang theo kinh nghiệm và công nghệ tiên tiến. Pháp hiện sử dụng hệ thống PARADE do Tập đoàn Thalès phát triển, có khả năng phát hiện, nhận dạng và vô hiệu hóa drone nhờ kết hợp radar, camera và thiết bị gây nhiễu. Hệ thống này còn có thể “đánh sập” toàn bộ mạch điện tử của drone bằng sóng vi ba hoặc dùng drone Rapid Eagle để bắt giữ các thiết bị nghi vấn, bảo đảm hạ an toàn. Đức cũng sở hữu hệ thống ASUL do công ty Hensoldt phát triển, tích hợp cảm biến đa tầng và hoạt động hiệu quả trong môi trường quân sự phức tạp.

Sự phối hợp chặt chẽ giữa Bỉ và các nước láng giềng, cũng như sự hậu thuẫn của Liên minh châu Âu (EU), cho thấy châu Âu đang nỗ lực định hình một mô hình phòng thủ tập thể hiệu quả hơn. Trong kỷ nguyên mà ranh giới giữa chiến tranh và hòa bình ngày càng mờ nhạt, việc kiểm soát không phận không còn chỉ là vấn đề kỹ thuật mà là biểu tượng của khả năng tự chủ chiến lược. Hơn ai hết, châu Âu hiểu rất rõ điều này.

Rõ ràng, cuộc chiến chống drone tại Bỉ là một phép thử, không chỉ với quốc gia này mà với toàn bộ châu Âu. Sự kiện này có thể thúc đẩy châu Âu tăng tốc trong việc hoàn thiện khung pháp lý, chia sẻ dữ liệu radar, kết nối mạng lưới phòng thủ không phận và phát triển các chương trình nghiên cứu chung về công nghệ chống drone./.