Giả mạo KOL để lừa đảo tuyển dụng, bán hàng

Facebook khẳng định: "Chúng tôi sẽ hạn chế hoặc vô hiệu hóa tài khoản, trang, nhóm nếu bạn mạo danh người khác" bên dưới mục tính toàn vẹn của tài khoản và xác thực danh tính, theo Tiêu chuẩn cộng đồng. Bộ Tiêu chuẩn của TikTok cũng nêu rõ "không cho phép các tài khoản mạo danh một người hoặc tổ chức khác" và "khi xác nhận báo cáo mạo danh, có thể cấm tài khoản."

Ông Nguyễn Lạc Huy, quản lý các kênh Facebook, TikTok của chuỗi bán lẻ CellphoneS, nói với Zing rằng "thực tế xuất hiện hàng đống tài khoản mạo danh, lừa đảo, thậm chí các tài khoản này còn được chạy quảng cáo để tiếp cận nhiều người dùng hơn."

Người dùng gánh thiệt hại

Các trang mạo danh lấy logo CellphoneS hoặc hình ảnh các KOL của chuỗi, tiếp cận người dùng với các mánh lừa đảo quen thuộc như tuyển cộng tác viên online, cộng tác viên làm việc tại nhà, lên đơn hàng nhận hoa hồng, v.v.

"Có trường hợp người xem bị lừa hàng chục triệu đồng, đến khi họ liên hệ với tôi để kiểm tra lại thì đã quá muộn," ông Lạc Huy cho biết.

Các tài khoản mạo danh, lừa đảo chạy quảng cáo Facebook sử dụng logo và hình ảnh của trang chính chủ. Ảnh: NVCC.

Ông Hà Đăng Quang, nhà sáng tạo nội dung với hơn 100.000 lượt theo dõi trên TikTok và 30.000 lượt theo dõi trên Facebook, cho biết đã nhận thấy tình trạng tương tự cách đây vài ngày.

Một người xem kênh của ông Đăng Quang bị tài khoản giả mạo, lấy cùng tên và ảnh đại diện với tài khoản chính chủ, tiếp cận và rao bán hàng hóa "máy in đã qua sử dụng" giá rẻ. Người này phát hiện sản phẩm lỗi và liên hệ kênh chính chủ để khiếu nại sau khi nhận hàng và trả số tiền khoảng 1 triệu đồng.

"Tôi chỉ nhận làm KOC cho các thương hiệu và chưa từng buôn bán gì trên các kênh của mình. Kênh nhỏ nên cũng không nghĩ đến tick xanh xác thực vì không đơn giản và chi phí cũng không hề thấp, ông Đăng Quang nói với Zing.

Đặc biệt, với các trang nhỏ và không có nhiều lượt theo dõi, Tick xanh mạng xã hội không dễ truy cập ở Việt Nam. Ảnh: Xuân Sang.

Khi được hỏi về giá trị chống mạo danh của tài khoản tick xanh trên Facebook, ông Lạc Huy đã trả lời, "Không có gì". Mặc dù đây có thể là một dấu hiệu để người xem chủ động nhận ra, nhưng các tài khoản tick xanh vẫn dễ dàng bị kẻ giả mạo lấy tên, lấy ảnh đại diện, đăng bài và chạy quảng cáo.

Việc chống lừa đảo cũng đến tay người dùng

Theo lý thuyết, Facebook và TikTok không cho phép xuất hiện các nội dung giả mạo, vi phạm các tiêu chuẩn cộng đồng mà họ thiết lập. Khi có báo cáo từ trang chính chủ hoặc từ nhiều người dùng khác nhau, các nội dung thoát khỏi rà quét của nền tảng sẽ bị gỡ.

Tuy nhiên, ông Lạc Huy tuyên bố rằng kẻ lừa đảo thường trốn tránh bằng cách chặn các tài khoản chính chủ, do đó không nhìn thấy để báo cáo. "Báo cáo không hết nổi, thậm chí có trường hợp chúng tôi dùng trang chính chủ báo cáo nhưng Facebook từ chối, nói rằng điều này là không hợp lệ.

"Theo tôi được biết, Facebook, TikTok chủ động gỡ kênh giả mạo," ông Đăng Quang nói thêm, "Gần như không có trường hợp không báo cáo hoặc chưa kịp báo cáo."

Khi Tick xanh xác thực được báo cáo, chủ tài khoản cũng không thể loại bỏ được các tài khoản mạo danh. Ảnh: Xuân Sang.

Cả hai quản lý kênh đều chỉ còn cách tự đăng bài, đăng video cảnh báo người xem sau khi hết cách với các tài khoản giả mạo. Tuy nhiên, cách cảnh báo này sẽ không tiếp cận được tất cả người xem kênh hoặc những người quen thuộc với thương hiệu, trong khi những tài khoản giả mạo vẫn tiếp tục lợi dụng tên, ảnh chính chủ để tìm kiếm những nạn nhân mới.

Theo một ghi nhận từ Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Thông tin và Truyền thông) công bố đầu tháng 4, TikTok hiện không có biện pháp kiểm soát hiệu quả các nội dung vi phạm bản quyền và không có biện pháp quản lý để người dùng tự ý sử dụng hình ảnh riêng tư, cá nhân của người khác. Trên tính năng Reels của Facebook, các vi phạm tương tự hiển thị.

Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) ước tính rằng giả mạo chiếm gần 75% các vụ lừa đảo trực tuyến ghi nhận được. Do đó, người dùng mạng cần tìm hiểu kỹ đối tượng và cơ quan đăng tin tuyển dụng, cảnh giác trước những lời mời chào hấp dẫn, hứa hẹn thu nhập cao mà không đòi hỏi kinh nghiệm hoặc kỹ năng, cơ quan này lưu ý.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống