Kỳ thú hiện tượng 3 sao chổi cùng tỏa sáng trên bầu trời

Trong đó, 3I/ATLAS là một vị khách đến từ ngoài hệ Mặt Trời, được các nhà khoa học xem là thông điệp quý giá từ không gian xa xôi. Theo giới chuyên môn, sự kiện 3 sao chổi cùng hiện diện trong cùng khoảng thời gian như vậy chỉ xảy ra khoảng một lần trong 10 năm ở bán cầu Bắc.

Sao chổi Lemmon, có tên đầy đủ là C/2025 A6, được phát hiện hồi tháng 1 tại đài quan sát Núi Lemmon (bang Arizona, Mỹ). Sau nhiều tháng di chuyển, Lemmon đang tiến đến điểm gần Trái Đất nhất, sáng dần lên và có thể nhìn thấy bằng mắt thường trong điều kiện trời tối.

Dưới ống kính của các nhà thiên văn học, sao chổi này hiện lên với chiếc đuôi xanh lam trải dài hơn 12 độ, tức lớn gấp 25 lần độ lớn của Mặt Trăng, tạo nên khung cảnh ngoạn mục hiếm thấy bằng mắt thường. Các nhà nghiên cứu cho biết màu xanh đặc trưng này xuất phát từ khí carbon monoxide bị ion hóa, trong khi phần đầu sao chổi mang sắc lục do sự hiện diện của các gốc C₂.

Cùng thời điểm, sao chổi Swan (C/2025 R2), được nhà thiên văn người Ukraine Vladimir Bezugly phát hiện hồi tháng 9, đang trở nên sáng hơn khi tiến gần Trái Đất. Ngày 20 và 21/10, sao chổi di chuyển cách Trái Đất khoảng 39 triệu kilometer, là thời điểm quan sát tốt nhất, khi có thể nhìn thấy bằng ống nhòm như một đốm sáng mờ ở phía Tây Nam, trong chòm sao Đại Bàng. Các nhà quan sát cho biết hiện tượng có thể được theo dõi dễ dàng hơn trong điều kiện không có ánh trăng và ít ô nhiễm ánh sáng.

Theo Giáo sư Emmanuel Jehin, nhà vật lý thiên văn tại Đại học Liège (Bỉ), việc 2 sao chổi cùng có thể quan sát bằng mắt thường trong một mùa là điều rất hiếm, thường chỉ xảy ra một lần trong khoảng 10 năm. Ông cho biết cả Lemmon và Swan đều bay khá gần Mặt Trời, chỉ khoảng 1/2 khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời, khiến hoạt động của chúng gia tăng mạnh và trở nên rực rỡ hơn khi phản xạ ánh sáng.

Không chỉ dừng ở hai “vị khách quen” của Hệ Mặt Trời, bầu trời tháng 10 còn đón chào sự xuất hiện của sao chổi 3I/ATLAS, vật thể liên sao thứ ba từng được phát hiện, sau 1I/Oumuamua và 2I/Borisov. Theo nhà nghiên cứu Nicolas Biver, thuộc Viện Vật lý thiên văn thuộc Đài quan sát Paris (Pháp), 3I/ATLAS là một thiên thể đặc biệt vì nó không thuộc quỹ đạo quay quanh Mặt Trời mà chỉ đi qua Hệ Mặt Trời một lần duy nhất trước khi tiếp tục hành trình ra không gian sâu. Các phân tích ban đầu cho thấy sao chổi này có thể đã hình thành từ hơn 10 tỷ năm trước trong một vùng cổ xưa của dải Ngân Hà.

Ông Biver nhận định, 3I/ATLAS giống như một “viên nang thời gian” chứa đựng các dấu vết hóa học của những hệ sao đầu tiên. Việc so sánh thành phần của nó với các sao chổi trong Hệ Mặt Trời giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn liệu vật chất hình thành nên các hành tinh có mang đặc tính chung trong toàn thiên hà hay khác biệt theo từng giai đoạn tiến hóa.

Các nhà khoa học cho biết, 3I/ATLAS di chuyển với tốc độ khoảng 210.000 km/h và sẽ chỉ có thể quan sát bằng kính thiên văn vào cuối tháng 11.

Sự xuất hiện đồng thời của 3 sao chổi trên bầu trời được xem là hiện tượng hiếm hoi, không chỉ gợi mở vẻ đẹp kỳ ảo của vũ trụ mà còn nhắc nhở con người về sự nhỏ bé của mình trước không gian bao la, nơi mỗi vệt sáng trên bầu trời đều mang theo những câu chuyện hàng tỷ năm tuổi của dải Ngân Hà.