Chuyển đổi số doanh nghiệp: Khó khăn vì thiếu chi phí và "nhân lực số"

Chi phí của chuyển đổi số lớn

Xu hướng số hóa trong môi trường kinh doanh của Việt Nam đã thay đổi đáng kể trong những năm gần đây. Chuyển đổi số không chỉ là xu hướng mà còn là điều cần thiết để duy trì và mở rộng doanh nghiệp. Đặc biệt, khi đại dịch COVID-19 hoành hành, các doanh nghiệp buộc phải sử dụng nhiều công nghệ số hơn trong hoạt động của mình. Tuy nhiên, công ty cũng gặp không ít khó khăn trong quá trình chuyển đổi số.

Chỉ có 2,2% doanh nghiệp thực sự đạt mức độ trưởng thành số, làm chủ công nghệ, phần mềm để quyết định kinh doanh, theo khảo sát của Bộ Kế hoạch và Đầu tư năm 2022. Theo Cisco, Việt Nam xếp thứ 57/146 quốc gia về mức độ số hóa, một tỷ lệ tương đối thấp so với tiềm năng công nghệ của Việt Nam.

Bà Đinh Thị Thúy, tổng giám đốc Công ty cổ phần công nghệ MISA, nói với phóng viên Một Thế giới rằng chi phí đầu tư là một trong những thách thức lớn trong chuyển đổi số của doanh nghiệp.

Theo bà Thúy, các công ty phải bỏ ra một khoản chi phí khá lớn để số hóa toàn diện bộ máy doanh nghiệp, trong khi phần lớn các doanh nghiệp ở Việt Nam là nhỏ và siêu nhỏ.

Theo khảo sát của Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT, chỉ có 15% doanh nghiệp áp dụng chuyển đổi số và chỉ các doanh nghiệp lớn là có bộ phận công nghệ thông tin phụ trách các hoạt động công nghệ cho công ty. Đối với các doanh nghiệp nhỏ, bộ phận này chưa được đầu tư đúng mức do hạn chế về vốn, chi phí đầu tư cao và cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin còn khiêm tốn.

Bà Thúy thậm chí còn cho rằng việc không biết bắt đầu từ đâu là một trong những yếu tố khiến doanh nghiệp đắn đo trong việc chuyển đổi số mô hình vận hành. Để chọn được giải pháp thích hợp cho doanh nghiệp của mình, các doanh nghiệp thiếu kiến thức về các giải pháp chuyển đổi số.

Theo ông Hoàng Công Đoàn, Phó chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, vấn đề tài chính là một thách thức đối với việc chuyển đổi số của doanh nghiệp.

"Đa số các doanh nhân trẻ có nguồn vốn hạn chế và không dễ dàng tiếp cận các nguồn tài trợ để triển khai chuyển đổi số. Theo ông Đoàn, họ cũng phải đối mặt với chi phí đào tạo nhân viên, mua sắm thiết bị và phần mềm mới, và đảm bảo an ninh thông tin.

Theo báo cáo thường niên chuyển đổi số doanh nghiệp năm 2021 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, có đến 60,1% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết rào cản mà họ gặp phải khi áp dụng công nghệ số là do chi phí đầu tư và ứng dụng công nghệ còn cao.

Thiếu nhân sự chất lượng cao

Rào cản đối với chuyển đổi số doanh nghiệp chủ yếu là do thay đổi của con người, không chỉ ở khía cạnh công nghệ.

Theo ông Hoàng Công Đoàn, chuyển đổi số đòi hỏi các doanh nghiệp có nhân lực đủ năng lực sử dụng và sử dụng công nghệ số. Tuy nhiên, cung cấp đủ nhân lực chất lượng cao và kiến thức về chuyển đổi số hiện đang là một thách thức đối với Việt Nam. Điều này đòi hỏi phải đầu tư mạnh mẽ vào giáo dục và đào tạo cũng như tạo điều kiện cho doanh nhân tiếp cận nguồn nhân lực chất lượng cao.

"Chuyển đổi số không chỉ là về công nghệ mà còn về tư duy và cách thức hoạt động. Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc thay đổi văn hóa đã tồn tại trong một thời gian dài, kháng cự việc áp dụng công nghệ mới và tận dụng các cơ hội số hóa. Theo ông Đoàn, để thành công, doanh nghiệp phải thúc đẩy sự đổi mới.

Bà Đinh Thị Thúy đánh giá, doanh nghiệp Việt Nam hiện nay thiếu nguồn nhân lực giỏi về công nghệ, từ nhà quản lý đến chuyên gia, kỹ sư, công nhân công nghệ số.

Mặc dù thực tế là có rất nhiều cơ sở giáo dục đào tạo nhân viên trong lĩnh vực công nghệ thông tin ở Việt Nam, nhưng theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, có khoảng 50.000 sinh viên công nghệ thông tin còn lại cần thời gian đào tạo lại hàng năm. Theo bà Thúy, điều này khiến cho các doanh nghiệp không thể bắt kịp với xu hướng chuyển đối số như hiện nay.

Theo TS Đỗ Tiến Long, Chủ tịch Hội đồng chuyên gia Công ty OD Click, mặc dù công nghệ đã được thảo luận rất nhiều ở Việt Nam, nhưng "trưởng thành số" của đất nước lại khá thấp. Do đó, sự sẵn sàng của doanh nghiệp để sử dụng công nghệ nói chung là không cao.

Theo một số nghiên cứu, kỹ năng số của lao động Việt Nam đứng thứ 97/100 trên toàn quốc, rất thấp. Do đó, ông Long khẳng định rằng để chuyển đổi số hiệu quả, toàn bộ con người trong tổ chức phải có khả năng thích ứng với công nghệ.

Theo một báo cáo gần đây của FPT Digital, chuyển đổi số đang diễn ra với tốc độ nhanh chưa từng có, mang lại cơ hội mới cho các doanh nghiệp phát triển vượt bậc. Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp đã nhận thấy tác động tích cực của chuyển đổi số, đặc biệt là nguồn nhân lực số. Nhiều công việc sẽ được tự động hóa với các robot tiên tiến và trí tuệ nhân tạo sẽ thúc đẩy những thay đổi đáng kể nhằm nâng cao năng suất của nhân viên và hiệu quả kinh doanh.

"Các đơn vị hành chính công và doanh nghiệp cần xem trọng khâu tuyển dụng, đào tạo và tái đào tạo toàn bộ nhân viên trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 này, nếu không muốn bị bỏ rơi lại trong giai đoạn tiếp theo. Việc liên tục phát triển và đào tạo con người giúp tổ chức liên tục nâng cao giá trị là điều cần thực hiện một cách quyết liệt khi chuyển đổi số tiếp tục là chiến lược quan trọng của ngày càng nhiều tổ chức.

Chính phủ cũng đã ban hành các nghị định và chính sách về chuyển đổi số với mục tiêu kinh tế số có thể chiếm 20% GDP quốc gia vào năm 2025 và 30% vào năm 2030. 100% doanh nghiệp được nâng cao nhận thức về chuyển đổi số là một trong những mục tiêu chính của năm 2025.

Có thể nói, đây là giai đoạn khẩn trương để đào tạo và phát triển nguồn lực số liên tục đáp ứng cho toàn bộ các doanh nghiệp và các cơ quan bộ ban ngành, giúp chuẩn bị cho sự phát triển trong tương lai của Việt Nam.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống