Có phải tất cả các loài động vật đều trải qua "thời thơ ấu" như con người?

Tất cả các loài đều trải qua những thay đổi về thể chất ở tuổi dậy thì, nhưng những bài học xã hội về sự chuyển đổi từ thời thơ ấu sang tuổi trưởng thành có ý nghĩa hơn.

Nhìn lại những năm tháng tuổi thơ thường khiến chúng ta phải bồi hồi về khoảng thời gian thơ ngây, đầy rẫy những sai lầm, vấp váp và thậm chí cả mụn trứng cá, nhưng đó là khoảng thời gian mà tất cả chúng ta đều trải qua trên con đường trưởng thành.

Tuy nhiên, có phải các loài động vật khác cũng trải qua tuổi thơ? Giai đoạn này của cuộc đời bao gồm những thay đổi về cấu trúc sinh lý và quan hệ xã hội. Không còn nghi ngờ gì nữa, các loài động vật khác trải qua tuổi dậy thì, một loạt các thay đổi về nội tiết tố và sinh lý cho phép giao phối. Các nhà nghiên cứu như Tiến sĩ Barbara Natterson-Horowitz (bác sĩ tim mạch và nhà sinh vật học tiến hóa tại Đại học California và Đại học Harvard) lập luận rằng hầu hết, nếu không muốn nói là tất cả động vật đều trải qua thời kỳ vị thành niên, còn được gọi là "thời thơ ấu". Đó là giai đoạn của những thay đổi xã hội mà những con trẻ tuổi phải điều chỉnh khi chúng đến tuổi trưởng thành.

Chúng tôi đã giữ quan điểm rằng tuổi thơ chỉ dành cho con người trong một thời gian rất dài. Tuy nhiên, Natterson-Horowitz khẳng định rằng: "Khi bạn càng bóc tách điều đó, bạn càng thấy rằng mặc dù có một số khía cạnh của tuổi thơ dành riêng cho con người, giai đoạn chuyển tiếp bắt đầu với sự khởi đầu của tuổi dậy thì và kết thúc khi một người trưởng thành xuất hiện - hóa ra lại là điều phổ biến trong giới động vật."

Có lẽ không có gì đáng ngạc nhiên khi một số thay đổi này rất dễ nhận thấy ở những loài có quan hệ gần gũi nhất với loài người chúng ta, như tinh tinh (Pan troglodytes). Aaron Sandel, nhà nhân chủng học sinh học và linh trưởng học tại Đại học Texas, gần đây đã xuất bản một nghiên cứu cho thấy những con tinh tinh non trải qua giai đoạn phát triển học hỏi đầy vụng về trước khi thích nghi với hình thái cơ thể mới.

Những đứa trẻ này cũng phải hoàn thành quá trình học cách nhập xã hội của chúng khi trưởng thành. Chúng bắt đầu dành nhiều thời gian hơn cho bạn bè, kể cả các con khác giới và bắt đầu dành ít thời gian hơn cho cha mẹ của chúng. Những con tinh tinh đực trẻ không hung dữ trong giai đoạn này; thay vào đó, chúng tuân theo sự hướng dẫn của những con tinh tinh trưởng thành lớn tuổi hơn, những con đóng vai trò như cố vấn và hướng dẫn chúng hiểu các giao tiếp xã hội. Theo Sandel, "Đó là giai đoạn mà nếu là tinh tinh, bạn thực sự phải chú ý đến những gì là của mình trong bầy và bạn thực sự chú ý đến ý nghĩa của việc trở thành một con trưởng thành."

Tuy nhiên, những đặc điểm này có mở rộng ra ngoài họ hàng của chúng ta trong bộ linh trưởng hay không? Để làm nổi bật mức độ phổ biến của giai đoạn này, các nhà khoa học đã ghi nhận các dạng tuổi thiếu niên trên khắp thế giới động vật.

Nhà sinh thái học môi trường tại Đại học Wisconsin-Madison Christine Ribic đã phát hiện ra rằng những con non (Pygoscelis papua) không tuân theo xu hướng "chim dậy sớm mới bắt được sâu" và thay vào đó, chúng ngủ muộn vào ban ngày và "ăn bám cha mẹ càng lâu càng tốt" trước khi rời tổ tự lập. Ngay cả trong giai đoạn "chưa biết gì", những con chim non không phải lúc nào cũng tự kiếm ăn. Theo các nhà nghiên cứu khác, chim cánh cụt Gentoo non chưa trưởng thành (Pygoscilis papua) quay trở lại với cha mẹ của chúng để được xin giúp đỡ trong những năm vị thành niên đầy thử thách, phản ánh xu hướng những con trưởng thành trở về sống với cha mẹ trong bối cảnh kiếm ăn khó khăn.

Các trải nghiệm của động vật cũng đã chứng minh những con non dễ chịu rủi ro hơn như thế nào. Những con chuột con thời gian đầu sau khi xa chuột mẹ thường chọn ăn thức ăn kém ngon hơn hoặc thậm chí là những thứ khiến chúng bị bệnh trong quá trình nhập với bầy trưởng thành. Khi đi theo nhóm, nhiều loài động vật (bao gồm cá, linh dương và dơi) tham gia vào các hoạt động kiểm tra nguy hiểm, thường là để tự bắn mình vào miệng kẻ săn mồi. Nhóm nghiên cứu khẳng định rằng đây cũng chính là nguyên nhân khiến những người lái xe mới được cấp phép lái xe sau khi lấy bằng trong một thời gian ngắn.

Natterson-Horowitz nói: "Mặc dù chúng ta nên xem xét lại những thành kiến và đánh giá của mình đối với các loài động vật khác, nhưng việc nghiên cứu các mối liên hệ giữa con người và họ hàng trong thế giới tự nhiên có thể thống nhất. Nó rất quan trọng vì nó có thể giúp chúng ta vượt qua những thách thức của chính mình.

Theo nhà nghiên cứu này, "Tôi thực sự nhận ra rằng bất cứ khó khăn nào mà chúng ta gặp phải đều có một loài động vật và một câu chuyện tiến hóa theo sau." Trên thực tế, mục đích chung của thời thơ ấu là hỗ trợ động vật tồn tại và phát triển khi trưởng thành. Mặc dù những cuộc đấu tranh sinh tồn ở động vật hoang dã không hoàn toàn giống với con người, nhưng có một số điểm tương đồng khá đáng chú ý trong những gì chúng ta trải qua.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống