Giảm thuế doanh nghiệp nhỏ: hợp lý

Bộ Tài chính vừa hoàn thiện tờ trình Chính phủ dự thảo xây dựng dự án Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (DN) (sửa đổi). Trong đó, Bộ Tài chính đề xuất nghiên cứu bổ sung quy định về mức thuế suất đối với DN nhỏ và siêu nhỏ thấp hơn mức thuế suất thông thường để đồng bộ với Luật Hỗ trợ DN nhỏ và vừa; mức thuế suất có thể là cố định hoặc mức thuế suất lũy tiến theo quy mô thu nhập dành cho các DN có quy mô nhỏ.

Theo Bộ Tài chính lý giải, "Qua tham khảo kinh nghiệm quốc tế hiện nay cho thấy rằng các DN có quy mô nhỏ vẫn luôn là mục tiêu trọng tâm của các chính sách phát triển kinh tế ở nhiều quốc gia."

Cần giảm thuế thu nhập DN nhỏ và vừa xuống 10%–15%

Luật sư Trần Xoa, Giám đốc Công ty Luật TNHH Minh Đăng Quang, đồng tình với đề xuất trên và khẳng định rằng việc giảm thuế suất đối với các DN nhỏ đã được đề xuất trong dự thảo sửa đổi Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2016 nhưng sau đó đã bị loại bỏ.

Bộ Tài chính đề nghị áp dụng thuế suất thấp hơn đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Ảnh: QH

Luật Hỗ trợ Doanh nghiệp Nhỏ và vừa được thông qua, có hiệu lực thi hành từ 1-1-2018, quy định rằng các doanh nghiệp nhỏ và vừa được áp dụng có thời hạn mức thuế suất thuế thu nhập doanh thấp hơn mức thuế suất thông thường áp dụng cho các doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập doanh. Tuy nhiên, quy định này vẫn chưa được áp dụng, vì vậy các doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn phải chịu mức thuế thu nhập doanh nghiệp 20% như các doanh nghiệp lớn.

Do đó, lần này, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) phải đề xuất giảm mức thuế suất xuống 10%–15% để hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ. Chuyên gia thuế Trần Xoa đề xuất rằng các doanh nghiệp siêu nhỏ áp dụng thuế suất 10%, các doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể áp dụng thuế suất 15%.

Theo ông Xoa, mặc dù các doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm một phần khá lớn trong số chúng, nhưng thực tế doanh thu thấp, thậm chí không có nhiều đơn vị có lãi. Do đó, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp có tác động hỗ trợ và khuyến khích đáng kể. "Với mức thuế thấp sẽ là động lực để tăng số lượng doanh nghiệp thành lập mới nhanh hơn, điều này sẽ làm tăng số tiền thuế phải trả thêm. Ngoài ra, ông Xoa khẳng định rằng mức thuế thấp sẽ giảm bớt tình trạng gian lận thuế và giảm doanh thu giữ lại thuế, dẫn đến tăng thuế phải trả ngân sách.

Theo ông Nguyễn Quốc Anh, Chủ tịch Hội Cao su - Nhựa TP.HCM, hiện nay các doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm tới 97%-98% tổng số doanh nghiệp trong nước. Đây được coi là động lực tăng trưởng của nền kinh tế. Tuy nhiên, các doanh nghiệp nhỏ hơn thực tế sản xuất, kinh doanh chật vật hơn các doanh nghiệp lớn hoặc các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư tại Việt Nam (FDI). Cụ thể hơn các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận nguồn vốn từ các ngân hàng khó khăn hơn, cũng như lãi suất cho vay cao hơn.

Do đó, cần giảm thuế suất thuế thu nhập DN, trong đó đề xuất áp dụng mức thuế suất 15% đối với DN siêu nhỏ và 17% đối với DN nhỏ.

Mong đánh thuế công bằng

Ngoài đề xuất giảm thuế cho các DN nhỏ, một kiến nghị được nhiều chuyên gia lẫn các DN đưa ra là chính sách thuế nên được xem xét lại giữa các DN nhỏ và vừa trong nước và các công ty FDI. Vì hiện nay, các công ty FDI đầu tư vào Việt Nam phần lớn được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong bốn năm đầu tiên và chín năm tiếp theo được giảm thuế.

Theo luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ DN nhỏ và vừa thuộc Hiệp hội DN TP.HCM (HUBA), phần lớn các nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài đang hưởng mức thuế thu nhập DN thấp, dao động từ 10% đến 15%. Mặc dù biết đây là chính sách thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, nhưng các DN nhỏ và vừa cũng phải được hưởng mức thuế tương đương.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện chiếm khoảng 98% tổng số doanh nghiệp đang hoạt động tại Việt Nam, đóng góp tới 45% GDP, 31% tổng số thu ngân sách và thu hút hơn 5 triệu lao động. Tuy nhiên, ông Nghĩa cho rằng, mức thuế suất của doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước cao hơn mức thuế thu nhập của doanh nghiệp nước ngoài, điều này không tạo được sự công bằng và làm suy yếu sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt.

Ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch Hội Dệt may Thêu đan TP.HCM, đồng quan điểm: Khi DN có lời, 20% thuế thu nhập DN nộp cho ngân sách nhà nước không đáng ngại, nhưng hiện rất nhiều đơn vị đang thua lỗ, kinh doanh khó khăn, đầu ra không có.

Do đó, ngoài giảm thuế thu nhập DN như đề xuất, cần có ngay các chính sách điều hành linh hoạt theo biến động của nền kinh tế. Để hỗ trợ DN vượt qua khó khăn, chẳng hạn như gia hạn thời gian nộp thuế, tung các gói hỗ trợ tín dụng, tài... Tuy nhiên, quy trình hỗ trợ hỗ trợ tiếp cận phải đơn giản, nhanh chóng.

Ông Hồng đề nghị rằng "song song song đó, cần quyết liệt cải cách hành chính, tái khởi động chương trình cho vay kích cầu đầu tư, tăng hoạt động xúc tiến thương mại và hỗ trợ bán hàng; có chiến lược cụ thể hỗ trợ các DN thực hiện chuyển đổi số."