Nghị định thư Montreal 1987 được biết đến rộng rãi trong việc cứu tầng ôzôn. Các nhà khoa học hiện tuyên bố rằng nó cũng trì hoãn sự biến mất của băng biển ở Bắc Cực.
Thỏa thuận quốc tế nhằm loại bỏ dần chlorofluorocarbons (CFC) làm suy giảm tầng ôzôn được coi là một trong những thuận môi trường thành công nhất mọi thời đại. Nghị định thư Montreal đã bảo vệ hiệu quả tầng ô-zôn mỏng manh của Trái đất, lớp bảo vệ hành tinh chúng ta khỏi bức xạ tia cực tím có hại từ mặt trời và "lỗ thủng ô-zôn" trong khí quyển đang trên đà phục hồi hoàn toàn trong vòng vài chục năm tới.
Nghị định thư Montreal cũng cung cấp những lợi ích khí hậu không thể phủ nhận. CFC là khí nhà kính mạnh và nếu chúng ta tiếp tục sử dụng chúng tràn lan, sự nóng lên toàn cầu sẽ tồi tệ hơn đáng kể.
Nói cách khác, Nghị định thư Montreal đã giúp làm chậm quá trình tan chảy mất kiểm soát ở Bắc Cực. Theo một nghiên cứu gần đây, tác dụng của Hiệp ước quốc tế này có khả năng đã ngăn chặn hơn nửa triệu kilômét vuông băng biển bị mất.
Điều đó không có nghĩa là Nghị định thư Montreal đã cứu Bắc Cực như cách nó cứu tầng ôzôn. Bắc Cực vẫn nóng lên với tốc độ nhanh hơn 3 lần so với mức trung bình toàn cầu và Trái đất vẫn nóng lên đều đặn. Theo các nhà khoa học, Bắc Băng Dương có thể chứng kiến mùa hè không có băng đầu tiên trong vòng vài thập kỷ tới sau khi băng trên biển đã suy giảm dần trong nhiều thập niên. Một số nghiên cứu thậm chí thậm chí ước tính viễn cảnh tồi tệ đó có thể xảy ra vào năm 2035.
Theo nghiên cứu gần đây, được công bố trên Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ, Nghị định thư Montreal chỉ có thể trì hoãn sự xuất hiện của mùa hè không băng tới 15 năm.
Các nhà nghiên cứu Mark England và Lorenzo Polvani đã điều tra tác động khí hậu lâu dài của Nghị định thư Montreal bằng cách sử dụng các mô phỏng khí hậu. Họ đã so sánh hai kịch bản trong các mô phỏng của mình, một kịch bản với thế giới thực và một kịch bản với những gì sẽ xảy ra nếu Nghị định thư Montreal chưa từng tồn tại.
Vẫn chưa rõ các loại khí nhà kính khác, đặc biệt là carbon dioxide, sẽ tăng hay giảm trong bầu khí quyển trong những thập niên tới. Điều đó phụ thuộc vào hành động mà các quốc gia trên thế giới thực hiện để giảm bớt biến đổi khí hậu.
Bằng cách sử dụng 2 giả định trong các mô phỏng khí hậu, nghiên cứu mới giải thích cho những điều không chắc chắn này.
Đầu tiên là một kịch bản "hoạt động như bình thường", trong đó giả định rằng sẽ có rất ít hoặc không có hành động bảo vệ khí hậu nào từ nay đến cuối thế kỷ. Đây là kịch bản nghiêm trọng nhưng khó xảy ra vì hiện tại tất cả đều có ý thức chống biển đổi khí hậu. Kịch bản thứ hai giả định rằng có những hành động bảo vệ vừa phải đối với khí hậu trong những thập niên tới, nhưng chúng chưa đủ để đạt được mục tiêu ngăn nhiệt độ Trái đất tăng không vượt quá 2 độ C.
Trong một thế giới không có Nghị định thư Montreal, nhiệt độ toàn cầu sẽ ấm hơn gần 1 độ F (khoảng một nửa độ C) vào giữa thế kỷ này ở kịch bản giả định thứ hai này. Theo nghiên cứu, Nghị định thư Montreal có thể đã cứu được khoảng 7.000 km vuông băng biển khỏi bị tan chảy. Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng mỗi tấn chất khí thải làm suy giảm tầng ôzôn mà thế giới đã tránh được.
Tuy nhiên, nghiên cứu không xem xét những sửa đổi gần đây nhất của Nghị định thư Montreal, cụ thể là bản cập nhật năm 2019 được gọi là Sửa đổi Kigali. Bản cập nhật nhằm mục đích dần dần loại bỏ hydrofluorocarbons HFC, một loại hóa chất thay thế CFC sau khi Nghị định thư Montreal có hiệu lực. HFC không gây hại cho tầng ôzôn như CFC, nhưng nó làm nóng lên khí hậu Trái đất.
Từ nay đến cuối thế kỷ, Bản sửa đổi Kigali được dự đoán sẽ ngăn chặn việc Trái đất nóng lên thêm 1 độ F. Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng việc áp dụng Bản sửa đổi Kigali quá muộn để có tác động đến mùa hè không có băng ở Bắc Cực đang đến rất nhanh.
Đây không phải là nghiên cứu đầu tiên đề cập đến những lợi ích về khí hậu của Nghị định thư Montreal. Theo một nghiên cứu khác, Nghị định thư Montreal đã kìm hãm đáng kể tốc độ Trái đất nóng lên trong nhiều năm qua—có thể còn nhiều hơn những gì nghiên cứu gần đây chỉ ra. Theo một bài báo trên tạp chí Environmental Research Letters năm 2021, nếu Thỏa thuận về khí hậu này không tồn tại, nhiệt độ toàn cầu có thể cao hơn tới 1,8 độ F vào năm 2050.
Tác động của hiệp ước đối với Bắc Cực đã được các nhà khoa học khác xem xét kỹ lưỡng. Theo một nghiên cứu năm 2020 được công bố trên tạp chí Nature Climate Change, các chất làm suy giảm tầng ôzôn có thể là một nửa nguyên nhân gây ra hiện tượng nóng lên ở Bắc Cực từ năm 1955 đến 2005.
Theo Polvani, một trong hai tác giả nghiên cứu, "Những phát hiện của chúng tôi cho thấy rõ ràng rằng Nghị định thư Montreal là một hiệp ước bảo vệ khí hậu rất mạnh mẽ và đã làm được nhiều hơn là chỉ chữa lành lỗ thủng tầng ô-zôn ở Nam Cực." Tác động của nó đang được cảm nhận trên toàn cầu, đặc biệt là ở Bắc Cực.
Nghị định thư Montréal về các chất làm suy giảm tầng ôzôn (một nghị định thư của Công ước Vienna về bảo hộ của các tầng ôzôn) là một nghị định thư quốc tế được tạo ra để bảo vệ tầng ôzôn bằng cách giảm dần việc sản xuất các chất được cho là có trách nhiệm về sự suy giảm ôzôn.
Sau một cuộc họp đầu tiên ở Helsinki vào tháng 5 năm 1989, hiệp ước đã được chấp thuận cho việc ký kết vào ngày 16.9.1987 và có hiệu lực từ ngày 1.1.1989. Kể từ đó, nó đã trải qua 9 lần xem xét và chỉnh sửa vào các năm 1990 (London), 1991 (Nairobi), 1992 (Copenhagen), 1993 (Bangkok), 1995 (Vienna), 1997 (Montréal), 1998 (Úc), 1999 (Bắc Kinh) và 2016 (Kigali). Nghị định đã được 196 quốc gia phê duyệt.
Tầng ôzôn được dự đoán sẽ phục hồi vào năm 2050 nếu các thuận quốc tế được tôn trọng. Do thông qua thực hiện rộng rãi và được ca ngợi là một ví dụ về hợp tác quốc tế đặc biệt, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc lúc đó là Kofi Annan đã nói vào thời điểm đó rằng "có thể thuận quốc tế thành công nhất cho đến nay đã đạt được trên thế giới là Nghị định thư Montreal."
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống
Nguồn tin: 1thegioi.vn
Tham gia bình luận