Sa tăng của "Tây du ký" là người Tây Vực hay Nhật Bản?

Trong ba người học trò của thầy trò Đường Tăng, rõ ràng chúng ta đều biết rằng Tôn Ngộ không phải là yêu tinh khỉ do khi sinh ra từ đá đã là khỉ, được gọi là Thạch hầu; ngược lại, Trư Bát Giới vốn là Thiên bồng nguyên soái nhưng bị đầy xuống trần gian đầu thai từ con lợn (heo). Ngay cả con ngựa bạch mà Đường Tăng cưỡi cũng được nhiều người biết đến, Tam thái tử của Tây Hải long vương đã phạm tội mà bị chặt vây và cạo vẩy thành ngựa. Riêng người đồ đệ thứ ba của Đường Tăng là hiện thân của con gì, chắc chắn nhiều người không rõ.

Diêm Hoài Lễ, người đóng vai Sa Tăng trong phim Tây du ký, cũng không phải là một hóa trang khó nhọc như anh Khỉ và anh Lợn, vì vậy nhiều người tin rằng Sa Tăng cũng là người.

Tuy nhiên, Ngô Thừa Ân đã mô tả Sa Tăng không giống người trong nguyên tác Tây du ký. Sa Tăng xuất hiện lần đầu tiên ở hồi 22 của cuốn sách được mô tả như sau:

"Thầy trò đang mải xem bia, đột ngột thấy nước tung như núi, sóng cuộn tựa non, rồi ầm một tiếng, một con yêu tinh ở giữa sông chui lên trông thật vô cùng hung dữ:

Khắp đầu tóc đỏ rối tung,

Tròn xoe hai mắt sáng trưng như đèn.

Mặt thì xàm xạm đen đen,

Tiếng rồng như sấm thét lên vang lừng.

Tôi có một chiếc áo lông ngỗng vàng mà tôi đã may được làm bằng lông ngỗng vàng và len lụa, len, vải, và lụa. Nó có màu vàng và lụa, và nó có hai màu khác nhau, vì nó có một số điểm xuyệt trên vải, và nó có màu trắng, và một số màu khác, như da, có màu hồng và trắng. Chiếc áo len ngỗng vàng của tôi được may bông, có viền và có viền, và nó có màu vàng.

Lưng thắt hai dải mây rừng trắng bong.

Chín đầu lâu cổ đeo vòng,

Tay cầm bảo trượng oai phong vô cùng."

Nghĩa là, Sa Tăng là một yêu tinh có hình người nhưng cũng không phải là người. Xét về tiền kiếp của Sa Tăng, ngày trước vốn giữ chức Quyển liêm đại tướng, là một vị vua coi việc trông rèm và xa giá cho Ngọc Đế. Do làm vỡ chén lưu ly ở Hội Bàn Đào khi say rượu, y bị đày xuống sông Lưu Sa làm yêu quái.

Tuy nhiên, vì Bát Giới trước là Thiên Bồng nguyên soái và xuống trần gian cũng bị làm yêu quái hình lợn, nên tiền kiếp cũng không mang lại nhiều manh mối.

Ngoài ra, có một đoạn trong Tây du ký chắc ít người nhớ có tả cảnh quan nước của Chu Tử mô tả ba người đồ đệ ở hồi 68. Khi đó, vua Chu Tử bị yêu quái bắt mất vợ, vì vậy anh ta không cần phải ăn uống sinh bệnh. Ngộ Không được dùng tài sản để chữa bệnh nên được mời vào cung. Bát Giới đầu tiên được nhìn thấy khi đến gặp.

"Quan Dương Diện vừa nhìn thấy hồn vía đã rụng rời, run như cầy sấy, miệng lắp bắp: Ôi, quỷ lợn! Quỷ lợn!

Hành Giả thấy thế, túm chặt lấy Bát Giới và nói: “Chú em, phải có lễ độ một tý chứ, đừng giở cái thói quê mùa ra.”.

Mọi người nhìn thấy Hành Giả kêu toáng lên: Ôi, tinh khỉ! Tinh khỉ!

Sa Tăng chắp tay nói: Các vị đừng sợ. Đồ đệ của Đường Tăng là ba chúng tôi.

Mọi người nhìn thấy lại la rầm lên: Ôi! Táo quân! Táo quân!

Nghĩa là Sa Tăng có vẻ giống người nhất nhưng vẫn khiến người ta phải thất kinh đến mức la toáng lên thì ắt hẳn cũng khác thường lắm, trái ngược với những gì thể hiện trên phim.

Tây Vực

Tây du ký của Ngô Thừa Ân là một bộ sưu tập kiến thức về nhiều chủ đề khác nhau, bao gồm lịch sử, văn hóa và tôn giáo từ thời kỳ trước đó. Việc nghiên cứu sách sử Trung Quốc là cần thiết để xác định nguồn gốc của Sa Tăng. Ngô Thừa Ấn là một tiểu thuyết gia thời nhà Minh, và ông đã viết Tây du ký dựa trên Đại Đường Tây Vực ký và các câu chuyện dân gian lẻ tẻ để ghép nối lại.

Tuy nhiên, Đại Đường Tây Vực ký, khác với Tây du ký, mô tả hành trình thỉnh kinh của Huyền Trang từ Trường An (nay là Tây An) về phía tây và chu du xuyên Tây Vực. Nhà sư Huyền Trang đã mô tả văn hóa, tín ngưỡng tôn giáo của hơn 200 quốc gia và thành phố, cũng như nhiều nhóm sắc tộc khác nhau trên hành trình đó. Phong tục tập quán, hôn nhân, ma chay, trị bệnh, ca múa nhạc, kiến trúc, v.v. được ghi lại trong đó có giá trị tư liệu rất quan trọng đối với việc nghiên cứu địa lý lịch sử cổ đại của Ấn Độ, Bangladesh, Nepal và Pakistan.

Ông từ chối sự lưu giữ của các nhà sư Ấn Độ vào năm Trinh Quán thứ 17 (năm 643), khi chuyến du hành của Huyền Trang kết thúc, và trở lại kinh đô Trường An hai năm sau đó với 657 bộ kinh phật. Tổng hành trình kéo dài 19 năm và đi 50.000 dặm. Huyền Trang bắt đầu dịch kinh phật sau khi trở về Trung Quốc, và dưới sự thúc giục của Đường Thái Tông Lý Thế Dân, Huyền Trang đã sai khiến đệ tử của ông là Biện Cơ viết và viết những gì ông thấy, nghe được ở Tây Vực thành một cuốn sách. Năm Trinh Quán thứ 20 được hoàn thành bởi cuốn sách này.

Mặc dù Tây du ký không nói rõ Sa Tăng là loài gì, nhưng nó được mô tả một cách gián tiếp trong Đại Đường Tây Vực ký. Huyền Trang gặp khó khăn với sa mạc cát lún rộng 800 dặm trên đường đi lấy kinh phật sau đó. Đường Tăng sau đó bị ngất xỉu vì không uống được nước trong 4–5 ngày khi vô tình làm đổ túi nước ở giữa đường. Trong khi ông đang hấp hối và tưởng chừng cầm chắc cái chết trong tay, đột ngột anh ta nhìn thấy một người đàn ông cao lớn, râu ria xồm xoàm kêu: Dậy đi, phía trước không xa có nước đó.

Huyền Trang giật mình tỉnh giấc nên nhất quyết lên lưng ngựa và được ngựa cõng về phía trước. Nhà sư không cần phải đi quá xa để nhìn thấy dòng suối. Dòng nước đó đã cứu sống Huyền Trang và tiếp tục khơi dòng Phật học chảy từ Ấn Độ sang Trung Quốc. Sau đó, Huyền Trang được người dân địa phương cho biết rằng người đã nói chuyện với anh ấy là thần bảo hộ sa mạc. Khi Ngô Thừa Ân viết Tây du ký, ông đã chuyển đổi 800 dặm cát bị bỏ hoang thành Lưu Sa hà dài tám trăm dặm mà lông ngỗng rơi xuống cũng chìm. Trước đó, người ta thường cho rằng Ngô Thiên Thiên Vương chỉ sử dụng phép bút mà hư cấu chi tiết này, nhưng chi tiết lông ngỗng chìm trên sông là có thật vì cát mà đã lún thì có cái gì trên đó không chìm đâu. Do đó, Sa Tăng có thể là hiện thân của thần cát lún. Theo chữ Hán, sa có nghĩa là cát.

Người đã cứu sống Đường Tăng khi cận kề cái chết có thể là một người vùng Tây Vực (chỉ các quốc gia ở phía tây nhà Đường thời đó). Hình ảnh một người đàn ông râu ria xồm xoàm phù hợp với hình ảnh của những người Tây Vực khi đó. Các lái buôn thời đó thường thuê người bản địa gồng gánh hàng băng qua các con đường hiểm trở để phù hợp với Sa Tăng chăm chỉ gánh hành lý trong truyện.

Tìm kiếm Sa Tăng từ... Nhật Bản

Có thể tra cứu từ nhiều nền văn hóa khác nhau để xác định xem Sa Tăng là hiện thân từ đâu. Người láng giềng Nhật Bản một lần nữa gợi ý một câu trả lời được chấp nhận. Khi trẻ em Nhật Bản nhìn thấy Sa Tăng xuất hiện trong Tây du ký trên màn ảnh truyền hình, chúng thường reo lên nói: "Ồ, Kappa có tên là Sa Ngộ Tịnh."

Vậy Kappa là loài yêu quái gì?

Lưỡng cư nổi tiếng ở Nhật Bản là Kappa. Theo truyền thuyết cổ xưa của Nhật Bản, loài lưỡng cư này thích sống trong hang động gần sông. Chân thì của ếch, mỏ chim, có ở giữa đầu và có một phần trũng xuống. Thân và mai của ba ba. Chúng được mô tả là có khả năng tấn công vào gia súc và con người từ dưới nước và ăn các cơ quan nội tạng của con mồi. Chúng được coi là những con quái vật nguy hiểm trong tâm thức của người Nhật Bản.

Tuy nhiên, mối quan hệ giữa Kappa và Sa Tăng là gì?

Một học giả Nhật Bản duy tâm tin rằng việc tìm kiếm bản tướng nhân vật trong tác phẩm đó là điều đầu tiên cần thiết khi Tây du ký lần đầu tiên được đưa đến Nhật Bản vào thời Minh Trị. Đường Tăng là người, Tôn Ngộ Không là khỉ và Trư Bát Giới là lợn. Người Nhật thậm chí không biết Sa Tăng là gì.

Người Nhật nghĩ rằng nhà Sa Tăng có đỉnh đầu nhẵn nhụi, tóc xù xung quanh, ngoại hình xấu xí sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng. Sa Tăng nhảy ra khỏi sông trên cạn rồi từ trên cạn nhảy ùm xuống sông rất dễ dàng. Điều gì có thể khác nếu đó không phải là một Kappa? Các học giả Nhật Bản cũng đã phát hiện ra rằng vũ khí của Sa Tăng thực chất là một nông cụ được sinh ra từ Nhật Bản và là cây trượng hình nửa mặt trăng.

Ngoài ra còn có bằng chứng mạnh mẽ khác. Theo truyền thuyết Nhật Bản, Kappa sợ khỉ nhất. Chẳng hạn, có một truyền thuyết ở tỉnh Kumamoto nói rằng trong những ngày đó, Kappa thường xuyên quấy rối con người. Lãnh chúa của Kumamoto, Kiyomasa Kato, đã phát hiện ra nhiều con khỉ từ những ngọn núi và đã xua đuổi thành công Kappa xuống một dòng sông xa xôi. Sa Tăng luôn sợ hãi khi gặp Tôn Ngộ Không trong Tây du ký và không bao giờ rời khỏi nước, điều này hoàn toàn phù hợp với đặc điểm của Kappa.

Do đó, bất cứ khi nào người Nhật chuyển thể thể Tây du ký, từ truyện, tranh ảnh đến phim ảnh, truyền hình, hình ảnh Sa Tăng đều được đặt thành một Kappa với mái đầu nhẵn nhụi và những chỏm tóc lông bông.

Đường Tăng chỉ có thể thỉnh kinh đến tây phương, vì vậy làm sao ông có thể tìm kiếm một đồ đệ là Kappa vốn chỉ có ở Nhật Bản? Tuy nhiên, văn hóa Trung Quốc và Nhật Bản đã giao lưu mạnh mẽ trong thời kỳ Ngô Thừa Ân sống. Rất có thể, để xây dựng một hình tượng nhân vật kỳ lạ yêu không ra yêu mà người cũng không phải người, Ngô Thừa, cũng có thể chịu ảnh hưởng từ các câu chuyện dân gian của Nhật Bản.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống