Giấc mơ xe điện của nhiều công ty Trung Quốc đang dần tắt ngấm.

Ngành xe điện Trung Quốc đã chính thức chuyển từ trạng thái phân mảnh sang trạng thái tập trung, theo trang tin Bloomberg, dựa trên chỉ số HHI quý I/2023, một chỉ số được sử dụng để đánh giá mức độ cạnh tranh của thị trường.

Điều này có nghĩa là không còn nhiều doanh nghiệp có thể trụ lại và phần lớn những người chiến thắng là những gã khổng lồ như BYD hay Tesla.

Theo ông Wang Hanyang, chuyên viên phân tích thị trường tại 86Research, 80% các công ty khởi nghiệp Trung Quốc về ô tô năng lượng mới đã hoặc đang rời khỏi thị trường.

Trung Quốc hiện chỉ còn khoảng 100 nhà sản xuất xe điện có thể tiếp tục hoạt động.

Trạng thái thanh lọc thị trường

Thị phần theo doanh số của 4 công ty dẫn đầu hiện đã tăng lên 60% trong quý đầu tiên của năm 2023, cao hơn đáng kể so với mức 44% của cùng kỳ 3 năm trước.

Trong khi đó, Trung Quốc quyết định kéo dài thời gian giảm thuế cho người mua xe năng lượng mới nhưng sẽ không tiếp tục hỗ trợ các nhà sản xuất đang gặp khó khăn.

Ông Xin Guobin, một quan chức của Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc, giải thích rằng việc dừng trợ cấp sẽ dẫn đến hợp nhất, từ đó giúp các thương hiệu còn sống sót có lợi thế cạnh tranh trên phạm vi toàn cầu.

Trên thực tế, điều này đúng khi BYD liên tục thể hiện vị thế mạnh mẽ của mình trong hai năm qua. Hiện tại, hơn 1/3 xe điện được bán ở Trung Quốc đều đến từ công ty này, tăng từ mức dưới 15% vào cuối năm 2020 khi thị trường xe sạch đạt mốc doanh thu 100.000 xe hàng tháng.

Sự mạnh mẽ này đang chèn ép cả đối thủ đứng thứ hai của Tesla, hiện chỉ còn khoảng 11% thị phần. Tuy nhiên, tổng thị phần của 2 "ông lớn" này đã chiếm đến gần nửa thị trường.

Trong khi đó, một số "viên ngọc quý" của ngành đã âm thầm biến mất. Nhiều ô tô điện ban đầu được sản xuất chủ yếu để đủ điều kiện nhận trợ cấp và không có chất lượng đủ tốt để người tiêu dùng tìm mua.

Theo ông Jochen Siebert tại JSC Automotive, "chúng tôi gọi đó là ô tô hợp quy, tức là những mẫu xe chủ yếu được tạo ra để đáp ứng các yêu cầu về khí thải và nhận được hỗ trợ tài chính.

Do đó, khi nhu cầu của người dùng tăng lên và các đối thủ xuất hiện ngày càng nhiều, nhu cầu đối với các phương tiện này sẽ dần mất đi.

Công ty nhỏ gần như biến mất

Trước đây, Zhidou Electric Vehicle, một doanh nghiệp có trụ sở tại Ninh Hải, đã bán được 100.000 ô tô với quãng đường di chuyển chỉ 100 km mỗi lần sạc trong những năm 2015–2017. Tuy nhiên, nhà sản xuất này sau đó đã nhanh chóng rơi rụng khi Trung Quốc chấm dứt cung cấp xe điện với quãng đường lái xe dưới 150 km vào năm 2018.

Tương tự, Beijing Electric Vehicle, hiện thuộc bộ phận EV của BAIC Motor, đã từng dẫn đầu doanh số ô tô thuần điện trong hơn 5 năm bằng cách nhắm vào các nhà khai thác vận chuyển, sau đó bắt đầu báo lỗ khi không còn nhận trợ cấp.

Ngay cả Byton, một công ty do các cựu quản lý của BMW thành lập, cũng phải tạm dừng sản xuất trước khi giao chiếc xe đầu tiên, trong khi Zhiche Youxing dự định niêm yết vào năm 2019 đã phải đệ đơn phá sản vào năm 2022.

Ngay cả với một số nhà sản xuất "nghiêm túc" hơn, mọi việc cũng không hề đơn giản. WM Motor Technology Group, hãng xe được hỗ trợ bởi gã khổng lồ Baidu, cũng đang "sống dở chết dở" và phải cắt giảm lương đồng thời sa thải nhân viên để giảm bớt gánh nặng.

Mẫu xe WM Motor's EX5 được trưng bày tại Triển lãm ô tô Quảng Châu vào tháng 5. Ảnh: Qilai Shen.

Nói về điều này, bà Freya Cui, một trong những chủ sở hữu sớm nhất của mẫu xe đa dụng WM Motor EX5, cho biết vào tháng 4 vừa qua, chiếc xe bốn năm tuổi của bà đã phải bỏ đi do lỗi pin.

Người bán hàng nói với bà rằng không có sản phẩm thay thế vì công ty đang gặp khó khăn về tài chính và trường hợp của cô không phải duy nhất. Trong khi đó, chi phí mua một khối pin mới từ bên thứ 3 thậm chí còn cao hơn chi phí mua một chiếc xe mới sau khi nhận được hỗ trợ của chính phủ.

Để đi lại và hy vọng phục hồi của công ty, Cui đã buộc phải mua một chiếc xe xăng giá rẻ.

"Tôi đặt hàng chủ yếu vì chế độ bảo hành pin trọn đời. Theo Cui, không ai có thể tưởng tượng một ngày nào đó công ty sẽ sụp đổ cơ bắp.

Trên thực tế, WM là một trong những ví dụ điển hình nhất về sự thay đổi trên thị trường ô tô điện Trung Quốc. Công ty này trước đây được đánh giá rất cao và nhận được 2 trên 5 khoản đầu tư mạo hiểm lớn nhất trên thị trường ô tô năng lượng sạch, nhưng giờ đây WM lại thất bại.

Do đó, các chuyên gia giờ đây phụ thuộc vào hiệu suất, độ bền và an toàn mà các nhà sản xuất có thể mang lại. Thay vì các tính năng hào nhoáng như lái tự động, màn hình lớn, hay hệ thống karaoke, chính những điều ít quan tâm trong lĩnh vực xe điện mới có thể làm nên thành công.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống