Nông sản Hà Tĩnh thời 4.0 - Kỳ 2: Khi nông sản Hà Tĩnh lên sàn | Báo Công Thương

Chuyển đổi số - làn gió mới cho nông sản

Các sản phẩm nông nghiệp quan trọng của Hà Tĩnh như: Gạo, cam, bưởi, nhung hươu, nước mắm; kẹo cu đơ; mặc dù có sản lượng đáng kể nhưng thị trường tiêu thụ hạn chế, hiệu quả kinh tế chưa cao. Lần đầu tiên thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) vào năm 2018, làn gió mới đã thay đổi hoàn toàn từ cách tiếp cận, tổ chức sản xuất đến bán hàng cho cả cơ quan quản lý nhà nước và chính người nông dân ở Hà Tĩnh.

Các sản phẩm chế biến từ nhung hươu cải thiện hiệu quả kinh doanh so với trước khi tham gia chương trình OCOP

Theo bà Lê Thị Khương, Giám đốc Hợp tác xã thu mua, chế biến hải sản Phú Khương (thôn Xuân Phú, xã Kỳ Xuân, quận Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh), cách đây khoảng 5 năm, cơ sở của bà trung bình mỗi tháng chỉ sản xuất vài nghìn lít sản phẩm cung cấp cho người tiêu dùng tại các chợ đầu mối trong vùng Kỳ Anh. Khi được tỉnh lựa chọn làm cơ sở chỉ đạo điểm phát triển vào năm 2018, sản phẩm OCOP thì hợp tác xã của bà mới được thành lập.

Gia đình bà Khương ban đầu chế biến nước mắm manh mún, nhỏ lẻ theo kiểu ủ chượp truyền thống, theo cách làm truyền thống của gia đình bà. Khi tham gia Chương trình OCOP, hợp tác xã được tư vấn, hỗ trợ từ đầu tư dây chuyền sản xuất sử dụng năng lượng mặt trời đến thay đổi bao bì, nhãn mác; được tham dự nhiều hội chợ thương mại trong và ngoài tỉnh. Kết quả là sản phẩm được cải thiện chất lượng, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và quan trọng là tiếp thị được nhiều đối tượng người tiêu dùng.

Đặc biệt, từ khi tham gia Chương trình OCOP, hợp tác xã đã tổ chức sản xuất và phân phối sản phẩm theo "chuẩn OCOP": Tập trung cao cho quy trình, công nghệ sản xuất sạch, an toàn, bao bì nhãn mác bắt mắt và đa dạng hình thức tiếp thị, quảng bá sản phẩm. Kết quả là, trong ba năm qua, sản lượng và doanh thu của nước mắm Phú Khương đã tăng đáng kể. Sản phẩm của hợp tác xã được phân phối rộng rãi trên khắp các siêu thị quan trọng của quốc gia và trên sàn thương mại điện tử Shopee.

Nem Ý Bình hiện có mức tiêu thụ khủng trên toàn quốc

"Nếu như năm 2018, hợp tác xã chỉ sản xuất, tiêu thụ và bán được 30.000 lít nước mắm, doanh thu đạt 3 tỷ đô la, thì đến năm 2021, chúng tôi đã sản xuất, tiêu thụ 110.000 lít, doanh thu hơn 16 tỷ đồng. Hợp tác xã đã tạo việc làm và thu nhập ổn định cho 15 lao động với mức thu nhập bình quân 6 triệu đồng/người/tháng. Theo bà Khương, đó là một sự thật đáng kinh ngạc.

Theo ông Lê Văn Dũng, Trưởng phòng Công nghệ thông tin của Sở Thông tin và Truyền thông Hà Tĩnh, tỉnh đã hỗ trợ chuyển đổi số trong nông nghiệp nói chung, chương trình OCOP nói riêng, thời gian qua. Hà Tĩnh đã thử nghiệm xây dựng hệ thống quản lý sản phẩm và truy xuất nguồn gốc trên một số sản phẩm OCOP, bao gồm: Nhung hươu, nước mắm, bưởi Phúc Trạch, cam Vũ Quang, v.v. Đặc biệt, tỉnh đã hỗ trợ việc đưa các sản phẩm OCOP lên sàn thương mại điện tử (hai sàn của tỉnh và hai sàn của Postmart.vn). Thời gian tới, toàn ngành sẽ xây dựng hạ tầng số, hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu chuyên ngành nông nghiệp, trong đó có sản phẩm OCOP.

Có ít nhất 30% sản phẩm nông nghiệp chủ lực được giới thiệu, quảng bá và bán trên các sàn thương mại điện tử vào năm 2022; hơn 20% sản phẩm nông nghiệp chủ yếu truy xuất được nguồn gốc, kiểm soát được quy trình sản xuất, an toàn vệ sinh thực phẩm... bằng công nghệ số.

Cam Thượng Lộc dán nhãn truy xuất nguồn gốc

Tỉnh đã tiến hành số hóa thông tin 899ha của 2.609 hộ sản xuất thuộc 2 doanh nghiệp, 6 hợp tác xã, 128 tổ hợp tác và 13 vùng hộ sản xuất, riêng với đặc sản bưởi Phúc Trạch của tỉnh này, sau khi xây dựng cổng thông tin buoiphuctrach.gov.gov.vn, tạo app "Bưởi Phúc Trạch". Kết quả là đã có trên 180 tấn bưởi phúc lợi được tiêu thụ và đặt hàng qua các sàn thương mại điện tử, bao gồm: Sàn Postmart.vn 145 tấn; sàn Voso.vn 15 tấn; sàn Hatiplaza.vn 5 tấn; và các sàn Shopee.vn, Lazada.vn, Sendo.vn 15 tấn. Hệ thống siêu thị Vinmart của TP. Bên cạnh đó, hệ thống siêu thị Vinmart. Bưởi Phúc Trạch được tiêu thụ với số lượng hơn 240 tấn mỗi tháng bởi Hồ Chí Minh, Hà Nội và Đà Nẵng.

Ước mơ hiện thực hóa việc làm giàu cho người nông dân

Hiện tại, Hà Tĩnh có 249 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP, trong đó, 14 sản phẩm 4 sao và 235 sản phẩm 3 sao. Hầu hết các sản phẩm tham gia OCOP đều tăng về doanh số bán hàng, bình quân tăng gần 40% so với trước khi tham gia chương trình, có sản phẩm tăng hơn 2 lần hoặc hơn 2 lần, cá biệt có sản phẩm tăng 4–5 lần.

Sau khi tham gia Chương trình OCOP, nước mắm Phú Khương đã được tiêu thụ nội tỉnh và hiện được bán ở hầu hết các siêu thị lớn trên toàn quốc.

Cùng với "làn gió" OCOP, những năm gần đây, đặc sản nhung hươu đã giúp người chăn nuôi hiện thực hóa giấc mơ làm giàu, từng bước tham gia vào chuỗi chế biến sâu, dẫn đến giá trị gia tăng đáng kể.

Ông Nguyễn Kiều Hưng, Phó Chủ tịch UBND huyện Hương Sơn, cho biết chương trình OCOP đã giúp các cơ sở kinh doanh và hộ sản xuất có sự liên kết chặt chẽ với nhau để cùng chế biến sâu, đưa sản phẩm nhung hươu ra thị trường với giá cả tốt nhất, số lượng ổn định nhất. Nhờ chế biến sâu, đa dạng hóa sản phẩm nên giá thành và thời gian bảo quản, tiêu thụ sản phẩm chủ động hơn trước, không phải lo "được mùa, mất giá". Sản lượng nhung dự kiến trên toàn huyện trong mùa vụ nhung hươu năm 2022 là hơn 16 tấn, doanh thu 170 tỷ đồng.

Theo số liệu thống kê, tổng doanh số bán hàng của các cơ sở OCOP trong toàn tỉnh trước khi tham gia chương trình là 335 tỷ đồng, với tổng doanh số cuối năm 2021 là 569 tỷ đồng. 2.017 người hiện đang làm việc cho các cơ sở OCOP ngoài hàng nghìn người làm việc gián tiếp. Từ 3,87 triệu đến 5,1 triệu mỗi tháng, thu nhập bình quân của người lao động làm việc trong các cơ sở này tăng lên.

Các sản phẩm bưởi Phúc Trạch được dán tem, nhãn, truy xuất nguồn gốc xuất xứ

Các sàn thương mại điện tử đã phối hợp với Bộ Công Thương trong thời gian qua để tổ chức các chương trình livestream quảng bá sản phẩm chủ lực và triển khai hiệu quả mô hình "Gian hàng Việt trực tuyến" đối với các sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của Hà Tĩnh. Nhiều sản phẩm trước đây chỉ được tiêu thụ trong làng, xã, nay đã được tiêu thụ ở nhiều tỉnh, thành phố trên toàn quốc thông qua hệ thống siêu thị Big C, Vinmart, sàn thương mại điện tử lớn Voso, Postmart, Sendo, Shopee. Bánh đa, sứa, gạo, chè... là một số sản phẩm đã được xuất khẩu ra nước ngoài.

Cần phải khẳng định rằng các sản phẩm nông nghiệp, nông thôn tiêu biểu của Hà Tĩnh đã được "đặt tên" lên "sàn" thông qua chương trình OCOP, khẳng định được thương hiệu, chất lượng, trở thành sản phẩm được người tiêu dùng tin tưởng lựa chọn. Một số sản phẩm chất lượng cao, chẳng hạn như Bánh đa vừng Nguyên Lâm (huyện Kỳ Anh), sứa Mai Dung, bánh ram Anh Thu (Thạch Hà) tiếp cận được thị trường châu Á, châu Âu, mở ra hướng đi mới cho các sản phẩm nông nghiệp Hà Tĩnh.