Công nghiệp ôtô Trung Quốc: mối lo bong bóng vỡ

"Thị trường sẽ chết!"

Làn sóng xe mới đã khiến các đại lý khó có lãi hơn, Chen Keyun, một chủ đại lý đã nghỉ hưu tại tỉnh Giang Tô, cho biết. Nhận định của ông được 4 đại lý khác ủng hộ.

Ông Chen cho biết những vấn đề - chẳng hạn việc các đại lý bán xe mới với giá lỗ và bán lại cho các thương lái để họ bán lại dưới dạng xe "đã qua sử dụng" nhưng chưa lăn bánh - bắt nguồn từ mô hình công nghiệp "hướng về sản xuất" của Trung Quốc. Ông cho biết các nhà sản xuất ôtô đã bỏ qua nhu cầu thực sự nhưng vẫn tiếp tục mở rộng công suất và tăng mục tiêu bán hàng, buộc các đại lý phải nhập thêm hàng tồn kho.

Một cuộc khảo sát hồi tháng 8 của Hiệp hội Đại lý Ôtô Trung Quốc (CADA) cho thấy chỉ có 30% đại lý có lãi.

Vào tháng 6, các nhóm đại lý ở các tỉnh Hà Nam, Tứ Xuyên và đồng bằng sông Dương Tử đã công khai bày tỏ sự bất bình.

"Chúng tôi kêu gọi các nhà sản xuất ôtô xây dựng chính sách định hướng bán hàng phù hợp với thực tế thị trường", Phòng Thương mại Công nghiệp Ôtô Hà Nam cho biết trong một bức thư ngỏ gửi đến các nhà sản xuất ôtô. "Nếu các kênh bán hàng sụp đổ, thị trường sẽ chết!".

Các đại lý lớn mua quá nhiều hàng tồn kho để đạt được mục tiêu bán hàng của các nhà sản xuất ôtô và được giảm giá tại nhà máy, ông Chen cho biết.

"Nếu bạn đã bán được 16 trong số 20 chiếc xe mục tiêu trong tháng, bạn sẽ làm gì với 4 chiếc còn lại vào ngày cuối cùng của tháng?", một đại lý ở Giang Tô hỏi. Việc bán những chiếc xe đó, ngay cả với giá thanh lý, cũng đồng nghĩa với việc đủ điều kiện nhận khoản tiền thưởng khoảng 80.000 nhân dân tệ, tương đương 11.200 USD, và giúp ông gần hòa vốn.

Lang Xuehong, Phó Tổng thư ký CADA, thừa nhận các đại lý đang bán với giá thấp hơn giá thành tới 20%. Đây là điều "chưa từng có tiền lệ", bà nói với Reuters trong một cuộc phỏng vấn ngày 24/6.

Các thương hiệu xe điện Neta và Zeekr đã thổi phồng doanh số trong những năm gần đây, với Neta đã làm như vậy với hơn 60.000 xe. Các nhà sản xuất ôtô đã sắp xếp để xe được bảo hiểm ngay cả trước khi chúng được bán, để những chiếc xe này có thể được chính thức ghi nhận vào mục tiêu doanh số hàng tháng.

Vào tháng 7, Zeekr cho biết những chiếc xe này đã được bảo hiểm giao thông bắt buộc để đảm bảo an toàn khi trưng bày, và chúng là xe mới về mặt pháp lý khi được bán cho người mua.

Neta và Zeekr là ví dụ điển hình cho việc "biến hóa" số liệu bán hàng trên toàn ngành, phần lớn liên quan đến những chiếc xe đã qua sử dụng chưa chạy bao giờ đã được bảo hiểm và ghi nhận là đã bán. Các đại lý và thương nhân xuất khẩu những chiếc xe này dưới dạng đã qua sử dụng, thường được chính quyền địa phương khuyến khích, hoặc bán chúng trong nước thông qua thị trường chợ đen.

Vào tháng 6, bốn nhóm đại lý khu vực gọi các ưu đãi của các nhà sản xuất ôtô là "một cách trá hình để buộc các đại lý phải khai man doanh số" mà không nêu tên các công ty ôtô.

Xe dư thừa dẫn đến livestream bán hàng

Tại trung tâm thương mại Thành Đô, Wang Lihong chạy chiếc scooter điện đứng lên bãi đỗ xe tầng thượng, tay cầm gậy selfie, quay video đăng lên mạng xã hội. Wang là người dẫn chương trình phát trực tiếp cho Zcar, một trong những nhà đầu tư chợ đen chuyên mua bán xe mới mà các đại lý không bán được.

Những người như Wang phát trực tiếp trên các nền tảng như Douyin. Gần đây, Wang đã chia sẻ với 1,25 triệu người theo dõi rằng Zcar là đơn vị bán xe cũ "0 km" lớn nhất tỉnh Tứ Xuyên. Anh cho biết xe thường có sẵn vào tháng 3, tháng 6, tháng 9 và tháng 12, "khi các đại lý vội vã đạt mục tiêu doanh số theo quý hoặc theo năm do các nhà sản xuất ôtô đặt ra để được giảm giá".

"Không có xe nào không bán được, chỉ có giá chưa phù hợp", Wang nói trong một buổi phát trực tiếp vào tháng 7. Zhou Yan, giám đốc tiếp thị của Zcar, chia sẻ với Reuters rằng hãng có thể bán với mức chiết khấu lớn nhờ mua một số xe trực tiếp từ các nhà sản xuất ôtô theo lô.

Tháng 6, họ quảng cáo một lô xe Chevrolet Malibu của GM. Zhou cho biết Zcar đã mua hơn 3.000 chiếc Malibu từ liên doanh SAIC-GM và bán với giá dưới 14.000 USD mỗi chiếc, giảm so với giá niêm yết là 24.000 USD.

GM nói rằng "các đại lý ủy quyền là kênh chính thức duy nhất cho việc bán xe của chúng tôi", và Zcar "không phải là đại lý liên kết theo bất kỳ cách nào" với SAIC-GM. Công ty từ chối giải thích thêm.

Sau đó, Zcar nói với Reuters rằng công ty con của mình, Cheshi, đã mua 3.428 chiếc Malibu chủ yếu để phân phối bán buôn cho các đại lý, mà không nêu rõ từ đại lý nào.

Zcar cho biết thêm rằng họ cung cấp "những mẫu xe phổ biến, thu hút sự chú ý để thu hút khách hàng đến cửa hàng" và thường bán lỗ. Một số xe Audi được bán với giá chỉ bằng một nửa.

Xe "zombie" đầy nghĩa địa

Một số xe mới không bán được sẽ bị đưa vào các nghĩa địa ôtô. Chính quyền địa phương đang nỗ lực dọn dẹp các bãi xe bỏ hoang, vốn chiếm dụng đất và gây ra các mối nguy hiểm cho môi trường.

Những chiếc xe khác nằm dài

hạn trên các trang web đấu giá, bao gồm cả những trang web do gã khổng lồ thương mại điện tử Alibaba điều hành. Nhiều xe không có người trả giá. Một cuộc đánh giá của Reuters về danh sách niêm yết của Alibaba xác định được hơn 5.100 thông báo đấu giá trong năm nay cho những chiếc BYD mới đã được bảo hiểm và đăng ký, tăng từ 61 chiếc vào năm 2024.

Các tòa án cũng đã tổ chức các cuộc đấu giá cho những chiếc xe mới và chưa bán được thuộc về các đại lý vỡ nợ. Một danh sách niêm yết của Alibaba vào tháng 4/2024 quảng cáo một lô 94 xe do liên doanh Dongfeng Honda sản xuất hiển thị hình ảnh những chiếc xe đỗ trong nhà. Thân xe màu trắng của một chiếc phủ đầy bụi bẩn. Ghế trước phủ bằng các tấm nhựa.

Một cuộc thanh lý khác do tòa án Thâm Quyến ra lệnh liên quan đến gần 2.000 xe do Denza sản xuất năm 2018, hiện thuộc sở hữu của BYD. Số xe này ở Thành Đô, Quảng Châu và tại nhà máy của BYD ở Thâm Quyến sau khi bên mua, công ty gọi xe Guizhou Qianxi, xảy ra tranh chấp với Denza vào năm 2020 về các khoản giảm giá và các vấn đề hợp đồng chưa được nêu rõ.

Những xe này nằm phủ bụi cho đến năm 2023, khi tòa án đưa ra đấu giá. Các giám định viên do tòa án chỉ định phát hiện ra rằng những xe này hầu như chưa được sử dụng và nội thất hoàn toàn mới. Chúng bị bỏ lại ở nhiều địa điểm khác nhau - bao gồm cả một khu vực cạnh một cửa hàng tạp hóa nơi dân làng phơi quần áo.

Số xe này nhanh chóng xuất hiện trên các nền tảng mạng xã hội. Những người phát trực tiếp bán những xe với giá chỉ 9.000 USD - chỉ bằng 25% giá gốc.

Mỹ Anh

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống