CNN chỉ ra cách Trung Quốc hỗ trợ Nga về kinh tế

Nga bắt đầu phải hứng chịu các lệnh trừng phạt của phương Tây vì cuộc chiến tại Ukraine từ đầu năm ngoái.

Khi đó, nền kinh tế Nga bị cô lập, Trung Quốc - với "tình bạn không giới hạn" - lập tức ra tay hỗ trợ Nga giảm bớt tác động từ trừng phạt.

Mua năng lượng Nga

Phương Tây đã đưa ra lệnh cấm mua dầu và áp giá trần đối với dầu thô Nga, loại Nga khỏi Hiệp hội Viễn thông liên ngân hàng và tài chính quốc tế (SWIFT), đóng băng tài sản ở nước ngoài của ngân hàng trung ương Nga, tất cả đều nhằm mục đích làm suy yếu khả năng tài trợ cho cuộc chiến tại Ukraine.

Ngân hàng Thế giới (WB) đã xác định kinh tế Nga năm 2022 sụt giảm 4,5%. Tuy nhiên, chính phủ Nga tuyên bố rằng doanh thu tài chính của nước này đã tăng lên, chủ yếu nhờ giá năng lượng cao và nỗ lực chuyển hướng xuất khẩu sang quốc gia dễ tiếp cận như Trung Quốc và Ấn Độ.

Theo nhà phân tích Neil Thomas (Công ty tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group), Trung Quốc "Trung Quốc hỗ trợ cuộc chiến Nga phát động kinh tế theo cách tăng cường thương mại với Nga, làm suy yếu nỗ lực trừng phạt của phương Tây". Ông nhận xét rằng Bắc Kinh cũng nhân dịp này tận dụng tình trạng Nga bị cô lập để có được năng lượng giá rẻ, công nghệ quân sự tiên tiến và sự ủng hộ về ngoại giao.

Theo số liệu thống kê của Hải quan Trung Quốc, tổng kim ngạch thương mại Trung- Nga tăng 30% trong năm 2022, đạt mức kỷ lục 190 tỉ USD. Đặc biệt, kể từ khi cuộc chiến tại Ukraine nổ ra, giao thương năng lượng đã tăng lên rõ rệt.

Trung Quốc mua 50,6 tỉ USD dầu thô Nga trong giai đoạn tháng 3 đến tháng 12 năm 2022, tăng 45% so với cùng kỳ năm trước. Nhập khẩu than tăng 54%, lên 10 tỉ USD; nhập khẩu khí đốt tăng vọt 155%, lên 9,6 tỉ USD.

Đây là quan hệ "đôi bên cùng có lợi": Nga cần khách hàng mới để tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch bị phương Tây xa lánh, Trung Quốc cần năng lượng giá rẻ để phục vụ ngành sản xuất khổng lồ.

Quan hệ đối tác đang được mở rộng giữa hai nước. Cùng với Tập đoàn Dầu khí quốc gia Trung Quốc, Công ty dầu khí nhà nước Gazprom và Tập đoàn dầu khí nhà nước Trung Quốc chuẩn bị ký thuận cung cấp thêm khí đốt cho quốc gia châu Á trong 25 năm tới.

Theo phó giáo sư Anna Kireeva (Viện nghiên cứu Quan hệ quốc tế Moscow), "khi nền kinh tế Trung Quốc mở cửa trở lại vào năm 2023, chúng ta có thể thấy xuất khẩu từ Nga sang Trung Quốc gia tăng hơn nữa."

Thay thế nguồn cung phương Tây

Theo Vụ Khảo cứu Quốc hội Mỹ (CRS), Nga chi hàng tỷ USD để mua máy móc, thiết bị điện tử, kim loại cơ bản, phương tiện, tàu và máy bay từ Trung Quốc.

Theo nhà phân tích Thomas, mặc dù Trung Quốc tránh trực tiếp hỗ trợ cuộc chiến, nhưng quan hệ song phương sẽ tiếp tục phát triển vì Bắc Kinh rất biết nắm bắt cơ hội. Chủ tịch Tập Cận Bình quan tâm đến Nga vì những gì Nga có thể làm cho Trung Quốc.

Nga cần sản phẩm thay thế cho hàng nhập khẩu từ phương Tây và do đó, Trung Quốc không gặp phải cạnh tranh từ bất cứ quốc gia sản xuất lớn nào khác.

Theo số liệu từ công ty nghiên cứu Autostat, thị phần của các thương hiệu ô tô Trung Quốc như Havel, Chery và Geely đã tăng 10–38% trong một năm sau khi các thương hiệu phương Tây rời khỏi Nga (có khả năng tăng thêm trong năm nay).

Theo số liệu từ công ty nghiên cứu Counterpoint, thị phần điện thoại thông minh Trung Quốc đã tăng từ 40% cuối năm 2021 lên 95% trong thời gian đó.

Giao thương bằng đồng Nhân dân tệ thay vì USD 

Để tăng cường giao thương với Trung Quốc, nhiều doanh nghiệp Nga đã chuyển sang sử dụng Nhân dân tệ. Theo giáo sư Kireeva, các ngân hàng Nga cũng tiến hành nhiều giao dịch bằng Nhân dân tệ hơn để bảo vệ mình khỏi rủi ro bị trừng phạt.

Theo Sở Giao dịch Moscow, tỷ lệ Nhân dân tệ trên thị trường ngoại tệ Nga đã tăng từ dưới 1% trong tháng 1 năm 2013 lên 48% trong tháng 11.2022. Theo SWIFT, Nga đã trở thành trung tâm giao dịch Nhân dân tệ ở nước ngoài lớn thứ ba vào tháng 7 năm ngoái, sau Hồng Kông và Anh.

Theo hãng tin Reuters, Bộ Tài chính Nga tăng tỷ lệ dự trữ Nhân dân tệ trong quỹ đầu tư quốc gia lên 60%. Theo Bộ trưởng Tài chính Anton Siluanov, trong năm 2023, nước này sẽ chỉ mua Nhân dân tệ bổ sung cho quỹ đầu tư quốc gia.

"Chỉ có Nhân dân tệ không bị đóng băng và vẫn là đồng tiền thân thiện trong số tất cả ngoại tệ mà Ngân hàng Trung ương Nga đang dự trữ. Phó giáo sư Kireeva nhận định rằng chúng ta có thể chứng kiến xu hướng thoát USD mạnh hơn nữa trong giao thương của Nga.

Nga có thể sử dụng đồng tiền này để duy trì đồng ruble cùng thị trường tài chính ổn định với nhiều dự trữ Nhân dân tệ hơn.

Tuy nhiên, quan hệ kinh tế Nga- Trung không phải lúc nào cũng thuận lợi.

Tờ Kommersant Theo báo cáo, vì lo ngại các lệnh trừng phạt, hệ thống thanh toán UnionPay của Trung Quốc đã ngừng chấp nhận thẻ do ngân hàng Nga phát hành.

Theo Phó giáo sư Kireeva, các doanh nghiệp Trung Quốc lớn cũng lo ngại trừng phạt thứ cấp nên cực kỳ thận trọng khi giao dịch với đối tác Nga.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống