Có hơn 4 tỉ hóa đơn điện tử, bất cập cách quản lý

Theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Đặng Ngọc Minh, tính đến hết ngày 17.4 vừa qua, có hơn 4 tỷ hóa đơn trên hệ thống hóa đơn điện tử. Đây vừa là một thành tích đáng ghi nhận của ngành Thuế vừa tạo ra sức ép rất lớn về mặt quản lý đối với cơ quan thuế, đặc biệt là công tác quản lý rủi ro về hóa đơn điện tử.

Trước đó, trong tháng 2.2023, Tổng cục Thuế đã ban hành Quyết định về việc ban hành Bộ chỉ số tiêu chí đánh giá xác định người nộp thuế có dấu hiệu rủi ro trong quản lý và sử dụng hóa đơn. Trước đó, thực hiện chỉ đạo của Bộ Tài chính về việc khẩn trương xây dựng, ban hành bộ chỉ số tiêu chí phân tích rủi ro hóa đơn điện tử.

Ba chức năng cơ bản sẽ được sử dụng trong hệ thống phân tích hóa đơn điện tử: Chức năng phân tích rủi ro hóa đơn; Chức năng đối chiếu giữa tờ khai thuế theo nghĩa vụ phát sinh và hóa đơn điện tử và công nghệ xử lý ngôn ngữ tự nhiên đối với dữ liệu hóa đơn điện tử; Xác định giá bất thường của hàng hóa dịch vụ và chuỗi doanh nghiệp có dấu hiệu rủi ro.

Phó Tổng cục Thuế Đặng Ngọc Minh đề nghị tập trung trao đổi làm rõ ba nội dung: Cách thức vận hành Bộ chỉ số tiêu chí trên ứng dụng quản lý rủi ro phân hệ quản lý hóa đơn; Chức năng đối chiếu giữa tờ khai thuế theo nghĩa vụ phát sinh và hóa đơn điện tử; Công nghệ xử lý ngôn ngữ tự nhiên đối với dữ liệu hóa đơn điện tử; xác định giá bất thường của hàng hóa dịch vụ và chuỗi doanh nghiệp có dấu hiệu rủi ro.

Để các Cục Thuế triển khai thực hiện, giới chuyên gia cũng đề nghị sớm triển khai hệ thống phân tích hóa đơn điện tử của ngành Thuế. Cơ quan thuế sẽ có thể hiện đại hóa công tác quản lý hóa đơn, nâng cao hiệu quả quản lý thuế bằng cách sử dụng hệ thống phân tích điện tử.

Phân tích thông tin đánh giá xếp hạng người nộp thuế có dấu hiệu rủi ro trong quản lý và sử dụng hóa đơn. Trên cơ sở đó, cơ quan thuế có cơ sở để chuyển đổi hình thức sử dụng hóa đơn của người nộp thuế; theo dõi, xem xét và kiểm tra thực tế việc quản lý và sử dụng các hóa đơn.

Theo lãnh đạo Tổng cục Thuế, Tổng cục Thuế đã triển khai hệ thống hóa đơn điện tử phục vụ các đối tượng nộp thuế trên toàn quốc kể từ ngày 1.7.2022, khi luật quản lý thuế được thông qua. Do đó, thay vì sử dụng hóa đơn giấy truyền thống như trước đây, các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân kinh doanh chuyển đổi đồng bộ sang sử dụng hóa đơn điện tử.

Việc triển khai hóa đơn điện tử nhằm mục đích mang lại nhiều lợi ích cho người dân và doanh nghiệp, cũng như tiết kiệm thời gian, giảm chi phí vận chuyển, bảo quản hóa đơn, giảm thiểu thủ tục hành chính, an toàn, bảo mật thông tin,... Việc triển khai hệ thống phân tích hóa đơn điện tử sẽ là nền tảng để các cơ quan thuế thực hiện phân tích thông tin, đánh giá, xác định người nộp thuế có dấu hiệu rủi ro trong quản lý và sử dụng hóa đơn.

Từ đó xác định trường hợp phải chuyển hình thức sử dụng hóa đơn từ không mã sang có mã của cơ quan thuế hoặc để rà soát, kiểm tra công tác quản lý và sử dụng hóa đơn của người nộp thuế, từ đó tạo môi trường kinh doanh lành mạnh cho các doanh nghiệp.

Theo Phó Tổng cục trưởng Đặng Ngọc Minh, việc phát triển hệ thống phân tích hóa đơn điện tử là cần thiết ngay lập tức. Do đó, các đơn vị phải tập trung cao độ vào việc xây dựng triển khai hệ thống phân tích và quy trình áp dụng quản lý rủi ro trong công tác phân tích thông tin đánh giá người nộp thuế có dấu hiệu rủi ro trong quản lý và sử dụng hóa đơn điện tử để sớm đưa vào áp dụng triển khai đồng bộ tiêu chí phân tích rủi ro hóa đơn điện tử trong thực tiễn, từ đó hỗ trợ minh bạch hóa đơn điện tử trong quản lý thuế.

Các tổ chức, cá nhân đã phát hành và sử dụng hóa đơn điện tử bất hợp pháp để gian lận thuế và chiếm đoạt ngân sách nhà nước trong thời gian qua. Cụ thể, một số tổ chức và cá nhân đã lợi dụng sự thông thoáng về cải cách thủ tục hành chính và việc thành lập doanh nghiệp nhanh chóng, dễ dàng để thành lập doanh nghiệp chỉ với mục đích bán hóa đơn bất hợp pháp. Tốc độ phát triển của nền kinh tế số cũng đã dẫn đến sự xuất hiện của một số đối tượng tội phạm công nghệ cao, bao gồm cả những người thậm chí mua và bán bất hợp pháp hóa đơn, thậm chí công khai bán hóa đơn điện tử trên Facebook, Zalo...

Các đối tượng này đã thực hiện hành vi gian lận với nhiều thủ tục tinh vi, phức tạp để sử dụng hóa đơn bất hợp pháp hợp thức hóa chi phí nhằm giảm số thuế phải nộp, hợp thức hóa cho hàng hóa mua trôi nổi trên thị trường không có hóa đơn để kê khai, khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào hoặc hoàn thuế, thu lợi từ ngân sách nhà nước.

Trước thực tế này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã ra công điện yêu cầu Tổng cục Thuế và cơ quan thuế ở các tỉnh, các huyện phải đấu tranh mạnh mẽ hơn nữa trong lĩnh vực này, phối hợp chặt chẽ với cơ quan công an và các cơ quan quản lý nhà nước khác để ngăn chặn, xử lý nghiêm các trường hợp gian lận, bảo vệ nền kinh tế, bảo vệ ngân sách nhà nước và bảo vệ sự minh bạch của các doanh nghiệp đang thực hiện đúng các quy định của pháp luật.

Bộ Tài chính cũng thực hiện rà soát các thông tin liên quan đến việc rao bán hóa đơn điện tử không hợp pháp trên Facebook, Zalo... Trên cơ sở đó, bộ sẽ thu thập dữ liệu từ các doanh nghiệp, cá nhân thực hiện hành vi bán trái phép hóa đơn điện tử tại địa bàn quản lý để truy xuất nguồn gốc của hóa đơn điện tử được rao bán để kịp thời xử lý hoặc chuyển đến cơ quan công an xử lý theo quy định.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống