Chạy chậm trên cao tốc gây nguy hiểm như chạy nhanh

Mới đây, Cục Đường bộ cùng Cục CSGT đã triển khai thí điểm phân làn theo tốc độ, cấm xe tải đi làn sát dải phân cách trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng và Pháp Vân - Cầu Giẽ từ 15/8, nhằm giảm ùn tắc và tránh xung đột dòng xe.

Không chỉ xe tải đi sai làn mới gây nguy hiểm, mà những xe lưu thông chậm dưới tốc độ tối thiểu trên cao tốc cũng tiềm ẩn rủi ro lớn, đặc biệt khi hạ tầng loại đường này vốn được thiết kế cho dòng phương tiện lưu thông tốc với độ cao và liên tục.

Vì sao trên cao tốc có quy định tốc độ tối thiểu?

Cao tốc được thiết kế cho lưu lượng xe lớn, chạy ở tốc độ cao, giúp rút ngắn hành trình và bảo đảm tính liên tục của dòng xe. Vì vậy, ngoài giới hạn tốc độ tối đa, đa số các cao tốc còn quy định mức tối thiểu, thường là từ 60 km/h. Việc làm này nhằm tránh sự chênh lệch quá lớn giữa các phương tiện, qua đó đồng bộ nhịp lưu thông và tăng tính an toàn cho tất cả các xe lưu thông, giảm tình trạng xe phải phanh gấp hoặc đánh lái đột ngột khi gặp phương tiện di chuyển chậm bất thường.

Nguy hiểm khi chạy chậm trên cao tốc

Nhiều người thường cho rằng chỉ xe chạy quá nhanh mới nguy hiểm. Thực tế, chạy quá chậm trên cao tốc cũng gây ra nhiều rủi ro không kém với chạy nhanh.

Cụ thể, một chiếc xe chạy dưới tốc độ tối thiểu trên cao tốc được so sánh như "chướng ngại vật di động". Khi gặp tình huống này, các xe phía sau vốn đang di chuyển nhanh buộc phải giảm tốc đột ngột, và vô tình làm tăng nguy cơ va chạm từ phía sau. Trong nhiều tình huống, tài xế phía sau phải chuyển làn gấp để tránh, gây hiệu ứng dây chuyền và làm rối loạn luồng giao thông, dễ phát sinh tai nạn liên hoàn.

Nhiều nghiên cứu quốc tế về vấn đề trên cũng đã xác nhận nguy cơ của việc phương tiện chạy quá chậm so với tốc độ được thiết kế trên tuyến đường. Một nghiên cứu nổi tiếng của Mỹ vào năm 1964 bởi ông David Solomon, với biểu đồ được gọi là "Đường cong Solomon" (Solomon Curve) cho thấy nguy cơ tai nạn không tỷ lệ thuận với tốc độ tuyệt đối, mà phụ thuộc vào mức độ chênh lệch so với tốc độ trung bình của dòng xe.

Cụ thể, khi xe chạy quá nhanh hoặc quá chậm so với phần lớn các phương tiện khác, rủi ro va chạm đều tăng cao, đặc biệt là khi xe chạy chậm hơn dòng xe, mức độ rủi ro sẽ tăng cao nhất. Nguyên nhân chính là sự chênh lệch tốc độ tạo ra tình huống bất ngờ cho các tài xế khác, buộc họ phải phanh gấp hoặc chuyển làn đột ngột. Nguy cơ tai nạn giảm dần xuống mức thấp nhất khi xe lưu thông với tốc độ trung bình của dòng xe, hoặc cao hơn khoảng 8 km/h.

Bên cạnh đó, Nghiên cứu của Cục Đường bộ Liên bang Mỹ (Federal Highway Administration - FHWA) vào 1998 cũng chỉ ra tỷ lệ tai nạn thấp nhất khi xe chạy gần với tốc độ trung bình của các phương tiện đang di chuyển trên đường, và rủi ro tăng rõ rệt với những xe di chuyển chậm hoặc nhanh hơn dòng xe. Ngoài ra, nghiên cứu đăng trên tạp chí Sustainability năm 2022 còn mô phỏng hiện tượng xe chạy chậm như một "nút thắt di động", gây dồn ứ phương tiện phía sau và dễ dẫn tới va chạm dây chuyền.

Cách xử lý khi gặp tình huống xe chạy chậm bám làn trái

Khi gặp phương tiện chạy quá chậm trên cao tốc, tài xế nên xử lý thận trọng thay vì nóng vội. Trước tiên cần giữ khoảng cách an toàn, giảm tốc độ từ từ để tránh va chạm bất ngờ. Nếu cần vượt, hãy quan sát gương, xi-nhan sớm và chỉ chuyển làn khi đủ điều kiện an toàn. Trong trường hợp xe chậm bám làn trái, tài xế không nên bám sát hay nháy đèn liên tục, mà nên kiên nhẫn giữ khoảng cách, chờ thời điểm an toàn để vượt ở làn phải hoặc giữa. Khi đi qua đoạn ùn tắc do xe chậm gây ra, cần trở lại tốc độ ổn định để hòa cùng tốc độ với dòng xe chung, hạn chế những tăng tốc nhanh hoặc phanh gấp gây nguy hiểm cho phương tiện phía sau.

Ở nhiều quốc gia, chạy quá chậm hoặc bám làn trái trên cao tốc được xem là hành vi vi phạm và bị xử phạt. Quy tắc chung là làn trái chỉ dùng để vượt, sau khi vượt xong tài xế phải nhanh chóng trở lại làn giữa hoặc làn phải để giữ dòng xe thông suốt. Những vi phạm như đi dưới tốc độ tối thiểu, chiếm làn trái dù không vượt hay gây cản trở giao thông đều có thể bị phạt tiền, trừ điểm bằng lái, thậm chí tước giấy phép trong trường hợp nghiêm trọng.

Hồ Tân

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống