'Thần hộ mệnh' cho xe tưới cây, bảo trì đường cao tốc

Vụ tai nạn đâm vào xe bồn tưới cây trên cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình sáng 15/9 khiến 18 người bị thương, nhiều phương tiện hư hỏng nặng và giao thông ùn tắc kéo dài. Vấn đề được cơ quan chức năng và độc giả đặt ra là sự an toàn khi những phương tiện như xe bồn tưới cây đi với tốc độ rất chậm trên đường cao tốc và "nên loại bỏ phương tiện này hay làm cách nào để gia tăng sự an toàn cho mọi người tham gia giao thông trên đường cao tốc?".

Dù đèn tín hiệu cảnh báo hay các chóp nón sẽ giúp tài xế nhận biết từ xa, nhưng trong thực tế, chúng chưa đủ để ngăn chặn mọi tình huống nguy hiểm. Nhiều quốc gia phát triển đã tìm đến một giải pháp an toàn hơn: Truck Mounted Attenuator (TMA) - thiết bị giảm chấn gắn sau xe bảo trì, được ví như "lá chắn cứu mạng" các công nhân và phương tiện trên cao tốc.

Cách thức hoạt động của TMA

TMA có cấu trúc như một hộp lớn gắn ở đuôi xe bảo trì cao tốc hoặc xe cảnh báo giao thông, bên trong gồm nhiều khoang hấp thụ năng lượng. Khi có phương tiện va chạm từ phía sau, thay vì đâm thẳng vào thân xe bảo trì, lực va chạm sẽ được TMA phân tán và hấp thụ, giúp giảm thiểu thương vong cho tất cả các phương tiện.

Trong các thử nghiệm, một xe con đâm vào TMA ở tốc độ 100 km/h, phần đầu xe hư hỏng nặng nhưng tài xế vẫn an toàn, trong khi xe bảo trì phía trước gần như không hư hại. Nhờ vậy, TMA được ví như "lá chắn cứu mạng" trên cao tốc.

 

 

Truck Mounted Attenuator: ‘Thành trì cuối cùng’ ngăn thảm họa trên cao tốc

Vì sao cần TMA trên cao tốc?

Trên cao tốc, sự chênh lệch tốc độ giữa xe bảo trì và các phương tiện khác là rất lớn. Trong khi đó, đèn nháy, bảng điện tử hay chóp nón phản quang chỉ đóng vai trò cảnh báo từ xa.Khi sự cố xảy ra, chúng không thể giảm thiểu lực va chạm. Lúc này, TMA trở thành "thành trì cuối cùng" giúp hấp thụ phần lớn năng lượng cú đâm, bảo vệ cả công nhân trên xe bảo trì lẫn người lái phương tiện gây tai nạn.

Ở Mỹ và nhiều nước châu Âu, bên cạnh xe thi công khi có công việc bảo trì trên cao tốc, các kỹ sư giao thông thường bố trí một xe "bọc hậu" (shadow vehicle) hộ tống phía sau. Loại xe này chạy ngay sau khu vực làm việc hoặc sau xe công nhân đang thao tác, có nhiệm vụ cảnh báo bằng bảng hiệu điện tử cho các phương tiện đi trên cao tốc, hướng dẫn đổi làn và cảnh báo bằng đèn/bảng hiệu điện tử, đồng thời có gắn TMA ở đuôi xe để tránh thảm họa cho nhóm công nhân phía trước nếu có va chạm xảy ra.

Hiệu quả của TMA đã được kiểm chứng trên các số liệu thực. Một báo cáo năm 2014 của các chuyên gia tại viện nghiên cứu chuyên về giao thông thuộc hệ thống Texas A&M University System cho thấy, khi xảy ra va chạm từ phía sau, mỗi vụ tai nạn có sự hiện diện của TMA giúp giảm chi phí thiệt hại trung bình gần 200.000 USD so với trường hợp không có thiết bị này.

Bên cạnh đó, báo cáo của nhóm nghiên cứu tại Đại học George Mason và Viện Giao thông Virginia Tech, công bố trên Future Transportation (2022), ghi nhận khi kết hợp TMA với xe "shadow vehicle" và bảng điện tử cảnh báo, tỷ lệ xe đi quá gần khu vực thi công trước khi kịp chuyển làn đã giảm từ hơn 18% xuống còn khoảng 3,6%, tức hiệu quả phòng ngừa va chạm là rất rõ rệt.

Chi phí để trang bị một TMA hiện dao động khoảng 20.000-35.000 USD tùy cấp độ bảo vệ, chưa tính xe tải chuyên dụng để gắn thiết bị. Khi bị xe đâm trực diện, phần hộp giảm chấn thường biến dạng hoàn toàn và cần thay mới, chi phí thay thế mỗi lần từ 10.000-15.000 USD. Dù mức đầu tư ban đầu không nhỏ, nhưng nếu so sánh với thiệt hại kinh tế và đặc biệt là tổn thất nhân mạng trong các vụ tai nạn ở khu vực thi công trên cao tốc, các nghiên cứu đều chỉ ra rằng TMA mang lại lợi ích vượt trội và xứng đáng để cân nhắc triển khai tại các khu vực dễ xảy ra tai nạn.

Hồ Tân

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống