Phân tích đầy đủ tác động của thuế suất tối thiểu toàn cầu đối với Việt Nam

Phó thủ tướng đánh giá cao Bộ Tài chính về kết quả nghiên cứu, thời gian hoàn thành báo cáo chính sách thuế suất tối thiểu toàn cầu, tác động đến Việt Nam. Tuy nhiên, báo cáo của Bộ Tài chính gần đây chỉ nhấn mạnh vào nội dung sửa đổi, điều chỉnh chính sách thuế mà không thực hiện bất kỳ phân tích kỹ lưỡng, đầy đủ nào về tác động của việc áp dụng thuế suất tối thiểu trên phạm vi toàn cầu. Đặc biệt là những tác động bất lợi đối với các nhà đầu tư mà ta đã cam kết ưu đãi, từ đó ảnh hưởng đến tính hấp dẫn, cạnh tranh thu hút đầu tư của môi trường đầu tư và hoạt động kinh doanh tại Việt Nam.

Phó thủ tướng khẳng định rằng thuế suất tối thiểu toàn cầu là một chính sách phát sinh từ bên ngoài có ảnh hưởng, tác động sâu sắc đến Việt Nam với tư cách là một quốc gia thu hút, tiếp nhận đầu tư. Để có các giải pháp ứng xử phù hợp, cần phải đánh giá kỹ lưỡng tất cả các tác động, đặc biệt là tác động bất lợi, trên cơ sở nghiên cứu và tham khảo kinh nghiệm từ các quốc gia liên quan (kể cả các quốc gia "nguồn" cũng như các quốc gia tiếp nhận đầu tư), đặc biệt là những quốc gia có hoàn cảnh, điều kiện tương tự như Việt Nam.

Phó thủ tướng giao Bộ Tài chính tiếp thu ý kiến của các đại biểu tại cuộc họp để hoàn thiện nội dung báo cáo. Báo cáo phải bao quát tất cả các vấn đề phát sinh để đề xuất, kiến nghị các giải pháp tốt nhất trong thời gian tới và báo cáo phải được bố cục chặt chẽ hơn, rõ ràng hơn.

Theo đó, báo cáo phải tập trung nêu bật quá trình hình thành và nội hàm thuế suất tối thiểu toàn cầu, khẳng định rõ ràng việc Việt Nam cần hay không cần, nên hay không nên tham gia, làm rõ hơn chính sách thuế của Việt Nam trong thời gian vừa qua và phân tích đánh giá kỹ lưỡng, toàn diện tác động của thuế suất tối thiểu quốc tế đối với Việt Nam và các giải pháp ứng phó của chúng.

Theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Đặng Ngọc Minh, hiện nay Việt Nam đã ký 83 hiệp định thương mại với các quốc gia và tổ chức trên thế giới. Đầu tư vào Việt Nam rất khác với đầu tư vào các "thiên đường" thuế. Hàng trăm nghìn dự án đầu tư vào Việt Nam chủ yếu thuộc lĩnh vực chế biến, chế tạo, sản xuất, phân phối điện, khí đốt và bất động sản.

Theo lãnh đạo ngành thuế, nhiều quốc gia khác cũng đang xem xét, sửa đổi ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp với đầu tư nước ngoài. Ngoài ra, chính sách thuế của Việt Nam có xu hướng thu hút các dự án lớn, phù hợp với nhu cầu của đất nước. Bộ Tài chính bảo vệ quyền đánh thuế của Việt Nam.

Ông Minh cho rằng việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu dẫn đến chính sách ưu đãi đầu tư nước ngoài giảm hấp dẫn, ảnh hưởng đến nguồn đầu tư chất lượng cao, quy mô lớn, giảm vị thế cạnh tranh đầu tư và thương mại, ảnh hưởng đến chiến lược phát triển công nghiệp quốc gia thu hút doanh nghiệp quy mô lớn, trung tâm nghiên cứu phát triển công nghệ tiên tiến, công nghệ sạch. Cuối cùng là ảnh hưởng đến dự trữ ngoại hối, xuất khẩu và cán cân thanh toán quốc tế.

Tuy nhiên, thuế tối thiểu toàn cầu cũng mang lại một số lợi ích cho tăng thu trong nước. Theo đó, những dự án đang hoạt động tìm giải pháp ưu đãi tiếp tục, nhưng các biện pháp dài hạn đòi phải nâng thuế suất tối thiểu lên 15% để tăng thuế, sẽ thu hàng trăm nghìn tỷ đồng nếu loại bỏ ưu đãi. Ngoài ra, đây là cơ hội để tăng hiệu quả đầu tư theo quy hoạch, định hướng phát triển, cân đối hài hoà đầu tư trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Trước đó, vào tháng 10.2021, 136 quốc gia đã tham gia các cuộc đàm phán do Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) tổ chức và đồng ý với giải pháp cải cách thuế 2 trụ cột, trong đó, trụ cột 2 về mức thuế tối thiểu toàn cầu là 15% sẽ được áp dụng vào đầu năm 2024 tới đây. Đối tượng là các tập đoàn đa quốc gia có doanh thu hợp nhất toàn cầu hàng năm từ 750 triệu EUR (tương đương khoảng 870 triệu USD) trong ít nhất hai năm trong giai đoạn bốn năm liền kề trước thời điểm thực hiện nghĩa vụ thuế.

Phân tích của Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ KH-ĐT cho thấy rằng Việt Nam đang sử dụng ưu đãi thuế như một công cụ đòn bẩy tài chính để tác động đến xu hướng đầu tư. So với các quốc gia trong khu vực, các chính sách ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp của Việt Nam được đánh giá là hấp dẫn so với các quốc gia: Mức thuế phổ thông: 20% (cao hơn mức thuế tối thiểu toàn cầu); thuế suất ưu đãi: 10%, 15% và 17% theo ngành, ngành nghề, quy mô và địa bàn đầu tư; thuế suất ưu đãi đặc biệt: 5%, 7% và 9%. Cùng với ưu đãi về thuế suất, pháp luật hiện hành quy định miễn thuế, giảm 50% thuế suất trong thời gian được miễn, giảm.

Tuy nhiên, khi trụ cột 2 được chính thức áp dụng, các ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp sẽ có tác động đến lợi thế cạnh tranh của Việt Nam đối với thu hút đầu tư.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống