Việt Nam - 'mỏ vàng' duy nhất của xe Hàn ở Đông Nam Á

Ôtô Hàn Quốc với hai đại diện là Hyundai và Kia đang nỗ lực tăng cường hiện diện tại khu vực Đông Nam Á. Trong số các thị trường, Việt Nam là thị trường duy nhất xe Hàn cạnh tranh ngang ngửa với xe Nhật hoặc thương hiệu nội địa. Ở những nước khác, thị phần của các dòng xe xứ kimchi là rất nhỏ.

Theo thống kê của phân viện ôtô cao cấp thuộc công ty nghiên cứu thị trường đa quốc gia PWC, doanh số của Hyundai và Kia tại Đông Nam Á năm 2024 lần lượt đạt 108.293 xe và 52.222 xe, tổng 160.515 xe. Số liệu này được thu thập từ 6 thị trường lớn nhất khu vực về tiêu thụ xe mới theo thứ tự giảm dần là Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Việt Nam, Philippines và Singapore.

"Mỏ vàng" Việt Nam

Trong số 160.515 xe tại Đông Nam Á của Hyundai và Kia, đóng góp từ thị trường Việt Nam (hơn 101.700 xe) là lớn nhất, chiếm khoảng 63%. Điều này đồng nghĩa lượng tiêu thụ xe Hàn nói chung của người Việt gần gấp đôi tổng 5 thị trường còn lại.

Ở Indonesia, thị trường lớn nhất khu vực, doanh số xe Hàn khá khiêm tốn. Hyundai là thương hiệu Hàn được ưa chuộng nhất với doanh số hơn 22.300 xe. Trong khi Kia đứng ngoài top 15 hãng bán xe ở nước này. Hãng xếp thứ 15 về doanh số ở nước này là MG - 3.974 xe, theo CNBC Indonesia.

Tại Thái Lan và Malaysia, Hyundai và Kia đều không xuất hiện trong danh sách 10 thương hiệu bán nhiều xe nhất. Ở Philippines, doanh số hai hãng này là 18.711 xe. Còn tại Singapore, con số là 3.275 xe.

Các chuyên gia trong ngành cho rằng, thành công của Hyundai, Kia tại Việt Nam những năm qua nhờ chọn đúng đối tác trong nước có tiềm lực mạnh và am hiểu văn hóa tiêu dùng. Hai hãng xe Hàn cùng đối tác liên doanh xây dựng nhà máy, nội địa hóa sản xuất xe, tạo ra những sản phẩm giá cạnh tranh và liên tục cập nhật thiết kế, trang bị theo thị hiếu số đông.

"Thay vì dồn lực cạnh tranh ở Thái Lan, Indonesia, Malaysia, những nơi xe Nhật và xe nội địa rất mạnh, xe Hàn chọn Việt Nam để đầu tư vì thị trường phát triển sau, tư duy tiêu dùng cởi mở hơn và người dân chịu ảnh hưởng không nhỏ của văn hóa Hàn Quốc", cựu trưởng ban kế hoạch chiến lược của một hãng xe thuộc VAMA, đánh giá. "Một nguyên nhân nữa là chính tập đoàn mẹ cũng muốn hiện diện ở Việt Nam và sau đó mở rộng tầm ảnh hưởng".

Theo chuyên gia này, xe Nhật thâm nhập thị trường Đông Nam Á nói chung sớm hơn nhiều so với xe Hàn. Các hãng như Toyota, Honda, Mitsubishi, Suzuki thành lập cứ điểm sản xuất xe ở các thị trường lớn hàng đầu về quy mô dân số, kinh tế như Thái Lan, Indonesia từ sớm. Vì vậy, xe Nhật luôn là ưu tiên lựa chọn của người dùng những quốc gia này.

Xe Nhật chiếm 7 vị trí trong top 10 xe bán chạy tại Indonesia. Con số này ở Thái Lan và Malaysia lần lượt là 6 và 5 vị trí. Doanh số ở những thị trường lớn này quyết định phần nhiều đến vị thế của các hãng trong khu vực nói chung.

Liên kết giữa các hãng Nhật cũng củng cố sức mạnh của ôtô quốc gia này ở Đông Nam Á, đồng thời tạo nên thói quen mua sắm cho người dân, biến những đặc tính như thực dụng, bền bỉ, ít hỏng vặt thành lợi thế được ưa chuộng. Xe Hàn xâm nhập muộn hơn, tầm ảnh hưởng ở ba thị trường lớn nhất khu vực còn ít nên doanh số vẫn chiếm phần nhỏ.

Xe Hàn vào Việt Nam từ hàng chục năm trước, bắt đầu bằng thương hiệu Daewoo vào 1993. Về sau, những Ssangyong, Kia, Hyundai xuất hiện. Hai hãng xe Hàn thành công nhất cho tới nay là Hyundai và Kia khi hợp tác lần lượt với Thành Công và Trường Hải.

Ở khía cạnh sản xuất xe nội địa, Việt Nam không phải là thị trường lắp ráp xe Hàn đầu tiên nhưng là nơi được đầu tư bài bản nhất. Hyundai cùng đối tác Thành Công liên doanh, xây dựng nhà máy đầu tiên ở Ninh Bình vào 2011. Sau đó khánh thành thêm nhà máy thứ hai vào 2022. Trong khi đó, Kia cùng Trường Hải xây nhà máy ở Quảng Nam vào 2003.

Indonesia là nơi lắp ráp xe Hàn sớm nhất khi hãng này xây dựng nhà máy lắp ráp xe vào 1996. Nơi này xuất xưởng mẫu CKD đầu tiên là Elantra, sau đó là Accent và mẫu xe thương mại Starex. Do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tiền tệ năm 1998, nhà máy này chỉ lắp ráp thêm một mẫu.

Đến 2021, Hyundai mới đầu tư xây dựng nhà máy quy mô lớn tại Indonesia với tham vọng trở thành trung tâm sản xuất xe ở khu vực, đặc biệt là xe điện. Nhà máy này do Hyundai Motor đầu tư toàn bộ, công suất 250.000 xe/năm, lớn nhất khu vực. Nhà máy ở Việt Nam lắp xe Hyundai công suất tổng khoảng 170.000 xe/năm.

Hyundai còn có thêm một nhà máy ở Singapore vào 2022. Đây cũng là cơ sở do hãng xe Hàn đầu tư toàn bộ, công suất khoảng 30.000 xe/năm.

Với Kia, nhà máy liên doanh với Trường Hải có công suất 50.000 xe/năm, hiện lớn nhất khu vực. Thương hiệu này còn lắp ráp xe ở Malaysia từ 2022, vận hành bởi Inokom Corporation Sdn. Bhd, công ty mà Sime Darby Motors (Malaysia) sở hữu 51% cổ phần. Nhà máy nơi đây đặt mục tiêu đến 2026 đạt công suất khoảng 30.000 xe/năm, theo Wapcar.

Thị phần có thể xoay chuyển

"Mỏ vàng" Việt Nam vẫn là thị trường mà các hãng xe Hàn chú trọng và nhiều tiềm năng phát triển bởi người mua xe ngày càng trẻ hóa, tỷ lệ sở hữu ô tô thấp. Tuy vậy, thị phần của Hyundai hay Kia có thể bị đe dọa từ những đối thủ mới. Câu chuyện tương tự cũng diễn ra ở các nước khác trong Đông Nam Á.

Tại Việt Nam, vào 2024, Hyundai bán 67.168 xe. Kia bán 34.570 xe. So với 2023, doanh số của Hyundai và Kia ở khu vực lẫn Việt Nam đều giảm, lần lượt 12% và 6%. Theo PWC, ở quy mô toàn khu vực, thị phần bị chia nhỏ hơn do sự trỗi dậy của các hãng xe Trung Quốc, khiến xe Hàn và xe Nhật đều có xu hướng giảm doanh số. Xe Nhật Bản giảm thị phần từ 68,2% xuống còn 63,9%. Xe Hàn giảm nhẹ từ 5,3% xuống 5%. Còn xe Trung Quốc tăng từ 3,4% lên 5%.

Sức tiêu thụ giảm ở các thị trường trọng điểm như Indonesia, Thái Lan khiến thị phần các hãng Nhật thu hẹp ở khu vực nói chung. Hyundai, Kia giảm doanh số tại thị trường lớn nhất là Việt Nam nên thị phần cũng bị ảnh hưởng. Riêng xe Trung Quốc, hoạt động xâm nhập thị trường bằng các mẫu xe giá rẻ và xe thuần điện ở Indonesia, Thái Lan giúp ôtô nước này gia tăng tầm ảnh hưởng trong khu vực.

Ở Việt Nam, doanh số Hyundai và Kia cũng giảm bởi những mẫu xe chủ lực của hai hãng ở các phân khúc như CUV cỡ A+, B đều mất thị phần do cạnh tranh lớn hơn từ xe Nhật. Đồng thời, xu hướng chuyển đổi sang các mẫu xe gầm cao cỡ nhỏ thuần điện như của VinFast cũng khiến thế mạnh của Kia, Hyundai ở những dòng xe giá rẻ nhất thị trường, đặc biệt hatchback cỡ A, suy giảm đáng kể.

Hyundai Accent là mẫu xe Hàn bán chạy nhất tại Việt Nam trong 2024 với doanh số 13.538 xe, xếp thứ hai phân khúc sau đối thủ lớn nhất, Toyota Vios - 14.210 xe. Những cái tên ăn khách hàng đầu của xe Hàn khác ở thị trường trong nước còn có Hyundai Creta, Santa Fe, Kia Sonet, Seltos, Carnival. Toàn bộ xe Kia ở Việt Nam đều lắp ráp trong nước. Tương tự là Hyundai (chỉ tính xe con), trừ Stargazer nhập Indonesia.

Thành Nhạn

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống