Lý do xe gầm cao đô thị cỡ nhỏ không tối ưu khi đổ đèo

Sau vụ lật xe khi đổ dốc xảy ra ở Sơn La vào ngày 21/10 vừa qua, nhiều ý kiến cho rằng nguyên nhân nằm ở tài xế "chạy ẩu, thiếu kỹ năng" chứ không liên quan đến loại xe. Tuy nhiên, từ góc độ kỹ thuật, đặc tính của xe, cụ thể là trọng tâm cao và thân hẹp, chính là công thức khiến chiếc xe dễ bị lật hơn khi vào cua hoặc phanh gấp trên đèo dốc.

 

 

VF3 lộn nhào vào lề đường khi thấy xe tải ở hướng ngược chiều

Vì sao xe gầm cao thiếu ổn định hơn xe gầm thấp ở cua gắt?

Xe đô thị gầm cao (crossover, SUV cỡ nhỏ) được thiết kế để có thể vượt ổ gà, leo vỉa và cho tầm quan sát tốt khi di chuyển trong phố. Đổi lại, thiết kế gầm cao lại khiến trọng tâm xe cao hơn so với các mẫu sedan hay hatchback. Một chiếc xe có trọng tâm cao giống như chiếc tủ đứng, chỉ cần đẩy nhẹ ở phần trên sẽ nghiêng nhiều hơn so với tủ thấp. Khi xe vào cua gấp, hiện tượng tương tự xảy ra, phần thân bị đẩy nghiêng mạnh, khiến bánh dễ nhấc khỏi mặt đường, nguy cơ mất lái hoặc lật xe tăng đáng kể so với xe gầm thấp, nhất là khi xe lao với tốc độ nhanh hoặc mặt đường trơn.

Các hãng xe biết được những hạn chế cố hữu của xe gầm cao, nên các mẫu SUV cỡ trung hoặc cỡ lớn, xe off-road thường được phân bố trọng lượng đều, lốp to bản, hệ thống treo hành trình dài, cùng các công nghệ trợ lái để tăng độ cân bằng cho xe khi vào cua. Trong khi đó, nhiều mẫu xe gầm cao đi phố hiện nay chỉ nâng gầm từ nền tảng xe con, không tăng bề rộng thân tương ứng, chiều cao tăng mà chiều dài cơ sở không đổi, điều này làm trọng tâm của xe cao lên, và qua đó làm độ ổn định thân xe giảm.

Thân hẹp, ngắn: yếu tố khiến xe dễ nghiêng

Xe thuộc phân khúc city car cỡ nhỏ thường có thân hẹp, ngắn, đồng nghĩa khoảng cách giữa hai bánh (track width) nhỏ, và độ ổn định thân xe giảm đáng kể. Điều này có thể so sánh với một người đứng hai chân sát nhau sẽ khó giữ thăng bằng hơn một người đứng tấn, hai chân dang rộng. Khi vào cua, lực quán tính tác động vào điểm trọng tâm khiến xe nghiêng qua mép bánh ngoài.

Đó là lý do các xe đua, xe thể thao luôn có thân rộng và trọng tâm thấp, nhằm giảm quán tính nghiêng, tăng độ bám mặt đường. Ngược lại, crossover nhỏ hay SUV đô thị thường là gầm cao, nên tính ổn định ngang kém hơn khi di chuyển nhanh trên đèo dốc.

 

 

Các lý do xe đô thị gầm cao không phù hợp chạy nhanh ở đèo dốc

Kỹ năng lái không thể bù cho đặc tính vật lý

Kỹ năng lái của tài xế, như giữ tốc độ, đánh lái, phân bổ phanh đúng cách đều giúp giảm nguy cơ mất kiểm soát xe khi đổ đèo. Tuy vậy, những kỹ năng chỉ giúp người lái tránh rơi vào giới hạn vật lý của xe, chứ không thể thay đổi giới hạn đó.

Nói cách khác, xe nào cũng có thể đổ đèo, nhưng mức độ an toàn khi đổ đèo giữa các loại xe là khác nhau, ví dụ một chiếc sedan thể thao và một mẫu city car cùng vào cua ở tốc độ 80 km/h trên đèo, lực tác động lên thân xe hoàn toàn khác nhau.

Như vậy, mỗi chiếc xe có môi trường vận hành tối ưu riêng. Xe gầm cao cỡ nhỏ sẽ phát huy tối ưu công năng khi di chuyển trong phố, nhưng nếu phải sử dụng xe để đi đèo dốc, chở nặng hoặc chạy nhanh, chủ xe giữ tốc độ thấp hơn bình thường ở khúc cua gắt, tránh phanh gấp ở cua, và tránh đánh lái gấp hoặc đổi hướng đột ngột.

Hồ Tân

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống