'10 lỗi giao thông phổ biến của người Việt'

Sau khi đọc bài viết "Vi phạm giao thông đang bị bình thường hóa", tôi nhận ra một thực tế đáng buồn: dù mức xử phạt theo Nghị định 168/2024 đã tăng nặng, nhiều hành vi sai trái khi tham gia giao thông vẫn diễn ra hàng ngày và gần như trở thành "thói quen" của không ít người Việt Nam. Điều đáng ngại hơn là không chỉ những vi phạm rõ ràng như vượt đèn đỏ hay phóng nhanh vượt ẩu mới đáng lo, mà còn hàng loạt sai lầm khác âm thầm kéo chất lượng giao thông xuống mức báo động. Những hành vi ấy không chỉ vi phạm luật mà còn là căn nguyên dẫn đến nhiều vụ tai nạn thương tâm, ảnh hưởng nặng nề đến tính mạng, tài sản và trật tự xã hội.

Thứ nhất, nhiều người vẫn duy trì thói quen đi sai làn đường, đặc biệt là xe máy lấn làn ôtô hoặc chạy vào làn buýt nhanh. Không ít người biện minh rằng "chỉ đi một đoạn", "đỡ kẹt xe", nhưng chính suy nghĩ tùy tiện đó khiến dòng phương tiện hỗn loạn và tiềm ẩn va chạm. Làn đường được phân chia là để đảm bảo lưu thông mạch lạc, nhưng khi ai cũng tự cho mình quyền lựa chọn lối đi thuận tiện nhất, trật tự giao thông trở nên méo mó.

Thứ hai, tình trạng dừng, đỗ xe sai quy định vẫn vô cùng phổ biến. Nhiều người sẵn sàng đỗ xe ngay trước cửa hàng, lề đường, thậm chí giữa hẻm nhỏ chỉ vì "ghé chút xíu". Chính sự tùy tiện ấy khiến đường vốn đã chật lại càng tắc nghẽn, người đi bộ bị chiếm mất lối đi, còn lực lượng chức năng phải xử lý không xuể. Ở các đô thị lớn như TP HCM hay Hà Nội, chỉ cần vài chiếc xe dừng sai luật cũng đủ khiến cả tuyến đường tê liệt.

Thứ ba, nhiều người vẫn chưa bỏ được thói quen lộn ngược đầu xe ngay giữa đường, bất chấp dòng phương tiện đang di chuyển. Họ chọn xoay xe tại nơi thuận tiện cho bản thân nhất thay vì chạy đến điểm quay đầu hợp pháp, dẫn đến cảnh phương tiện đột ngột phanh gấp, né tránh, dễ gây ra tai nạn liên hoàn. Có những vụ va chạm thương tâm chỉ vì một người muốn rút ngắn vài chục mét đường.

Thứ tư, sử dụng điện thoại khi lái xe là một trong những hành vi phổ biến nhất và nguy hiểm nhất. Vừa chạy vừa nhắn tin, đọc thông báo, nghe điện thoại không dùng thiết bị rảnh tay khiến người điều khiển mất tập trung. Nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng có nguyên nhân sâu xa từ vài giây "lơ đễnh" này, nhưng tiếc thay rất nhiều người vẫn xem việc dùng điện thoại là chuyện bình thường.

Thứ năm, nhiều người đội mũ bảo hiểm chỉ để đối phó, không cài quai hoặc sử dụng loại mũ kém chất lượng. Khi xảy ra tai nạn, chiếc mũ rơi xuống hoặc không đủ khả năng bảo vệ, khiến chấn thương nặng hơn rất nhiều. Việc đội mũ nhưng không đúng cách không khác gì không đội, nhưng vẫn có người xem đó như một thứ "nghi thức" vô nghĩa thay vì biện pháp tự bảo vệ.

Thứ sáu, thói quen bấm còi liên tục, thúc ép phương tiện phía trước đang trở nên quá phổ biến. Trong khi còi xe được thiết kế để cảnh báo nguy hiểm, nhiều người lại xem nó là công cụ giải tỏa sự nóng nảy, thúc giục hoặc thậm chí gây áp lực cho người khác. Âm thanh còi dồn dập không chỉ gây ô nhiễm tiếng ồn mà còn tạo tâm lý căng thẳng, dễ khiến người khác rơi vào trạng thái mất bình tĩnh, tăng nguy cơ tai nạn.

Thứ bảy, việc không nhường đường cho xe ưu tiên như xe cứu thương, cứu hỏa hay xe công an vẫn xảy ra rất nhiều. Nhiều người tỏ ra vô cảm hoặc thậm chí cố tình chạy theo tận dụng đường trống. Họ không hiểu rằng mỗi giây chậm trễ có thể cướp đi sinh mạng của người khác. Đó không chỉ là vi phạm luật, mà còn là vấn đề đạo đức và tính nhân văn trong tham gia giao thông.

Thứ tám, vượt phải là hành vi tưởng vô hại nhưng lại rất nguy hiểm mà nhiều người thực hiện, đặc biệt khi đi xe máy. Việc vượt từ bên phải khiến xe phía trước không thể quan sát kịp thời, dễ gây va chạm. Luật quy định vượt phải chỉ được phép trong một số trường hợp nhất định, nhưng việc mọi người tùy tiện thực hiện khiến giao thông trở nên lộn xộn và khó kiểm soát hơn.

Thứ chín, thói quen không bật xi-nhan khi chuyển hướng vẫn tồn tại dai dẳng. Chỉ cần bật một cái đèn báo là có thể giúp người khác biết ý định di chuyển, tránh được va chạm và giữ nhịp lưu thông ổn định. Thế nhưng vì lười, vì quên hoặc vì nghĩ rằng "không cần thiết", nhiều người bỏ qua thao tác đơn giản nhưng cực kỳ quan trọng này.

Thứ mười, một sai lầm không thể không nhắc đến là tâm lý "đám đông" và chạy theo những hành vi sai của người khác. Khi thấy phía trước có vài xe leo lên lề, nhiều người lập tức làm theo. Khi thấy có người quay đầu trái phép, hàng loạt xe khác nối đuôi nhau. Từ những hành vi đơn lẻ, vi phạm nhanh chóng trở thành hiện tượng chung, khiến luật pháp bị xem nhẹ và giao thông trở nên hỗn loạn.

Những sai lầm trên tồn tại không phải vì người dân không biết luật, mà vì nhiều người chọn cách sống "tiện mình" trước, còn hệ quả để lại cho xã hội. Đó là biểu hiện của sự xuống cấp trong văn hóa giao thông nơi mà cái tôi cá nhân được đặt lên trên kỷ luật chung. Tăng mức xử phạt là cần thiết, nhưng chỉ phạt nặng thôi chưa đủ. Để giảm vi phạm, phải thay đổi từ ý thức và nhận thức cộng đồng.

Theo tôi, giải pháp phải bắt đầu từ ba hướng chính.

Thứ nhất, giáo dục và truyền thông cần giúp người dân hiểu rằng luật giao thông không phải là những dòng chữ khô khan, mà là bộ quy tắc bảo vệ chính họ. Phải cho mọi người thấy hậu quả thật của những vụ tai nạn, những mất mát, những sinh mạng bị cướp đi chỉ vì một hành vi nhỏ. Khi hiểu sâu sắc, người ta mới tự giác thay đổi.

Thứ hai, quản lý và giám sát phải minh bạch, liên tục và công bằng. Việc xử phạt qua camera, phạt nguội, áp dụng công nghệ là hướng đi đúng, bởi nó hạn chế tình trạng thoát tội hoặc xin xỏ. Khi ai vi phạm cũng bị xử lý nghiêm, thói quen xấu mới dần biến mất.

Thứ ba, mỗi người cần tự ý thức rằng giao thông không chỉ là vấn đề của riêng ai. Khi ta đi đúng luật, không phải vì sợ phạt, mà vì tôn trọng mạng sống của chính mình và của người khác. Một xã hội văn minh bắt đầu từ những điều rất nhỏ như nhường đường, bật xi-nhan hay tuân thủ làn đường.

Mười sai lầm kể trên chỉ là phần nổi của tảng băng khổng lồ mang tên "văn hóa tùy tiện". Nhưng nếu mỗi người chịu thay đổi một chút, biết nghĩ đến tập thể nhiều hơn, giao thông Việt Nam chắc chắn sẽ văn minh, an toàn và bớt đi những nỗi đau không đáng có.

Độc giả Bảo Ngọc

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống