Một mặt hàng Nga xuất khẩu đứng hàng đầu thế giới

(Tổ Quốc) - Thành phần này rất quan trọng đối với mặt hàng mà Nga hiện xuất khẩu đứng hàng đầu thế giới, phương Tây không thể áp lệnh trừng phạt.

Theo thống kê được công bố gần đây, trong tháng 5, lượng phân bón nhập khẩu riêng từ Nga đã tăng 705% về lượng và tăng 476% về giá trị so với tháng 5/2022, đạt 35.805 tấn với giá trị 17,5 triệu USD.

Một trong những ngành công nghiệp quan trọng và đáng tin cậy nhất của Nga từ trước đến nay là phân bón hóa học, chủ yếu bao gồm ba loại phân đạm, lân và kali. Trong đó, xuất khẩu đạm và lân đứng thứ tư và xuất khẩu kali đứng thứ hai thế giới sau Canada.

Theo một nghiên cứu năm 2022 của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO), có 25 quốc gia phụ thuộc vào Nga về phân bón với tỷ lệ nhập khẩu từ 30% trở lên đối với phân bón đạm, phân lân và phân kali. Nhiều quốc gia ở Đông Âu và Trung Á có sự phụ thuộc nhập khẩu tới hơn 50% vào phân bón của Nga.

Có thể bạn chưa biết: thành phần quan trọng nhất, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong giá thành phân bón của Nga, đặc biệt là phân đạm, lại chính là khí đốt tự nhiên.

Do đó, sau khi xảy ra cuộc xung đột với Ukraine đầu năm 2022, khí đốt tự nhiên nằm trong nhóm mặt hàng đầu tiên của Nga bị áp lệnh trừng phạt từ phương Tây, nhưng phân bón lại được ngoại lệ do nhu cầu đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu.

Nước Nga là nguồn tài nguyên chính cho phần lớn các loại phân đạm, chiếm khoảng 40% trữ lượng toàn cầu. Khí đốt tự nhiên của Nga có thể được tìm thấy dọc theo bờ biển bờ biển Bắc Cực của Siberia, tại Bắc Caikaus và ở phía tây bắc nước Nga.

Vậy, khí đốt tự nhiên đóng vai trò gì trong phân bón hóa học nói chung và phân đạm nói riêng?

tại một nhà máy phân bón ở Nga. Ảnh: Getty Images

Hầu hết các loại phân đạm đều phụ thuộc vào khí đốt tự nhiên, chiếm từ 70% đến 90% chi phí sản xuất. Do đó, giá khí đốt tự nhiên có tác động đáng kể đến giá phân đạm.

Một trong ba nguyên tố sau đây được sử dụng làm thành phần chính để tạo ra phân bón hóa học: nitơ (N), phốt pho (P) hoặc kali (K).

Trong đó, nitơ được cung cấp cho cây dưới dạng các ion nitrat NO3 và amoni NH2. Loại phân này thúc đẩy các quá trình sinh trưởng, làm tăng tỷ lệ protein thực vật, khuyến khích cây phát triển nhanh chóng và cho nhiều hạt, củ hoặc quả hơn. Thông thường, tỷ lệ phần trăm khối lượng của nguyên tố Nitơ được sử dụng để đánh giá độ dinh dưỡng của phân đạm.

Sản xuất phân bón là một quá trình sử dụng nhiều năng lượng sử dụng khí đốt tự nhiên làm thành phần chính.

Khí tự nhiên là hỗn hợp khí cháy được, phần lớn được tạo thành từ hydrocarbon. Trên thực tế, khí đốt tự nhiên có thể chứa tới 85% metan (CH4) và 10% etan (C2H6). Khí đốt tự nhiên thường được phát hiện cùng với các mỏ dầu trong vỏ Trái Đất, các thành tạo ngầm dưới lòng đất hoặc liên kết với các hồ có chứa hydrocarbon khác tại các vỉa than...

CO2, H2S và N2 là những tạp chất rất nhỏ được tìm thấy trong khí đốt tự nhiên. Những khí này thường được tách ra trong quá trình tinh lọc khí vì những tạp chất này có thể là giảm nhiệt trị và đặc tính của khí đốt tự nhiên.

Khí tự nhiên hóa lỏng có thể được lưu trữ dưới dạng khí đốt tự nhiên. Ảnh: CNBC

LNG, hoặc khí tự nhiên hóa lỏng, có thể được lưu trữ dưới dạng khí đốt tự nhiên khi được vận chuyển bằng tàu. Cả xe bồn và tàu bồn sẽ vận chuyển khí hóa lỏng.

Theo các chuyên gia, khí đốt tự nhiên được sử dụng để cung cấp nhiên liệu và nguyên liệu đầu vào cho lĩnh vực chế biến hóa chất. Những hóa chất này được sử dụng để sản xuất phân đạm, dược phẩm và nhiều loại hàng hóa khác.

Phần lớn các loại phân đạm hiện đang được sử dụng, bao gồm phân đạm amoni nitrate và phân đạm urê, đều được sản xuất từ khí tự nhiên và không khí. Khoảng 60% nguyên liệu thô được làm từ khí đốt tự nhiên, số còn lại được sử dụng để cung cấp năng lượng cho quá trình tổng hợp phân bón.

Quá trình sản xuất phân đạm cụ thể như sau

Phân bón là mặt hàng mang lại lợi nhuận khổng lồ cho nền kinh tế Nga. Ảnh: Bloomberg

Đầu tiên, trong các nhà máy phân bón, người ta trộn nitơ từ không khí với hydro từ khí đốt tự nhiên ở nhiệt độ và áp suất cao để tạo ra amoniac (nguyên liệu thứ cấp trong quá trình sản xuất phân đạm).

N2 + H2 (xúc tác, nhiệt độ, áp suất) NH3

Thứ hai, bằng cách trộn không khí và amoniac trong một bể chứa, axit nitric (HNO3) sẽ được tạo ra.

NH3, 2O2, HNO3, H2O

Phân đạm sẽ được sấy khô và đóng bao sau khi được cô đặc và chuyển thành dạng hạt. Ảnh: Rappler

Thứ ba, tạo ra phân đạm amoni nitrat (NH4NO3) bằng cách trộn axit nitric đậm đặc (từ 50–70%) và khí amonic trong một bể chứa với nhiệt độ từ 100–180 độ C.

HNO3 = NH3 (nhiệt độ) → NH4NO3 (phân amoni nitrate)

Phản ứng giữa amoniac và CO2 ở áp suất cao được sử dụng để tạo ra phân urê, một loại phân đạm khác.

NH3 + CO2 (xúc tác, nhiệt độ, áp suất) (NH2)2CO (phân urê)

Amoni nitrat và urê, hai loại phân đạm khác nhau, có thể cô đặc hơn và chuyển thành dạng hạt.

Các hợp chất như Amoni Nitrat, Kali Clorua và Amoni Photphat được tạo hạt và trộn với nhau để tạo ra phân bón ở dạng hữu dụng nhất. Những hạt này sẽ được sấy khô để giảm khả năng giữ ẩm. Sau đó, chúng sẽ được trộn với nhau theo một tỷ lệ thích hợp để tạo ra phân bón tổng hợp. Phân bón sau khi trộn kỹ sẽ được chuyển đến băng chuyền đến nơi máy đóng bao.

Các bài viết tham khảo nguồn: RT, FAO, 10mosttoday, Politico, CAP.UNL, Madehow

Minh Hằng

Theo thống kê được công bố gần đây, trong tháng 5, lượng phân bón nhập khẩu riêng từ Nga đã tăng 705% về lượng và tăng 476% về giá trị so với tháng 5/2022, đạt 35.805 tấn với giá trị 17,5 triệu USD.

Một trong những ngành công nghiệp quan trọng và đáng tin cậy nhất của Nga từ trước đến nay là phân bón hóa học, chủ yếu bao gồm ba loại phân đạm, lân và kali. Trong đó, xuất khẩu đạm và lân đứng thứ tư và xuất khẩu kali đứng thứ hai thế giới sau Canada.

Theo một nghiên cứu năm 2022 của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO), có 25 quốc gia phụ thuộc vào Nga về phân bón với tỷ lệ nhập khẩu từ 30% trở lên đối với phân bón đạm, phân lân và phân kali. Nhiều quốc gia ở Đông Âu và Trung Á có sự phụ thuộc nhập khẩu tới hơn 50% vào phân bón của Nga.

Có thể bạn chưa biết: thành phần quan trọng nhất, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong giá thành phân bón của Nga, đặc biệt là phân đạm, lại chính là khí đốt tự nhiên.

Do đó, sau khi xảy ra cuộc xung đột với Ukraine đầu năm 2022, khí đốt tự nhiên nằm trong nhóm mặt hàng đầu tiên của Nga bị áp lệnh trừng phạt từ phương Tây, nhưng phân bón lại được ngoại lệ do nhu cầu đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu.

Nước Nga là nguồn tài nguyên chính cho phần lớn các loại phân đạm, chiếm khoảng 40% trữ lượng toàn cầu. Khí đốt tự nhiên của Nga có thể được tìm thấy dọc theo bờ biển bờ biển Bắc Cực của Siberia, tại Bắc Caikaus và ở phía tây bắc nước Nga.

Vậy, khí đốt tự nhiên đóng vai trò gì trong phân bón hóa học nói chung và phân đạm nói riêng?

tại một nhà máy phân bón ở Nga. Ảnh: Getty Images

Hầu hết các loại phân đạm đều phụ thuộc vào khí đốt tự nhiên, chiếm từ 70% đến 90% chi phí sản xuất. Do đó, giá khí đốt tự nhiên có tác động đáng kể đến giá phân đạm.

Một trong ba nguyên tố sau đây được sử dụng làm thành phần chính để tạo ra phân bón hóa học: nitơ (N), phốt pho (P) hoặc kali (K).

Trong đó, nitơ được cung cấp cho cây dưới dạng các ion nitrat NO3 và amoni NH2. Loại phân này thúc đẩy các quá trình sinh trưởng, làm tăng tỷ lệ protein thực vật, khuyến khích cây phát triển nhanh chóng và cho nhiều hạt, củ hoặc quả hơn. Thông thường, tỷ lệ phần trăm khối lượng của nguyên tố Nitơ được sử dụng để đánh giá độ dinh dưỡng của phân đạm.

Sản xuất phân bón là một quá trình sử dụng nhiều năng lượng sử dụng khí đốt tự nhiên làm thành phần chính.

Khí tự nhiên là hỗn hợp khí cháy được, phần lớn được tạo thành từ hydrocarbon. Trên thực tế, khí đốt tự nhiên có thể chứa tới 85% metan (CH4) và 10% etan (C2H6). Khí đốt tự nhiên thường được phát hiện cùng với các mỏ dầu trong vỏ Trái Đất, các thành tạo ngầm dưới lòng đất hoặc liên kết với các hồ có chứa hydrocarbon khác tại các vỉa than...

CO2, H2S và N2 là những tạp chất rất nhỏ được tìm thấy trong khí đốt tự nhiên. Những khí này thường được tách ra trong quá trình tinh lọc khí vì những tạp chất này có thể là giảm nhiệt trị và đặc tính của khí đốt tự nhiên.

Khí tự nhiên hóa lỏng có thể được lưu trữ dưới dạng khí đốt tự nhiên. Ảnh: CNBC

LNG, hoặc khí tự nhiên hóa lỏng, có thể được lưu trữ dưới dạng khí đốt tự nhiên khi được vận chuyển bằng tàu. Cả xe bồn và tàu bồn sẽ vận chuyển khí hóa lỏng.

Theo các chuyên gia, khí đốt tự nhiên được sử dụng để cung cấp nhiên liệu và nguyên liệu đầu vào cho lĩnh vực chế biến hóa chất. Những hóa chất này được sử dụng để sản xuất phân đạm, dược phẩm và nhiều loại hàng hóa khác.

Phần lớn các loại phân đạm hiện đang được sử dụng, bao gồm phân đạm amoni nitrate và phân đạm urê, đều được sản xuất từ khí tự nhiên và không khí. Khoảng 60% nguyên liệu thô được làm từ khí đốt tự nhiên, số còn lại được sử dụng để cung cấp năng lượng cho quá trình tổng hợp phân bón.

Quá trình sản xuất phân đạm cụ thể như sau

Phân bón là mặt hàng mang lại lợi nhuận khổng lồ cho nền kinh tế Nga. Ảnh: Bloomberg

Đầu tiên, trong các nhà máy phân bón, người ta trộn nitơ từ không khí với hydro từ khí đốt tự nhiên ở nhiệt độ và áp suất cao để tạo ra amoniac (nguyên liệu thứ cấp trong quá trình sản xuất phân đạm).

N2 + H2 (xúc tác, nhiệt độ, áp suất) NH3

Thứ hai, bằng cách trộn không khí và amoniac trong một bể chứa, axit nitric (HNO3) sẽ được tạo ra.

NH3, 2O2, HNO3, H2O

Phân đạm sẽ được sấy khô và đóng bao sau khi được cô đặc và chuyển thành dạng hạt. Ảnh: Rappler

Thứ ba, tạo ra phân đạm amoni nitrat (NH4NO3) bằng cách trộn axit nitric đậm đặc (từ 50–70%) và khí amonic trong một bể chứa với nhiệt độ từ 100–180 độ C.

HNO3 = NH3 (nhiệt độ) → NH4NO3 (phân amoni nitrate)

Phản ứng giữa amoniac và CO2 ở áp suất cao được sử dụng để tạo ra phân urê, một loại phân đạm khác.

NH3 + CO2 (xúc tác, nhiệt độ, áp suất) (NH2)2CO (phân urê)

Amoni nitrat và urê, hai loại phân đạm khác nhau, có thể cô đặc hơn và chuyển thành dạng hạt.

Các hợp chất như Amoni Nitrat, Kali Clorua và Amoni Photphat được tạo hạt và trộn với nhau để tạo ra phân bón ở dạng hữu dụng nhất. Những hạt này sẽ được sấy khô để giảm khả năng giữ ẩm. Sau đó, chúng sẽ được trộn với nhau theo một tỷ lệ thích hợp để tạo ra phân bón tổng hợp. Phân bón sau khi trộn kỹ sẽ được chuyển đến băng chuyền đến nơi máy đóng bao.

Các bài viết tham khảo nguồn: RT, FAO, 10mosttoday, Politico, CAP.UNL, Madehow

tại một nhà máy phân bón ở Nga. Ảnh: Getty Images

Khí tự nhiên hóa lỏng có thể được lưu trữ dưới dạng khí đốt tự nhiên. Ảnh: CNBC

Phân bón là mặt hàng mang lại lợi nhuận khổng lồ cho nền kinh tế Nga. Ảnh: Bloomberg

Phân đạm sẽ được sấy khô và đóng bao sau khi được cô đặc và chuyển thành dạng hạt. Ảnh: Rappler

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống