Những tập tin, thư mục của Windows mà bạn nên sao lưu thường xuyên

Trong Windows có hàng tá tập tin và thư mục. Và đối với hầu hết người dùng bình thường, chẳng mấy ai biết được cái nào đóng vai trò quan trọng nhất và cần phải sao lưu thường xuyên trong trường hợp có sự cố.

Trước khi bắt đầu, bạn nên biết rằng mục đích của việc sao lưu là khi có chuyện gì không may xảy ra, bạn sẽ có thể khôi phục dữ liệu và khiến hệ thống hoạt động lại một cách bình thường. Tuy nhiên, đôi khi quá trình khôi phục sẽ không dễ dàng, bạn sẽ phải áp dụng một số thủ thuật, nhưng dù sao thì có còn hơn không.

1. Thư mục AppData và ProgramData

Theo Makeuseof, thư mục AppData (C:/Users/{username}/AppData) là nơi lưu trữ các cài đặt của các ứng dụng dành riêng cho mỗi người dùng. Trong AppData có thư mục Roaming chứa các dữ liệu mà người dùng có thể mang sang một hệ thống khác, và thư mục Local chứa các dữ liệu dành riêng cho hệ thống hiện tại mà thôi.

Bạn không cần sao lưu toàn bộ thư mục AppData mà chỉ cần chú ý các ứng dụng mà bạn cần sao lưu cài đặt, và chú ý là thư mục Roaming quan trọng hơn Local, do đó bạn có thể bỏ qua thư mục Local nếu muốn.

Thư mục ProgramData (C:/ProgramData) chứa các cài đặt của ứng dụng và các dữ liệu khác không liên quan đến bất kỳ người dùng nào. Bạn cũng không cần sao lưu toàn bộ thư mục này mà chỉ cần chọn các ứng dụng bạn nghĩ sẽ cần sau này mà thôi.

Cần chú ý là các dữ liệu và cài đặt được lưu trữ trong hai thư mục nêu trên đôi khi chỉ tương thích với một số phiên bản nhất định của một ứng dụng, do đó có thể xảy ra trường hợp bạn khôi phục nhầm dữ liệu phiên bản cũ vào một phiên bản mới đang được cài đặt, dẫn đến lỗi xảy ra.

2. Thư mục Documents

Thư mục Documents (C:/Users/{username}/Documents) chứa các tập tin và tài liệu riêng tư của mỗi người dùng. Tuy nhiên nhiều ứng dụng lại lưu trữ các dữ liệu của chúng vào đây (như ứng dụng Calibre lưu trữ các dữ liệu về thư viện ebook...)

Cũng như hai thư mục ở mục 1, bạn chỉ cần lựa chọn và sao lưu những thư mục cần thiết mà thôi.

3. Thư mục Downloads

Thư mục Downloads (C:/Users/{username}/Downloads) chứa các tập tin đã được tải xuống từ mạng Internet, và là thư mục tải xuống mặc định của hầu hết các trình duyệt web cũng như các chương trình tăng tốc download (như IDM). Bạn có thể tuỳ chọn sao lưu những nội dung trong thư mục này theo ý thích.

4. Thư mục Email

Nếu bạn sử dụng email ở giao thức IMAP thì có thể bỏ qua phần này. Còn nếu bạn sử dụng giao thức POP3 thì nên chú ý, vì giao thức POP3 sẽ tải về các email của bạn để có thể xem offline.

Mỗi chương trình email lại lưu dữ liệu ở các đường dẫn khác nhau. Thậm chí một số chương trình như Outlook lại có nhiều nơi lưu trữ khác nhau tuỳ hệ thống bạn đang sử dụng.

Bạn có thể sử dụng Google với câu hỏi "cách sao lưu email trong {tên chương trình email}" để biết thêm chi tiết.

5. Thư mục Games

Nếu bạn sử dụng Steam thì có thể bạn đã bật tính năng Cloud để đồng bộ dữ liệu và cài đặt game từ đám mây xuống máy tính (bật Steam Cloud trong Steam > Settings > Cloud > Enable Steam Cloud synchronization for application which support it). Tính năng này thể hiện ở biểu tượng hình đám mây trong mục Library của Steam.

Các game không hỗ trợ Steam Cloud sẽ lưu dữ liệu ở một số thư mục như:

C:/ProgramData/tên game

C:/Program Files/tên game

C:/Program Files/Steam/steamapps/common/tên game

C:/Program Files/Steam/tên người dùng/tên game

C:/User/tên người dùng/AppData/Roaming/tên game

6. Các thư mục nhạc, hình Ảnh, video

Các thư mục này có thể được tìm thấy ở các vị trí sau:

C:/User/tên người dùng/Music

C:/User/tên người dùng/Pictures

C:/User/tên người dùng/Videos

Một số chương trình chơi đa phương tiện sẽ sử dụng các đường dẫn trên để lưu trữ dữ liệu của mình, do đó bạn có thể muốn sao lưu toàn bộ các thư mục này để tránh mất dữ liệu đa phương tiện.

7. Projects, các bản ghi

Projects là các công việc bạn đang thực hiện trên các ứng dụng như lập trình, chỉnh sửa ảnh/video... Còn bản ghi có thể là một tập tin excel hoặc word chứa thông tin về thuế, tiền thuê nhà, hoá đơn, thông tin thẻ tín dụng...

Vị trí của các tập tin Project và các tập tin bản ghi hầu hết đều do người dùng quyết định, do đó hãy nhớ kỹ đường dẫn để có thể sao lưu khi cần thiết.

8. Các tập tin và thư mục không cần sao lưu

- Drivers: không nên sao lưu drivers vì mỗi hệ thống lại cần một phiên bản driver khác nhau, do đó bạn sẽ gặp lỗi nếu khôi phục driver không tương thích với hệ thống mới. Nếu muốn chắc chắn thì bạn nên sao lưu tập tin cài đặt của driver thay vì chính tập tin driver đó.

- Program Files: đây là thư mục chứa các phần mềm bạn đã cài, và ai cũng biết là không thể đơn giản copy và paste chúng sang một hệ thống khác. Một số phần mềm sẽ hoạt động tốt (ví dụ các phần mềm Portable), nhưng phần lớn chúng sẽ báo thiếu một số thành phần nào đấy mà chỉ có quá trình cài đặt mới có thể cung cấp đầy đủ các thành phần bị thiếu đó.

- Tập tin tạm (temp): chúng là các tập tin được hệ thống tạo ra tạm thời trong một khoảng thời gian nhất định để thực hiện một số tác vụ nào đó, và sẽ trở nên vô dụng sau khi hoàn thành công việc. Hầu hết các ứng dụng sẽ tự động xoá các tập tin tạm này, nhưng một số lập trình viên...lười nhác thì lại quên lập trình thao tác này trên các ứng dụng của mình.

- Thư mục Windows: nhiều người nghĩ chỉ cần sao lưu thư mục này thì họ sẽ có thể sao lưu được cả hệ thống, nhưng sự thực thì ngược lại. Một hệ thống Windows còn phụ thuộc vào rất nhiều thành phần khác như registry, bootloader... Cách duy nhất để sao lưu toàn hệ thống là sử dụng một chương trình tạo ảnh đĩa, như Norton Ghost huyền thoại chẳng hạn.

Tấn Minh