Xu hướng trên thị trường sản xuất vaccine theo hợp đồng (*)

Đại dịch Covid–19 đã khiến thị trường sản xuất vaccine theo hợp đồng trở nên sôi động, theo dự báo sẽ đạt giá trị 4 tỷ USD vào năm 2026 với mức tăng trưởng CAGR 13% trong giai đoạn 2021 – 2026 (giai đoạn được khảo sát).

Covid–19 thực sự đã mang tới những đổi thay căn bản, thậm chí mở ra một kỷ nguyên mới đối với các loại vaccine, dược phẩm sinh học và thị trường sản xuất vaccine thuê ngoài (outsource). Để đáp ứng nhu cầu vaccine chống Covid, khoảng 3/4 số hãng dược phẩm và công ty công nghệ sinh học trên thế giới đã liên kết hoặc tham gia thỏa thuận với những nhà sản xuất vaccine theo hợp đồng (CMO). So với phương án in-house (hãng vừa nghiên cứu & phát triển sản phẩm vừa tự tổ chức sản xuất), outsource tỏ rõ lợi thế khi giúp tối ưu hóa chi phí, tận dụng hiệu quả các nguồn lực và phát huy chuyên môn trong lĩnh vực sản xuất. Ngoài ra, dân số gia tăng đi kèm với nhận thức về chăm sóc y tế và nhu cầu đối với những loại vaccine, dược phẩm mới,… cũng là các yếu tố khuyến khích sự phát triển của ngành này.

Thị trường vaccine thương mại bùng nổ vì Covid-19.

Quy mô thị trường

Năm 2020, khoảng 64% vaccine trên thị trường vaccine thương mại là được sản xuất theo hợp đồng. Trong đó, vaccine được sử dụng cho mục đích tiền lâm sàng chiếm 13%. Vaccine lâm sàng được kỳ vọng sẽ đạt mức tăng trưởng tuyệt đối hơn 113% (492 triệu USD về giá trị) trong giai đoạn được khảo sát. Trước xu hướng xuất hiện ngày càng thường xuyên của các chủng virus như Covid 19, Ebola, sốt Lassa,… nhu cầu đảm bảo nguồn cung vaccine ngày càng trở nên cấp thiết, bên cạnh những phương án phòng ngừa và điều trị bệnh truyền nhiễm khác.

Trong số các loại vaccine được sản xuất theo phương thức thuê ngoài, vaccine tiểu đơn vị (sub-unit) chiếm thị phần lớn nhất (34%) - đạt giá trị 633 triệu USD – và chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ nhờ nhu cầu từ những chương trình tiêm chủng nghiêm ngặt trên quy mô lớn do các tổ chức quốc tế và quốc gia thực hiện.

Đến năm 2026, thị trường sản xuất vaccine sống giảm độc lực (live-attenuated) theo hợp đồng sẽ đạt giá trị hơn 1 tỷ USD. Đây là một trong những công nghệ chủng ngừa được sử dụng rộng rãi nhất, đòi hỏi quy trình sản xuất phức tạp làm phát sinh chi phí R&D, vì thế các hãng thường tìm đến giải pháp thuê ngoài nhằm giảm giá thành và đáp ứng số lượng lớn.

Công nghệ mRNA là một sáng tạo đột phá, giúp sản xuất vaccine nhanh và rẻ hơn phương pháp truyền thống, bên cạnh những ưu điểm vượt trội của loại vaccine mRNA (mang lại khả năng bảo vệ cơ thể trước nhiều loại bệnh, nhờ đó giảm số mũi tiêm cần thiết). Thị trường này được kỳ vọng sẽ tăng trưởng hơn 124% trong giai đoạn được khảo sát song chưa rõ sẽ tác động thế nào đến hoạt động sản xuất theo hợp đồng.

Dịch vụ

Mức tăng CAGR¹ của thị trường dịch vụ gia công đóng ống (fill/finish) trong giai đoạn được khảo sát sẽ đạt khoảng 13%. Đây là khâu thường được thuê ngoài do những quy định giám sát hết sức chặt chẽ cùng giá thành đắt đỏ. Ngoài ra, thị trường dịch vụ phân tích và quản lý chất lượng (QC) cũng sẽ tăng trưởng rất tốt, đạt giá trị hơn 322 triệu USD vào năm 2026 do nhu cầu áp dụng nhiều phương pháp cải tiến và quy trình mới đối với chuỗi sản xuất mở rộng.

Yếu tố địa lý

Bắc Mỹ hiện là nơi có nhiều doanh nghiệp CMO nhất và chiếm lĩnh 35% thị trường sản xuất vaccine theo hợp đồng, trong đó các công ty Mỹ chiếm hơn 90% và Canada gần 10%. Châu Âu xếp sau với 26 %. Dòng người nhập cư lớn mang theo nguy cơ phát tán nhiều loại virus và mầm bệnh đã thúc đẩy nhu cầu mở rộng ngành sản xuất dược phẩm và công nghệ sinh học tại thị trường này. Tuy nhiên, châu Âu chỉ có một vài CMO lớn, còn lại hầu hết đều là những nhà sản xuất vừa và nhỏ (SME).

Khu vực Châu Á – Thái Bình Dương chủ yếu cũng là sân chơi của các SME nhưng sẽ đạt mức tăng trưởng CAGR cao nhất do dân số đông – kéo theo nguy cơ mắc những bệnh truyền nhiễm cùng nhu cầu tiêm chủng. Chuỗi sản xuất mở rộng cùng với các dịch vụ outsource và cải tiến tăng cường, bên cạnh việc khuyến khích áp dụng công nghệ mới chắc chắn sẽ tác động sâu sắc đến lĩnh vực sản xuất vaccine theo hợp đồng tại thị trường này.

Những nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil, Mexico,… được đánh giá là đặc biệt hấp dẫn, riêng thị trường Ấn Độ sẽ đạt mức tăng trưởng CAGR trên 15%.

Các tay chơi lớn

Ajinomoto BioPharma, Viện Nghiên cứu Sinh học phân tử Albany (AMRI), Catalent, Cytovance Biosolutions, Resolution Biosolutions, Fujifilm Diosynth Biotechnologies, GlaxoSmithKline,… là những tay chơi lớn nhất trên thị trường sản xuất vaccine theo hợp đồng. Họ đã và đang tham gia vào nhiều liên minh hay thỏa thuận hợp tác chiến lược, cũng như tìm cách tạo dựng mối quan hệ lâu dài với các nhà cung cấp và hệ thống phân phối để tăng cường năng lực cạnh tranh và sự hiện diện trên thị trường.

(*) Xem báo cáo Vaccine Contract Manufacturing Market - Global Outlook and Forecast2021-2026.

1. Compound Annual Growth Rate: Tăng trưởng gộp trung bình.

Minh Phương (theo European Pharmaceutical Review)

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống