Xu hướng module điều khiển từ xa trên phương tiện chiến đấu hiện đại

Từ các giải pháp RWS của Nga như Epoch, Kinjal, Berezhok, tháp pháo không người lái của phương tiện chiến đấu hạng nặng Armata, đến Kongsberg Protector của Na Uy, Cockerill 3030 của Bỉ, Oto Melara HITFIST của Italy và các module không người lái tích hợp trên xe bọc thép hạng nặng của Trung Quốc, đều định hướng đưa kíp điều khiển ra khỏi khu vực hỏa lực, bù đắp sự thiếu vắng điều khiển trực tiếp của con người bằng hệ thống điều khiển số, trí tuệ nhân tạo và đơn giản hóa thiết kế phương tiện chiến đấu. 

Vì sao RWS trở thành xu hướng? 

Theo đánh giá của Tạp chí quân sự Topwar, khi cụm hỏa lực chính được tích hợp trên module điều khiển từ xa, trưởng xe và pháo thủ, thậm chí là nạp đạn viên sẽ có vị trí an toàn hơn trong thân xe, thay vì không gian chật hẹp và nguy hiểm của tháp pháo.

Điều này giúp giảm đáng kể nguy cơ tổn thương trước mảnh đạn, hỏa lực bắn thẳng và đòn tập kích từ trên cao. Nền tảng xe tăng T-14 Armata, với tháp pháo không người lái, là ví dụ điển hình của dạng thiết kế này.

T-14 Armata là xe tăng tiên phong đưa thiết kế tháp pháo không người lái lên khung gầm xe tăng. Ảnh: TASS

Tạp chí quân sự Janes nhận định, việc “đưa kíp chiến đấu ra khỏi tháp” để giảm nguy cơ thương vong, cũng như tạo thêm không gian tăng giáp cho tháp pháo mà không làm tăng chiều cao tháp pháo quá nhiều khi trang bị RWS. 

Hệ thống cảm biến đa phổ có hỗ trợ nhận diện, phân loại và khóa mục tiêu, giúp phương tiện chiến đấu trang bị RWS thậm chí có ưu thế hơn khả năng chiến đấu của kíp chiến đấu con người, vốn bị hạn chế bởi khả năng quan sát và đánh giá tình huống trong khoang lái chật hẹp.

Thực tế, các cảm biến hiện đại đã cung cấp góc nhìn 360 độ xung quanh thân xe, thậm chí công nghệ xử lý ảnh đã có thể nhận diện và đánh dấu các mục tiêu tiềm năng cho kíp chiến đấu. Điều này rất quan trọng trong môi trường tác chiến phức tạp như đô thị, rừng núi...

Một điểm đáng chú ý của RWS chính là khả năng tích hợp dễ dàng lên các khung thân xe bọc thép cũ, nhờ thiết kế module nhỏ gọn và hệ thống điều khiển đã được tự động hóa. Điều này có thể thấy qua những thiết kế xe chiến đấu BMP-2 với module Berezhok, hay xe tăng T-55 của Algeria được hoán cải thành xe chiến đấu yểm trợ tăng (BMPT) với module tương tự. Thiết kế dạng module giúp việc nâng cấp dễ dàng với chi phí hợp lý hơn là trang bị mới. 

RWS Epoch, với hỏa lực đa dạng từ pháo chính 57mm, tên lửa chống tăng Kornet, súng máy song song 7,62mm, cung cấp khả năng chiến đấu linh hoạt. Ảnh: RIAN

Trong tác chiến hiện đại, RWS cũng phù hợp với hướng tác chiến lấy mạng làm trung tâm, khi mỗi phương tiện chiến đấu, cũng như người lính, là một phần tử trong hệ thống chiến đấu lớn. Hệ thống liên kết chỉ huy các cấp, bản đồ chiến trường số hóa, chia sẻ ảnh mục tiêu theo thời gian thực, giúp rút ngắn thời gian quyết định khai hỏa với đạn thông minh. Sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo (AI) càng giúp đẩy nhanh quá trình này. 

Đặc biệt, sự xuất hiện của các loại UAV chiến đấu trong thời gian qua khiến việc cần các hệ thống cảm biến giám sát và hỗ trợ chiến đấu quan trọng hơn khả năng nhận thức tình huống của kíp chiến đấu trong môi trường tác chiến phức tạp. RWS được coi là một cách giúp tối ưu hóa khả năng ngăn chặn UAV, cũng như giảm thiệt hại cho phương tiện trong trường hợp bị trúng đạn khi khoang chiến đấu với đạn dược được tách biệt với khoang điều khiển và động cơ.

Những hướng phát triển RWS đáng chú ý 

Với yêu cầu tác chiến độc lập cao, các RWS của Nga định hướng ưu tiên về hỏa lực và khả năng tấn công mục tiêu ở tầm xa. Các module Berezhok và Epoch thể hiện rõ ràng cho hướng phát triển này với pháo chính cỡ 30 tới 57mm, tích hợp tên lửa chống tăng hạng nặng với hệ thống cảm biến đa phổ, đáp ứng khả năng chiến đấu bất kể ngày đêm và góc nâng, hạ vũ khí lớn để tác chiến trong đô thị hoặc địa hình phức tạp. 

Kongsberg Protector RWS của Na Uy lại định hướng module tác chiến đa dụng, đáp ứng từ phương tiện chiến đấu trực tiếp tới hỏa lực hỗ trợ. Hỏa lực pháo chính 30mm với đạn thông minh trang bị ngòi nổ lập trình đáp ứng nhiều nhiệm vụ khác nhau, từ chiến đấu mặt đất tới phòng không tầm thấp.

Sự đơn giản và nhỏ gọn của Kongsberg Protector RWS khiến nó được nhiều quốc gia lựa chọn trang bị trên phương tiện chiến đấu. Ảnh: Topwar

Tập đoàn John Cockerill Defense giới thiệu mẫu RWS Cockerill 3030 đại diện cho triết lý thiết kế module hóa sâu, có thể mở rộng và thay đổi cấu hình từ nhiều hãng chế tạo vũ khí khác, để dễ dàng đáp ứng nhiều yêu cầu của khách hàng nhập khẩu. RWS cung cấp hỏa lực từ bệ súng máy 12,7mm tới pháo chính 105mm, đáp ứng nhiều nhiệm vụ khác nhau.

Giám đốc mảng vũ khí của Tập đoàn John Cockerill Defense, Frank Jansens cho biết: “Cockerill 3030 có khả năng hoán đổi cỡ nòng và cấu hình không người lái, giúp quân đội linh hoạt trong môi trường chiến đấu phức tạp”. Ngoài ra, theo lời ông này, việc tích hợp AI trong việc phát hiện, định vị và dẫn bắn giúp tăng tỷ lệ bắn trúng mục tiêu của Cockerill 3030 lên 90%.

RWS Cockerill 3030 với cấu hình chiến đấu đa dạng, phục vụ nhiều nhu cầu của khách hàng. Ảnh: Defense News

RWS Oto Melara HITFIST của Italy định hướng thân thiện với kíp chiến đấu, khi vẫn duy trì thiết kế công thái học, tương tự như phương tiện chiến đấu truyền thống, nhưng trang bị hệ thống cảm biến ưu thế hơn và hỏa lực đa dạng cho nhiều nhiệm vụ khác nhau. 

Trong khi đó, các RWS của Trung Quốc trên nền xe hạng nặng định hướng phương tiện là trung tâm chỉ huy, với pháo bắn nhanh, tên lửa chống tăng, cảm biến đa phổ và các hệ thống thiết bị bay không người lái tích hợp. Phương tiện mang RWS sẽ trở thành trung tâm chỉ huy chiến thuật của một đơn vị bộ binh thiết giáp. 

RWS đang định hình lại chiến tranh cơ giới hóa, ưu tiên tự động hóa và bảo vệ. RWS mang lại khả năng bảo vệ kíp điều khiển và tăng hiệu quả chiến đấu nhờ cảm biến hiện đại và điều khiển số hóa. Cùng với đó, thiết kế module hóa giúp tối ưu chi phí vòng đời. Xu hướng này đang được quân đội nhiều quốc gia quan tâm phát triển với nhiều biến thể khác nhau.

TUẤN SƠN (tổng hợp)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quân sự thế giới xem các tin, bài liên quan.