Liệu có cần blockchain cho vũ trụ ảo metaverse?

Metaverse có nhất thiết phải sử dụng blockchain để xây dựng không?

Bài viết của tác giả Arunkumar Krishnakumar trên CoinTelegraph cho rằng câu trả lời cho câu hỏi trên phụ thuộc vào cách chúng ta định nghĩa metaverse. Có người cho rằng metaverse là thế giới cho phép người dùng đắm chìm vào các trải nghiệm thực tế ảo (VR), vì vậy họ chỉ cần bộ kính VR và không cần đến blockchain.

Mặc dù điều này không sai nhưng metaverse vẫn chưa được định nghĩa đầy đủ. Các chuyên gia kỳ vọng metaverse sẽ không chỉ dừng lại ở thế giới ảo mà sẽ là internet thế hệ kế tiếp. Ngoài VR, cần rất nhiều công nghệ khác để tạo ra Internet thế hệ mới.

Tại sao lại phải tiến tới internet thế hệ mới?

Tác giả trên CoinTelegraph cho rằng Internet hiện tại vẫn còn nhiều bất cập khi người dùng không được nắm quyền kiểm soát dữ liệu, những người sáng tạo nội dung gặp bất lợi khi tham gia các ứng dụng như Google, Facebook, Instagram và Amazon. Những ứng dụng này kiếm tiền từ dữ liệu và nội dung mà người dùng tạo ra, đổi lại người dùng chỉ nhận được một phần lợi nhuận rất nhỏ. Mặt khác, các ứng dụng tạo ra "ông lớn" mang lại hàng nghìn tỷ USD.

Mặc dù internet đầy rẫy nội dung miễn phí, nhưng những người tạo nội dung lại không được trả công xứng đáng với thành quả của họ. Internet hiện tại không cho phép người dùng kiểm soát dữ liệu; thay vào đó, nó coi dữ liệu người dùng là tài sản hiển nhiên. Chẳng hạn, khi chuyển dữ liệu từ Facebook qua Twitter, chúng ta không thể làm như vậy. Do đó, Internet tương lai được kỳ vọng sẽ cải thiện những bất cập này.

Blockchain tham gia vào internet thế hệ mới như thế nào?

Internet xử lý hàng triệu giao dịch dữ liệu mỗi giây, còn blockchain Có rất nhiều hạn chế về khả năng mở rộng và tốc độ xử lý dữ liệu, chỉ mới ở giai đoạn sơ khai. Tuy nhiên, blockchain được kỳ vọng sẽ không chỉ đóng vai trò là cơ sở hạ tầng cho Internet tương lai mà sẽ tạo ra giá trị về kinh tế để giải quyết các thách thức của Internet hiện tại.

Dựa trên blockchain, metaverse có thể tạo ra một nền kinh tế token (tokenomics). Khi đó, người quản trị cộng đồng hoặc mạng xã hội sẽ nắm giữ các token quản trị, còn người dùng tham gia tích cực vào hệ sinh thái metaverse có thể sở hữu các token tiện ích (utility token). Họ có thể có được các token này bằng cách chơi trên metaverse hoặc bằng cách tạo nội dung, chẳng hạn như một bức tranh, một ứng dụng hoặc những bài viết có giá trị.

Metaverse thường cho phép người tham gia kiếm tiền bằng cách đóng góp vào nền tảng, tạo ra giá trị. Khi những người này muốn chuyển sang một hệ sinh thái khác, họ có thể chuyển toàn bộ danh sách bạn và dữ liệu của mình sang "nhà mới". Nguyên tắc là người dùng, trái ngược với nền tảng, sẽ sở hữu dữ liệu cá nhân.

NFT (token không thể thay thế) là một đặc điểm khác của metaverse. Khi nạp tiền mua vật phẩm trong các game Web2, người chơi chỉ tạo lợi nhuận cho hãng trò chơi; họ không sở hữu vật phẩm đó vĩnh viễn; thay vào đó, họ sử dụng blockchain để thay đổi điều này. Các game thủ có thể xem vật phẩm trong game là tài sản và tự do mua bán trên metaverse nếu vật phẩm được lưu trên NFT dưới dạng tài sản.

Thách thức của blockchain khi sử dụng metaverse

Mặc dù có nhiều lợi ích nhưng không thể phủ nhận rằng blockchain đang ở giai đoạn sơ khai và chưa giải quyết được các vấn đề bảo mật, khả năng mở rộng mạng lưới và khả năng tương tác giữa các blockchain.

Ngay cả blockchain, được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới, cũng chỉ xử lý được 50.000 giao dịch/giây, trong khi internet cần xử lý hàng triệu dữ liệu trên giây, bao gồm email, bài đăng, tin nhắn, tìm kiếm Google...

Ngoài những vấn đề về kỹ thuật, việc phát triển một mô hình kinh tế bền vững cho metaverse cũng không hề đơn giản. Mặc dù đang được xem là một mô hình tăng trưởng hiệu quả, GameFi với các trò chơi hái ra tiền vẫn chưa thực sự bền vững. Mặc dù các mô hình kinh tế cho metaverse đang được thử nghiệm liên tục, nhưng vẫn cần thêm nhiều chu kỳ nữa để xác định mô hình nào là phù hợp.

Ngoài ra, rất nhiều người quan tâm đến trải nghiệm người dùng trong metaverse. Để mọi người có thể tham gia vào metaverse mà không gặp phải các vấn đề như nghẽn mạng, đường truyền yếu, hình ảnh không đồng bộ,..., cần có các thiết bị VR và phần cứng Web3 đủ mạnh.

Bạn đã sẵn sàng tham gia hành trình metaverse chưa?

Về lý thuyết, một metaverse lý tưởng nên hoạt động dựa trên blockchain, vừa khuyến khích người dùng sáng tạo nội dung và kiếm lợi nhuận vừa mang đến cho họ trải nghiệm thực tế ảo chân thật nhất.

Tuy nhiên, có những trở ngại cần vượt qua trước khi có thể tạo metaverse với cơ sở hạ tầng là công nghệ blockchain. Tác giả CoinTelegraph đề xuất hướng tiếp cận khả thi trong thời điểm hiện tại là chỉ đưa blockchain tham gia một phần vào metaverse, cụ thể là hỗ trợ tạo giá trị về mặt kinh tế, còn các yếu tố trải nghiệm người dùng, khả năng mở rộng vẫn phải dựa vào các công nghệ có sẵn của Web2 - internet như chúng ta biết ngày nay. Một metaverse được lưu trữ hoàn toàn trên blockchain (on-chain: trên chuỗi) với khả năng mở rộng hoàn thiện (scalability) hầu như là không tưởng, vẫn còn chờ các phát kiến trong tương lai.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống