RegTech có hỗ trợ chuyển hóa phát triển của ngành Fintech không?

Điều này phản ánh tầm quan trọng của RegTech trong việc hỗ trợ các tổ chức tài chính quản lý nghĩa vụ tuân thủ pháp lý. Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA) đã và đang triển khai RegTech vào năm 2023.

RegTech có phải là nhiệm vụ cấp bách của các tổ chức toàn cầu?

Theo ông Phan Đức Trung, Phó chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam, RegTech (Regulatory Technology) là một khái niệm xuất hiện sau khái niệm Fintech, là công nghệ hỗ trợ tuân thủ pháp lý. Trong một báo cáo về tầm nhìn của Fintech tới năm 2025 cho Chính phủ Anh từ tháng 3.2015 dưới tiêu đề "FinTech Futures: The UK as a World Leader in Financial Technologies", khái niệm này lần đầu tiên được đề cập. Tác giả Mark Jeremy Walport đề cập đến một công nghệ quản lý mới gọi là Regulay viết tắt là RegTechs mà ông tin là "tương lai của quy định luật lệ."

Đến năm 2023, Công ty Kiểm toán KPMG đã ghi nhận trong báo cáo "Pulse of Fintech H2'22", khi số lượng hoạt động tài chính và giao dịch trên nền tảng số tăng dần, cả công ty và nhà đầu tư đều nhận ra rằng việc chấp nhận RegTech không còn là một lựa chọn mà là một nhiệm vụ cấp bách.

Các công ty dịch vụ tài chính trên toàn thế giới, đặc biệt là các công ty đa quốc gia, phải quản lý việc tuân thủ trên nhiều vùng lãnh thổ, ngày càng gặp khó khăn về chi phí tuân thủ.

Theo ông Trung, "Trên toàn cầu, sự chuyển đổi quy định và công nghệ của các dịch vụ tài chính trong thập niên qua từ phía cơ quan quản lý, cùng với áp lực ngày càng tăng đối với các công ty dịch vụ tài chính nhằm đạt được hiệu quả cao hơn bao giờ hết, đã tạo điều kiện hoàn hảo cho RegTech phát triển."

Ông Trung giải thích cụ thể rằng việc áp dụng rộng rãi điện toán đám mây và giao diện lập trình ứng dụng (API) trên thị trường dịch vụ tài chính phần lớn là nguyên nhân dẫn đến sự phát triển nhanh chóng của các chủ đề phụ RegTech như tuân thủ, tội phạm tài chính, an ninh mạng và báo cáo theo quy định.

Đặc biệt, các quy định pháp lý mới và sửa đổi được áp dụng sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008–2009 đã có rất nhiều nhu cầu đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ tài chính, cùng với áp lực ngày càng tăng về chi phí do suy thoái kinh tế toàn cầu sau khủng hoảng như Covid-19, xung đột địa chính trị khu vực, đã tạo ra một nền tảng vững chắc cho các giải pháp RegTech có thể mang lại hiệu quả cho các đơn vị bị quản lý hơn là chỉ các nhà quản lý.

Định hướng của VBA đối với RegTech tại Việt Nam

Ông Trung lưu ý rằng các hoạt động giao dịch tài chính nhỏ gia tăng mạnh ở các ứng dụng Fintech mới như cho vay P2P, thanh toán, quản lý tài chính cá nhân, bán chéo các sản phẩm B2B2C, giao dịch tài sản số... đã làm nảy sinh nhiều hệ lụy xã hội như tranh chấp tài sản số, phương pháp đòi nợ thuê qua công nghệ... Đây là một thách thức trong quản trị với các cơ quan quản lý nếu không có các hệ thống RegTech.

Do đó, các ứng dụng RegTech sẽ là một trong những chương trình hành động của Hiệp hội trong năm 2023. Chương trình truy xuất kiểm tra hành vi có dấu hiệu lừa đảo ChainTracer là chương trình RegTech đầu tiên của VBA và các đối tác.

Về bản chất, đây là nền tảng truy vết giao dịch trên blockchain. ChainTracer sẽ xem xét dữ liệu hoạt động trên chuỗi (on-chain) của một dự án và tham khảo với các mô hình đã biết để xác định xem một dự án có phải là lừa đảo hay không sau khi nhận được thông tin từ nhà đầu tư. Nền tảng này cũng sẽ xem xét các hành vi thị trường để nhận diện lạm phát và cảnh báo nhà đầu tư về các cuộc tấn công mã độc (ransomware).

Rào cản về chi phí quản lý gián tiếp sẽ tăng lên nếu các doanh nghiệp muốn tăng cường công tác tuân thủ mà không có RegTech. Theo ông Trung, các cơ quan quản lý nên là đầu tàu và cho phép đẩy nhanh việc phát triển các ứng dụng về RegTech. Ngoài ra, các doanh nghiệp nội địa nên hướng tới một thị trường toàn cầu dựa trên các tiêu chuẩn kết nối với các sản phẩm RegTech toàn cầu. Khi đó, sự vươn ra của các doanh nghiệp nội địa là tự lực kết nối không phụ thuộc nhiều vào các luật lệ khu vực nhỏ hơn.

Theo các phân tích và tổng kết từ KPMG, năm 2021 được cho là năm bùng nổ về tỷ suất đầu tư toàn cầu vào tiền điện tử và blockchain, đạt 30 tỉ USD. Con số đầu tư giảm 23%, đạt 23,1 tỉ USD vào năm 2022 và RegTech vẫn chiếm tỷ trọng hơn 1/3.

Theo ông Trung, các sản phẩm của RegTech bao trùm rất nhiều, nhưng thiết kế của đơn vị am hiểu về tính pháp lý tuân thủ của mô hình là cần thiết. Trước đây, việc thiết kế một sản phẩm hoặc dịch vụ SaaS phải hiểu được rõ ràng về sản phẩm đó, thì nay việc thiết kế một Sản phẩm hoặc Dịch vụ RegTech phải hiểu rất rõ về sản phẩm đó. Các sản phẩm hoặc dịch vụ của công ty bây giờ sẽ được đặt trong một chuỗi pháp lý tuân thủ chính xác. Các yêu cầu tuân thủ có thể khác nhau thuộc vào quy định, chẳng hạn như quy định của quốc gia hoặc vùng lãnh thổ. Do chúng được sản xuất cho các giao dịch nhỏ nhưng số lượng lớn nằm rải rác có tính chất hoạt động 24/7, các công ty Fintech trong lĩnh vực tài chính sẽ bắt buộc phải ưu tiên sử dụng các sản phẩm RegTech. Sản phẩm RegTech sẽ rất nhiều và, giống như CyberSecurity, sẽ đóng vai trò quan trọng không chỉ trong lĩnh vực an ninh mà còn trong lĩnh vực kinh tế, hỗ trợ sự phát triển của nền kinh tế internet.

Do đó, RegTech sẽ đóng vai trò quan trọng trong tiến trình thương mại toàn cầu hóa đối với ngành Fintech. Các giải pháp thực tiễn hỗ trợ ứng dụng chuyển đổi số sẽ là mối quan tâm hàng đầu của cả chính phủ, cơ quan ban ngành, chính quyền địa phương và doanh nghiệp để hỗ trợ kích hoạt các dịch vụ nền tảng và hệ sinh thái.

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống