9 loại đá và khoáng chất đẹp mê hồn nhưng chết người

Trong số hơn 4.000 khoáng chất được tìm thấy trên Trái Đất, một số loại có vẻ đẹp rất khó cưỡng. Tuy nhiên, chúng lại có thể "giết chết" bạn trong nháy mắt.

Dưới đây là 9 loại đá và khoáng chất tuy đẹp nhưng rất nguy hiểm, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe, thâm chí có thể gây tử vong nếu vô tình chạm phải chúng. Những loại khoáng chất này không khó gặp trong tự nhiên, vì thế bài viết này được tham khảo từ trang Forbes sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ và có biện pháp xử lý đúng đắn nếu vô tình gặp chúng.

1. Chalcanthite - CuSO4.5H2O

Tinh thể Chalcanthite có màu xanh là hợp chất hydrat đồng sunfat có thể hòa tan trong nước. Khi hòa tan trong nước, chúng có thể làm gián đoạn các quá trình trao đổi chất của cơ thể động vật và cây cối. Thông thường, Chalcanthite được dùng để diệt trừ các loại cây dại trong hồ nước nhưng với một lượng rất nhỏ.

Ngoài ra, khoáng chất này còn được dùng để luyện đồng, tuy nhiên khi làm việc cần giữ ở môi trường khô ráo, vì nó hóa tinh thể và hòa tan vào nước, nếu ta tiếp xúc với nước này sẽ bị nhiễm độc đồng.

2. Stibnite - Sb2S3

Đây là hợp chất sulfua antimo, mềm và có màu xám lấp lánh khá giống bạc. Khi mới được phát hiện, người ta nghiền chất này ra và dùng làm chì kẻ mắt, trang điểm mắt trong hàng ngàn năm cho tới khi biết là chất độc. Ngoài ra, Stibnite còn được sử dụng như một nguyên liệu để sản xuất dao nĩa, ly tách hoặc chén ăn, dẫn đến nhiễm độc chất Antimon.

Những tinh thể Stibnite có thể làm cơ thể nhiễm độc tương tự như thạch tín, và từng cướp đi sinh mạng rất nhiều người trước khi người ta ngưng sản xuất đồ dùng làm từ Stibnite. Kể cả những người sưu tập đá cũng phải rất cẩn thận khi tiếp xúc với chúng để tránh bị ngộ độc.

3. Asbestos - Mg3Si2O54

Asbestos (hay Amiăng) là một trong những loại quặng nguy hiểm nhất trên Trái đất. Trong khi những loại quặng khác chỉ gây độc thông qua thành phần hóa học, asbestos gây tác hại trực tiếp lên phổi của chúng ta. Đây là hợp chất của silic, sắt, sodium và oxy. Chúng được tạo thành từ hàng nghìn các tinh thể nhỏ, có thể bay trong không khí và "chui" vào phổi của chúng ta, gây ung thư phổi và các bệnh phổi khác nếu hít phải.

Amiăng có sáu loại, trong đó Amiăng trắng (chrysotil) loại sợi duy nhất không gây bất cứ nguy hiểm nào khi vào trong cơ thể con người với một lượng nhỏ. Hiện nay, Amiăng trắng được dùng làm vật liệu cách điện, cách nhiệt, chống cháy, cách âm…

4. Arsenopyrite – FeAsS

Arsenopyrite là một hợp chất sắt asen sulfua, hay còn có tên là sulfat sắt-thạch tín, có màu rất giống kim loại vàng. Khi chất này gặp nước hoặc nhiệt độ cao, nó sẽ thải ra loại khí chết người. Thậm chí nếu bạn chỉ cầm nó thôi, hơi nóng từ cơ thể có thể kích thích phản ứng hóa học và khí độc sẽ giải phóng.

5. Cinnabar - HgS

Cinnabar, hay còn gọi là chu sa, có thành phần chính là sulfua thủy ngân và là một trong số những loại đá độc nhất trên thế giới. Cinnabar có thể giải phóng thủy ngân nếu chạm phải hoặc bị đốt nóng, dẫn tới hiện tượng rùng mình, mất cảm giác và dẫn đến tử vong.

Đáng ngạc nhiên là chu sa vẫn được sử dụng trong y học cổ truyền Trung Quốc trên cơ sở "dĩ độc trị độc", được cho là có nhiều tác dụng như làm an thần, trấn kinh. Chu sa được hình thành ngoài tự nhiên xung quanh núi lửa và các quặng sulfua.

6. Galena – PbS

Galena là chất quặng chính của chì và tạo thành những khối hình lập phương màu bạc lấp lánh cực đẹp. Dù chì khá dẻo, nhưng chất sulfua của hợp chất Galena lại cực kỳ dễ vỡ và có phản ứng nhanh với hóa chất. Khi chiết suất, thành phần chì trong quặng có thể gây nguy hại cho con người nếu hít hoặc nuốt phải bụi chì, nếu không có bụi chì thì có thể cầm nắm tương đối an toàn.

7. Hutchinsonite - (Tl, Pb)2As5S9

Hutchinsonite là hợp chất của arsen (thạch tín), lưu huỳnh, chì và thallium. Muối thallium không mùi, không vị nhưng cực độc và thường được dùng trong bả chuột cũng như chất diệt côn trùng. Thallium có thể làm rụng tóc và lông hàng loạt, làm mù mắt, tổn thương thận, thần kinh và tim dẫn đến tử vong trong vòng 12 ngày. 

Hutchinsonite lại là sự kết hợp của nhiều loại độc tố, khiến mức độ nguy hiểm của hợp chất này tăng lên gấp bội.

8. Orpiment - As2S3

Orpiment là một loại quặng arsen lưu huỳnh khác. Loại khoáng chất có màu vàng cam đẹp mắt này thường được thấy ở các suối nước nóng hoặc miệng núi lửa. Chỉ chạm vào, Orpiment có thể làm giải phóng chất neurotoxin làm rối loạn thần kinh. Ở nhiều nơi, người ta còn tẩm độc neurotoxin lên mũi tên bằng cách chà xát đầu mũi tên với bột Orpiment. 

Tuy nhiên, ở Trung Quốc trước đây người ta từng dùng nó làm thuốc, hoặc các nhà giả kim từng dùng Orpiment trong việc cố gắng tạo ra vàng.

9. Torbernite - Cu(UO2)2(PO4)2.8 – 12 H2O

Torbernite là hợp chất cực độc bao gồm đồng, phốt pho và urani. Vì vẻ đẹp hiếm có của mình, Torbernite là loại đá hay được các nhà sưu tầm săn tìm, nhưng phải được bảo quản cẩn thận. Chúng không những tỏa ra chất phóng xạ mà còn phát ra khí radon gây ra ung thư phổi nếu tiếp xúc đủ lâu và để ở nhiệt độ cao.

Việt Anh