Tại sao dê có thể đứng trên vách đá dựng đứng mà không bị ngã?

Chúng tôi thường xuyên bắt gặp những đàn dê, cừu hoang dã chạy nhảy tự do và sinh sống trên đồng cỏ. Tuy nhiên, có những loài dê không hề tồn tại trên đồng cỏ; thay vào đó, chúng sống trên vách đá và có khả năng tự do chạy nhảy trên vác đá dựng đứng một cách hết sức nhẹ nhàng. Loài Oreamnos Americanus, còn được gọi là dê núi Bắc Mỹ hoặc cừu tuyết, thường thấy nhất. Loài này có thể dễ dàng leo lên và leo xuống các vách đá dựng đứng một cách an toàn và chỉ cần một chỗ đứng nhỏ.

Trên thực tế, điều này là do loài dê núi Bắc Mỹ có cấu trúc cơ thể vô cùng đặc biệt.

Móng guốc của loài dê này có một lớp vỏ cứng giúp chúng dễ dàng đưa chân vào các kẽ hở trên vách đá mà mắt thường của con người khó nhìn ra. Các miếng đệm dưới móng guốc của chúng hoạt động tương tự như một đôi giày đi đường dài. 

Các miếng đệm mềm bám chặt vào bề mặt gồ ghề của ngọn núi khi tác dụng lực, giống như một chiếc cốc hút, có thể tạo ra hình dạng phù hợp với địa hình.

Các ngón chân của chúng cũng có cấu tạo hình chữ V, khoảng cách rộng, có thể linh hoạt tách ra và luồn vào các vết nứt của vách đá. Loài này còn có móng treo (tức là móng nhỏ phía sau móng chính) rất phát triển có thể giúp chúng đứng yên trên vách đá và đóng vai trò như một cơ chế hãm phanh trên xe hơi.

Nhìn từ bên cạnh, cơ thể của cừu tuyết dày và vạm vỡ, nhưng nhìn từ phía trước, cơ thể của chúng khá hẹp và dài, với hình dạng cơ thể này giúp chúng giữ thăng bằng tốt hơn trên vách đá với các phần nhô ra hẹp.

Con người di chuyển rất khó khăn do nơi sinh sống của loài dê hoang dã này nằm ở những vùng sâu, vùng xa, địa hình phức tạp. Do đó, các nhà khoa học không thể tận mắt quan sát quá trình leo trèo của loài Oreamnos Americanus. Kết quả là chúng ta vẫn chưa hiểu hết những đặc điểm về cấu trúc cơ thể của loài dê này.

Các nhà nghiên cứu cơ sinh học Ryan T Lewinson và Darren J Stefanyshyn từ Đại học Calgary ở Canada đã tạo ra một cách đơn giản và thiết lập để nghiên cứu cơ chế di chuyển của chúng. Đó là tìm hiểu thông qua các video được quay trước đó về dê núi Bắc Mỹ.

Họ đã tìm thấy video quay cảnh một con cừu tuyết đực leo lên dãy núi Rockies của Canada và phân tích chuyển động của nó theo từng khung hình để xem cách những "nhà leo núi" kiên cường này leo lên những bề mặt thẳng đứng như thế nào.

Công cuộc leo núi của cừu tuyết chủ yếu được chia thành hai giai đoạn: giai đoạn đẩy và giai đoạn kéo lên. Các chi trước của cừu tuyết áp sát vào thân vách núi trong giai đoạn đẩy, với hai chân sau duỗi ra hết mức, bề mặt sườn vách núi sẽ tạo lực đẩy đáng kể cho hai chân sau và cơ thể phải sử dụng lực kéo mạnh đến từ các cơ cổ và vai.

Trong giai đoạn kéo lên, loài dê này giữ khuỷu tay gần trọng tâm của cơ thể và giữ xương cánh tay của chi trước ở một vị trí không đổi so với thân. Sau đó, nâng chi sau lên gần thân trong khi gập chân trước để tạo sức bật.

Các nhà khoa học cũng phát hiện ra rằng loài dê hoang dã này dường như đang giữ hai chân trước của nó gần với trọng tâm của cơ thể một cách có chiến lược khi leo núi, cho phép hai chân sau dang rộng ra để tạo ra một lực đẩy hướng lên mạnh mẽ thay vì xoay người một cách vụng về.

Tuy nhiên, đây không phải là loài duy nhất có khả năng di chuyển trên địa hình dốc đứng. Tại sao có những loài dê, cừu thích di chuyển trên vách đá dựng đứng như vậy trên Trái đất?

Theo các nhà khoa học, những loài động vật này leo lên vách đá để duy trì lượng natri cần thiết cho cơ thể. Ngoài ra, chúng sẽ liếm muối và khoáng chất trên đá. Do có rất ít động vật có thể leo lên vách đá nên sự cạnh tranh trong khu vực này ít hơn.

Theo giáo sư sinh học bảo tồn David Saltz của Đại học Ben-Gurion ở Israel, "sự di chuyển của động vật có thể được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố." Ngoài muối và khoáng chất của đá, việc tránh xa động vật ăn thịt là một trong những yếu tố góp phần vào điều này.

Khả năng sinh tồn của cừu tuyết trên mặt đất bằng phẳng không mạnh như các loài khác, vì vậy để tránh sự truy đuổi của dã thú, chúng buộc phải chạy lên những nơi cao, dần dần phát triển khả năng di chuyển đặc biệt này.

Chúng đã thích nghi tốt với vách đá, nhưng thỉnh thoảng chúng bị trượt từ trên cao xuống vì một số lý do, chẳng hạn như tuyết lở.

Tương tự, có một loài dê ở Maroc sở hữu khả năng tương tự, nhưng môi trường sống của chúng đã thay đổi từ vách đá sang cành cây và từng được cho là hiện tượng tự nhiên chỉ xảy ra ở quốc gia Bắc Phi này.

Trên thực tế, đây là bản năng sinh tồn của cừu và dê ở một mức độ nào đó. Chúng ta đều biết rằng sa mạc Sahara ở Maroc khô hạn và không có mưa, mặc dù có một số loại cỏ và cây bụi, nhưng số lượng của chúng cũng có hạn và không đủ để cung cấp thức ăn cho bầy dê.

Trong khi đó, cây argan trong khu vực lại phát triển cực kỳ mạnh và khi trưởng thành, nó tạo ra quả giống như quả ô liu khô héo vào khoảng tháng Sáu hàng năm. Do đó, những con dê ở đây đã phát triển khả năng leo cây dưới áp lực sinh tồn và cây lá và quả của cây argan được sử dụng làm thức ăn.

 

Nguồn: Animalia; Unbelievable; ZME

Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống