Mạng xã hội đang phát triển mạnh mẽ với hàng tỷ người sử dụng trên toàn thế giới, trong đó giới trẻ Việt Nam là một trong những nhóm sử dụng mạng xã hội nhiều nhất, với hơn 70 triệu người dùng.
Bên cạnh những thông tin lành mạnh, vui vẻ, không ít người, phần lớn trong số họ là những người trẻ, trở thành các "anh hùng bàn phím" sử dụng mạng xã hội để bôi xấu hình ảnh, thậm chí xúc phạm danh dự của một người hoặc một tổ chức nào đó với những lời lẽ thiếu văn hóa, thô tục xuất hiện ngày càng nhiều trong những năm gần đây.
Những "anh hùng giấu mặt" sau bàn phím
Cụm từ "anh hùng bàn phím" thực chất được sử dụng với ý nghĩa mỉa mai, chê cười những người "giấu mặt" sau màn hình máy tính, theo định nghĩa của chính "cư dân" trên mạng xã hội. Họ bình luận (comment) một cách thoải mái trên bàn phím mà không cần quan tâm vấn đề đó đúng hay sai bởi vì họ tin mạng xã hội là thế giới ảo.
Trong thời đại 4.0, việc xác định vị trí các "anh hùng bàn phím" ngày nay là điều hoàn toàn bình thường.
Họ sử dụng những lời lẽ thách thức, ngông cuồng không kiểm soát, không lường trước được hậu quả, kể cả việc có thể gây tổn thương cho người khác, "chém" những điều không liên quan đến mình hoặc sử dụng những lời hoa văn mĩ miều, cao siêu thay vì hành động mang đến những điều tốt đẹp cho người khác. Họ có thể là học sinh, sinh viên, nhân viên văn phòng, hoặc thậm chí cả những người làm việc trong các ngành nghề khác.
Tìm kiếm "anh hùng bàn phím" trên mạng xã hội là đơn giản. Chỉ cần tham gia các diễn đàn hoặc các trang fanpage lớn trên Facebook, bạn có thể dễ dàng bắt gặp hàng trăm "anh hùng bàn chải". Trạng thái chung của họ là thường tham gia bàn luận các vấn đề theo kiểu chọc ngoáy, chửi mắng bên này, đồng cảm chia sẻ với bên kia, nhưng dù ở bên nào cũng thiếu đi cái nhìn bình tĩnh, thái độ quan sát sự việc đầy đủ, rõ ràng.
Điển hình như câu chuyện về cuộc tấn công dữ dội của cư dân mạng vào Facebook cá nhân của trọng tài người Iraq Ali Sabah Adday Al-qaysi - người cầm còi trận đấu giữa Việt Nam với UAE thuộc vòng loại World Cup 2022.
Ngay khi hiêp 1 chỉ mới kết thúc, từ "Ali Sabah Adday" đã nhanh chóng leo lên top tìm kiếm tại Việt Nam. Cộng đồng mạng Việt Nam liên tục nhấp vào các bài đăng Facebook của vị trọng tài để lại phẫn nộ cùng nhiều bình luận khiếm nhã.
Ví dụ gần đây là câu chuyện về một cảnh sát giao thông ở Long An phạt hai người trẻ đưa mèo ốm đi khám bác sĩ thú y trong thời gian giãn cách xã hội, vi phạm quy định phòng, chống dịch COVID-19, diễn ra giữa tháng 7/2021. Trong cộng đồng mạng, tình huống trên đã gây ra rất nhiều cuộc tranh luận.
Các ý kiến chia làm hai luồng: Một bên xót thương cho chú mèo ốm và hai bạn trẻ, không đồng tình với lực lượng trực chốt phòng "không thông cảm" cho tình cảnh gấp gáp của họ.
Long An đã áp dụng giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16/CT-TTg tại thành phố Tân An và 4 huyện Đức, Bến Lức, Cần Đước và Cần Giuộc. Bên thứ hai khẳng định rằng các đồng chí công an đã thực hiện đúng nhiệm vụ vì dịch COVID-19 đang rất căng thẳng.
Không bàn đến việc người cảnh sát giao thông này làm đúng hay sai; điều đáng nói là rất nhiều người đã sử dụng mạng xã hội để đưa ra những lời chỉ trích, xúc phạm đến người cảnh sát này. Họ "tấn công" tài khoản cá nhân trên các mạng xã hội của anh và vợ con để xúc phạm, làm tổn hại đến tinh thần và cuộc sống của gia đình anh.
Chỉ số văn minh trên không gian mạng của Việt Nam - Digital Civility Index (DCI) đang đứng thứ 5/25 trên thế giới vào tháng 2/2020, sau Nga, Columbia, Peru và Nam Phi (chỉ số càng cao, mức độ văn minh càng thấp).
Khảo sát này của Microsoft nhằm mục đích tìm hiểu nhận thức của thanh thiếu niên và người trưởng thành về cuộc sống mạng và những trải nghiệm của họ đối với 21 rủi ro do các hành vi không đúng mực gây ra.
Theo khảo sát của Microsoft, top 5 chủ đề người Việt Nam thường có hành xử không đúng mực bao gồm các mối quan hệ tình cảm (48%), giới tính (48%), ngoại hình (35%), chủng tộc (23%) và quan điểm chính trị (23%).
Ngược lại, nhiều "anh hùng bàn phím" tham gia bàn luận về các vấn đề chính trị, xã hội, chẳng hạn như bản thân mắt thấy, tai nghe; thậm chí còn chia sẻ các thông tin, hình ảnh, video nhảm nhí, thiếu chuẩn mực đạo đức, tung tin giả có nội dung xấu, độc hại, thông tin sai sự thật trên mạng xã hội để câu like (lượt thích), câu view (lượt xem) và làm ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội. Các cơ quan chức năng đã "chỉ mặt, gọi tên" và xử lý nghiêm minh các hành vi này.
Bộ quy tắc ứng xử - Chuẩn văn hóa trên mạng xã hội
Có đủ các chế tài pháp luật để xử lý mọi hành vi bịa đặt, xuyên tạc, không đúng sự thật nhằm bôi nhọ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác.
Điểm a, Khoản 1, Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyên điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử, các hành vi lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân... bị phạt tiền từ 10 đến 20 triệu đồng.
Tương tác có văn hóa là hợp tác có trách nhiệm với cả bản thân và cộng đồng.
Theo quy định tại Khoản 2, Điều 101, Nghị định 15/2020/NĐ-CP, nếu tiết lộ thông tin thuộc danh mục bí mật nhà nước, bí mật đời tư của cá nhân và bí mật khác mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, thì bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 30 triệu đồng.
Người vi phạm còn phải chịu trách nhiệm khắc phục hậu quả: Buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật do thực hiện hành vi vi phạm.
Theo Khoản 2, Điều 155 của Bộ luật Hình sự năm 2015, nếu bị truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác trên mạng xã hội, sửa đổi hoặc bổ sung năm 2017, người phạm tội có thể bị phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm với tình tiết định khung là "Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội."
Ngoài ra, nếu có thiệt hại xảy ra theo quy định tại Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015, người phạm tội còn phải chịu trách nhiệm bồi thường cho người bị xúc phạm, ảnh hưởng danh dự và nhân phẩm. Điều 592 Bộ luật Dân sự 2015... Mức độ thiệt hại được mô tả chi tiết tại Điều 592...
Bộ TT&TT thường xuyên ban hành các văn bản yêu cầu sở TT&TT các tỉnh, thành phố tăng cường rà soát, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật trong việc lan truyền các thông tin xấu, độc hại, tin sai sự thật; các cơ quan báo chí tăng cường thông tin tuyên truyền để người dân hiểu đúng các vụ việc, không lan truyền các thông tin sai sự thật, xúc phạm đến uy tín của các tổ chức, cá nhân và ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội.
Đáng chú ý, Bộ TT&TT đã có Quyết định số 874/QĐBTTTT ban hành "Bộ Quy tắc Ứng xử trên Mạng xã hội" vào ngày 17/6. Bộ Quy tắc này, được chia thành 3 chương và 9 điều, được coi là "thể chế mềm" và điều chỉnh các hành vi ứng xử, chuẩn mực đạo đức, văn hóa trên môi trường mạng và có tính chất khuyến nghị đối với các tổ chức, cá nhân và nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội.
Mục tiêu chính của Bộ quy tắc ứng xử này là đảm bảo quyền tự do cá nhân, tự do kinh doanh, không phân biệt đối xử nhà cung cấp dịch vụ trong và ngoài nước, phù hợp với chuẩn mực, thông lệ, các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia, và tạo điều kiện lành mạnh cho mạng xã hội tại Việt Nam.
Bộ Quy tắc cũng nhằm mục đích thiết lập chuẩn mực đạo đức về hành vi ứng xử trên mạng xã hội, giáo dục ý thức, tạo thói quen tích cực trong các hành vi ứng xử của người dùng mạng xã hội và hỗ trợ xây dựng mạng xã hội mạnh mẽ, an toàn ở Việt Nam.
Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội chỉ mang tính chất khuyến cáo, gợi ý, nhưng khi xảy ra các hành vi vi phạm pháp luật, các tổ chức, cá nhân sai phạm sẽ bị xử lý theo các quy định của pháp luật.
Ý thức của những người sử dụng mạng xã hội, bên cạnh các chế tài xử lý, vẫn là điều quan trọng nhất. Người dân nên sử dụng mạng xã hội đúng quy định và có văn hóa để giảm bớt những sự việc đáng tiếc xảy ra nhằm nâng cao tinh thần trách nhiệm với bản thân và cộng đồng.
Khi đăng tải thông tin, hãy cực kỳ cẩn trọng; đừng vì sự bốc đồng hoặc thiếu hiểu biết mà chia sẻ hoặc bình luận những nội dung không chính xác. Hơn ai hết, mỗi người sử dụng phải có ý thức ứng xử có văn hóa để dần dần loại bỏ những mặt tiêu cực trên mạng xã hội.
Theo Tạp chí Điện tử
Cập nhật tin tức công nghệ mới nhất tại fanpage Công nghệ & Cuộc sống
Nguồn tin: dientungaynay.vn
Tham gia bình luận