DOJ muốn phá vỡ sự thống trị độc quyền của Google

Cuộc chiến pháp lý giữa Bộ Tư pháp Hoa Kỳ (DOJ) và Google đã bước sang một giai đoạn mới sau khi Chính phủ dành chiến thắng trong việc khẳng định hoạt động của Google trên thị trường công cụ tìm kiếm là độc quyền bất hợp pháp.

Công cụ tìm kiếm Google.com.vn. Ảnh: Chụp màn hình

Với quyết tâm điều chỉnh sự thống trị của gã khổng lồ về công nghệ này, thẩm phán Amit Mehta của DOJ đã công bố bốn đề xuất nhằm tái cấu trúc thị trường công cụ tìm kiếm, bao gồm việc điều chỉnh các hành vi kinh doanh của Google, khả năng thay đổi cấu trúc chia tách Google thành các công ty nhỏ hơn và thực hiện các quy định bảo vệ người tiêu dùng trong tương lai trước sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI). Các đề xuất đặc biệt tập trung vào việc bảo vệ tương lai cho ngành công nghiệp công cụ tìm kiếm trước sự trỗi dậy của AI.

Mặc dù, AI có thể không phải là sự thay thế cho các công cụ tìm kiếm nhưng DOJ vẫn cảnh báo “nó có khả năng sẽ trở thành một tính năng quan trọng trong ngành công nghiệp công cụ tìm kiếm”. Các đề xuất nhằm vào mục đích ngăn chặn Google sử dụng quyền lực của mình trong ngành để giành lại quyền kiểm soát không công bằng.

Chính phủ đã thấy được các đề xuất của thẩm phán Mehta có thể hạn chế quyền lực của Google. Trong đó, họ còn yêu cầu thẩm phán hạn chế các loại hợp đồng mà Google có thể đàm phán, yêu cầu các quy tắc về không phân biệt đối xử và khả năng tương tác và thay đổi các trúc của doanh nghiệp mình.

Chính phủ cho biết thêm “Để khắc phục hoàn toàn những tác hại này, không chỉ cần chấm dứt quyền kiểm soát phân phối của Google hiện tại mà còn phải đảm bảo Google không thể kiểm soát việc phân phối trong tương lai”.

Với Google, các đề xuất của Chính phủ được coi là “cực đoan” và họ tin rằng “chúng đã vượt xa các vấn đề pháp lý cụ thể trong trường hợp này”.

Dưới đây các các đề xuất của DOJ nhằm hạn chế quyền lực thống trị của Google.

Tìm kiếm phân phối và chia sẻ doanh thu

Google hiện là công cụ tìm kiếm mặc định trên nhiều thiết bị di động và trình duyệt web lớn, nhờ vào các thỏa thuận chia sẻ doanh thu nhằm đảm bảo vị trí này.

Trong phiên tòa gần đây, DOJ đã chỉ ra người tiêu dùng gặp khó khăn trong việc chuyển sang các đối thủ cạnh tranh, đồng thời các đối tác thương mại của Google cũng ít có động lực để làm như vậy vì họ đang nhận lợi ích tài chính từ phía Google. DOJ khẳng định rằng việc tác động của Google đối với thị trường phân phối là bước đầu tiên cần thiết để xử lý hành vi vi phạm pháp luật của công ty.

Chính phủ đang xem xét áp đặt các hạn chế đối với các hợp đồng mà Google ký với các nhà sản xuất điện thoại và công ty trình duyệt, đặc biệt là những thỏa thuận biến Google Search thành lựa chọn mặc định hoặc cài đặt sẵn. Ngoài việc ký kết hợp đồng, Google còn quảng bá công cụ tìm kiếm và các sản phẩm Al thông qua nhiều nền tảng khác của mình, như Chrome, Android và Play Store.

DOJ cho rằng điều này đã hạn chế các kênh và động lực cho các đối thủ cạnh tranh. Mặc dù chưa công bố chi tiết về các biện pháp khắc phục, DOJ cho biết họ đang xem xét cả các biện pháp điều chỉnh hành vi và cấu trúc, bao gồm khả năng chia tách Google.

Một nhóm tiểu bang đã đệ đơn kiện nhằm giải quyết vấn đề quan trọng: người dùng chưa nhận thức đầy đủ về các lựa chọn tìm kiếm khác. Họ đang cân nhắc các biện pháp mà Google có thể thực hiện để hỗ trợ các chiến dịch giáo dục, giúp người tiêu dùng nhận thức rõ hơn về các công cụ tìm kiếm cạnh tranh.

Tích luỹ và sử dụng dữ liệu

Tại phiên tòa, DOJ đã lập luận rằng Google đang duy trì sự thống trị của mình thông qua một chu kỳ tự củng cố dựa trên dữ liệu truy vấn của người dùng. Cụ thể, khi công cụ tìm kiếm nhận được nhiều truy vấn hơn, nó thu thập được nhiều thông tin hơn về những câu trả lời hữu ích, từ đó cải thiện chất lượng dịch vụ.

DOJ nhấn mạnh rằng do các đối thủ không có quyền truy cập tương tự vào các kênh phân phối như Google, công ty này có khả năng thu hút phần lớn truy vấn, điều này khiến các đối thủ gặp khó khăn trong việc nâng cao sản phẩm và cạnh tranh hiệu quả.

Chính phủ bày tỏ mong muốn "bù đắp" lợi thế này, có khả năng bằng cách yêu cầu Google cung cấp một số thông tin và khía cạnh nhất định của sản phẩm cho các đối thủ cạnh tranh. Những thông tin này có thể bao gồm dữ liệu, chỉ mục và mô hình được sử dụng trong các tính năng tìm kiếm hỗ trợ Al, cũng như các tín hiệu xếp hạng mà Google áp dụng trong quá trình tìm kiếm.

DOJ cũng nhấn mạnh rằng họ "lưu ý đến những lo ngại tiềm ẩn về quyền riêng tư của người dùng" liên quan đến việc yêu cầu Google chia sẻ dữ liệu. Tuy nhiên, họ khẳng định rằng "những lo ngại thực sự về quyền riêng tư phải được phân biệt với những lập luận ngụy biện nhằm duy trì vị thế trên thị trường hoặc từ chối mở rộng quy mô cho các đối thủ".

Chính phủ cho rằng việc đánh đổi quyền riêng tư thường được các công ty công nghệ lớn sử dụng như một biện pháp phòng thủ chống lại việc mở rộng hệ sinh thái của họ. Do đó, DOJ đang xem xét khả năng cấm Google sử dụng dữ liệu "không thể chia sẻ hiệu quả với những người khác trên cơ sở những lo ngại về quyền riêng tư".

Tương lai của tìm kiếm AI

DOJ đang đặc biệt quan tâm đến "các tính năng mới và đang phát triển của tìm kiếm chung", với trọng tâm là trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh. DOJ lập luận rằng phần lớn sức mạnh của Google đến từ việc thu thập dữ liệu từ các trang web, nhiều trang trong số đó không có quyền lực để thương lượng chống lại sự độc quyền của công ty. Những trang web này có thể không muốn công việc của họ được sử dụng để đào tạo các mô hình Al, nhưng họ lại phải đối mặt với rủi ro lớn nếu quyết định chặn trình thu thập thông tin của Google, điều này có thể dẫn đến việc bị loại khỏi kết quả tìm kiếm.

Do đó, DOJ đang xem xét khả năng yêu cầu Google cho phép các trang web lựa chọn tham gia vào công cụ tìm kiếm của mình, trong khi vẫn có quyền từ chối tham gia vào các ứng dụng Al của công ty.

Quyền lực trên thị trường quảng cáo

Trong phiên xử, Thẩm phán Amit Mehta đã phát hiện rằng Google đang nắm giữ quyền lực độc quyền trên thị trường quảng cáo văn bản tìm kiếm chung, nơi các liên kết tài trợ xuất hiện khi người dùng nhập truy vấn. Điều này khác biệt với một vụ kiện pháp lý khác mà DOJ đang theo đuổi, liên quan đến các công cụ phân phối quảng cáo trên các trang web của nhà xuất bản.

Thẩm phán Mehta chỉ ra rằng Google không xem xét giá của các đối thủ cạnh tranh khi định giá sản phẩm quảng cáo của mình, điều mà ông cho là đặc trưng của một công ty độc quyền không gặp phải cạnh tranh.

Để giải quyết tình trạng này, chính phủ cho biết đang xem xét các biện pháp khắc phục nhằm "tạo ra nhiều sự cạnh tranh hơn và giảm rào cản gia nhập". Điều này có thể bao gồm việc xem xét cách Google sử dụng Al để bảo vệ quyền lực độc quyền của mình. Hơn nữa, DOJ đang cân nhắc việc cấp phép hoặc phân phối nguồn cấp dữ liệu quảng cáo của Google độc lập với kết quả tìm kiếm, đồng thời yêu cầu công ty cung cấp thông tin cụ thể cho các nhà quảng cáo về hiệu suất của quảng cáo mà họ chạy.

Theo chia sẻ của một số người dùng cho rằng “Thay vì thực hiện các chiến dịch giáo dục và hạn chế các loại hợp đồng mà Google có thể ký, Liên minh Châu Âu (EU) đã buộc phải có một màn hình chọn trình duyệt, liệt kê các tùy chọn cho người dùng. Tại sao chính phủ không thể chỉ cần buộc một màn hình cho phép người dùng chọn công cụ tìm kiếm mà họ muốn và cho phép các tùy chọn đó có khả năng quảng cáo cho chính họ?”.